Back to the future: De werkelijke boodschap van social media

15 juni 2011, 10:00

Onlangs is het boek ‘Connected’ van Menno Lanting uitgekomen waarin hij de impact van sociale netwerken op organisaties beschrijft en een toekomst schetst van een connected wereld met daarin connected organisaties. Naast dit boek zijn er inmiddels tal van, al dan niet zelfverklaarde, Social Media-experts ten tonele verschenen die ons middels blogs, presentaties, seminars en workshops een kijkje in de toekomstige keuken geven van Social Media. Maar in hoeverre hebben deze profeten van de digitale wereld het eigenlijk bij het rechte eind en wat kan de organisatie van vandaag hiervan leren?

Deze gastblog is geschreven door Jaap Hardeman (@JaapHardeman). Jaap is naast docent en spreker e-business en social media mede-oprichter van social media-platform Whoopaa.

Verleden

Laat ik beginnen te zeggen dat het verleden ons in ieder geval dit heeft geleerd: dat het voorspellen van de impact van welke technologische innovaties dan ook geen sinecure is. Waarom? Om het simpele feit dat beschrijvingen van toekomstige situaties vooral gebaseerd worden op de mogelijkheden (en beperkingen!) van het hier en nu van de voorspeller en dat brengt onzekerheden met zich mee. Niet zo vreemd natuurlijk, maar, om een inmiddels populaire politieke uitspraak te gebruiken, met de kennis van nu…

Zo antwoordde Bell, de uitvinder van de telefoon, ooit op een vraag van een journalist naar het nut van zijn uitvinding, dat het hem vooral handig leek om via de telefoon aan te kondigen dat er een telegram aankwam. Een kleine vijftien jaar geleden, in 1995 om precies te zijn, gaf Bureau TrendBox een definitie van de zware gebruikers van internet als ‘mensen die minstens eenmaal per week op het net actief zijn’. En de visie van advieskantoor PA Consulting op het fenomeen thuisbankieren luidde in het laatste decennium van de vorige eeuw: ‘Thuisbankieren wordt nooit wat, want het grootste gedeelte van de gegevensverwerking verplaatst zich daarbij van de bank naar de consument’. So, there you have it…

Terug naar de toekomst

En nu we dan toch ‘back to the future’ aan het gaan zijn: in 1983 beweerden Rudolf en Robbert Das in hun boek ‘Zicht op de toekomst’ dat ‘massacommunicatie in de ruimste zin van het woord een enorme impact gaat krijgen in de komende twintig jaar.’ Nog specifieker: ‘Elk mens kan via een willekeurig ander mens ‘overspringen’ naar elk punt op de aarde. Hij krijgt zijn informatie dan niet meer door de gekleurde bril van de pers of van voorlichtingsorganen, maar ongecensureerd via een mens die hij kent, van een vriend wellicht. De mens van de toekomst zal letterlijk overspoeld worden met informatie.’ Hmm, ondanks dat de gebroeders Das bijna dertig jaar gelden refereerde aan de toekomstige mogelijkheden van TV, Radio en Video-telefoon (!), komen ze toch eigenlijk verrassend dicht in de buurt van de beschrijving van de werking van sociale netwerken van vandaag de dag.

Ook onze eigen Nederlandse internet-goeroe van het eerste uur Maurice de Hond heeft zich nogal eens gewaagd aan een kijkje in de toekomst van ICT- en telecommunicatie-toepassingen. In zijn boek ‘Dankzij de snelheid van het licht’ uit 1995 schreef hij bijvoorbeeld het volgende over MultiMedia rond 2010: ‘In de toekomst zal informatie niet meer alleen in kant-en-klare brokken overgedragen worden, maar zal er daarnaast een continu proces van informatie-uitwisseling ontstaan dat meer de structuur van een gesprek heeft.’ Het referentiekader van de heer De Hond was in dit geval de PC, de CD-ROM en WordPerfect, maar ook hier is het opvallend hoe hij met het inzicht van nu het toch aardig bij het rechte eind had.

Nog een laatste dan: in zijn boek ‘Chaos’ uit 2001, interviewde schrijver James Gleick een IBM-specialist op het gebied van Pervasive Computing (een tak van sport dat zich toendertijd bezighield met de innovatie van computers). Op de vraag wat zijn visie op de toekomst was wat betreft informatietechnologie, antwoordde hij als volgt: ‘deep down we’re data-addicts, suckers for information. Resistance is futile [….] It may be as well a law of modern life [….] and now it is particulary true of the technologies of computing and communication […] So we’re thinking, what other kinds of information can you push into that peripheral channel? Contacts and schedules and things like that are good. But what about your stock-market portfolio? Or biometric information about your loved ones, so you can see how your parents are doing, just to know whether they have a good day or bad day.’

Ook hier was het toenmalige referentiekader van deze IBM-specialist totaal verschillend dan vandaag de dag, maar we kunnen stellen dat deze boodschap in de afgelopen jaren feitelijk niet in kracht is afgenomen, maar juist door de populariteit van sociale netwerken als Twitter, LinkedIn en Facebook is bevestigd.

Heden

Tot zover deze beknopte tijdreis naar de toekomstvisies uit het verleden. Twee belangrijke leerpunten komen mijns inziens naar boven voor organisaties in relatie tot de huidige visies op Social Media. In de eerste plaats dat voorspellingen over digitale ontwikkelingen, waaronder Social media, vooral een kwestie zijn van roeien met de riemen die er zijn, en dat met name deze riemen nogal eens veranderen. Wellicht interessanter is dat daarnaast blijkt dat een aantal van deze voorspellingen wel degelijk een kern van waarheid met zich meedragen als men de filter van de heersende tijdsgeest er van af kan halen. Voor organisaties is het dus zaak om grip te krijgen op de impliciete boodschap die wordt verkondigd over Social Media en de bijbehorende ontwikkelingen in de komende jaren. Wat is de ‘message behind the medium’ als je Twitter, Facebook, LinkedIn en al die andere toepassingen die bijna dagelijks als paddenstoelen uit de grond schieten, nu eens probeert weg te denken?

Conclusie

Als ik in dit kader nog even terug mag komen op James Gleick met zijn boek ‘Chaos’. In het laatste hoofdstuk schrijft hij dat het Internet het mogelijk gaat maken om te denken en te handelen in een ‘collective mind’ of ‘social mind’ waarin continu informatie, kennis en creativiteit aanwezig en aanspreekbaar is, in ‘communities’ die meer weten dan de afzonderlijke leden en beter kunnen denken dan elke expert. Niet voor niets draagt dit hoofdstuk de titel ‘Inescapably connected’. James Gleick heeft volgens mij in dit geval tien jaar geleden even ongefilterd in de toekomst van de 21e eeuw mogen kijken en de ‘message behind the medium’ geopenbaard gekregen. En dan lijkt ook Menno Lanting met zijn ‘Connected!Wereld’ in dit perspectief opeens een aannemelijke discipel van Social Media te zijn voor organisaties die zoekende zijn in een digitale wereld die steeds meer aandacht vraagt. Nu is het aan de organisaties om te laten of ze er werkelijk in geloven.

Onder deze gastblogaccount schrijven auteurs die geen blogger zijn van Marketingfacts. Heb jij een blog die je wilt delen, of wil je graag blogger worden, stuur dan een tweet of mail naar de redactie.

Categorie
Tags

10 Reacties

    Menno Lanting

    Ha Jaap,

    Doorwrochten stuk. Alleen heet het boek ‘Connect’ in plaats van ‘Connected’ en de eerste druk verscheen niet heel recent, maar in februari 2010. Bye! Menno


    15 juni 2011 om 10:53
    Jaap Hardeman

    Hi Menno,

    Excuses voor het verkeerd weergeven van de titel. In the heat of the moment zal ik maar zeggen ;-). Thanks voor het compliment.

    Groet,

    Jaap


    15 juni 2011 om 11:18
    koningwoning

    Je zou gelijk hebben gehad ware het niet dat we meer geneigd zijn naar Britney Spears en Tieten op zoek te gaan online in plaats van oplossingen voor problemen….. er zijn per slot van rekening nog geen enkele stap dichter bij het oplossen van de grote problemen der aarde dan we hiervoor waren.

    WE zijn slechts beter geïnformeerd over de problemen die NU ontstaan (of de kleine probleempjes die NU opgelost worden)

    Maar dat is slechts mijn not-so-humble opinion.


    15 juni 2011 om 11:55
    Ruurd Hielkema

    Mooi verhaal. Een kleine toevoeging: in 1995 was volgens de Internet Monitor van Trendbox precies 1,2% van de 16+ populatie wekelijks online. We konden niet anders dan op deze manier segmenteren cq. een label plakken. Maar een voorspelling voor de toekomst was het zeker niet. Voor het juiste perspectief: het was toen zelfs nog nodig om naar de bekendheid van internet te vragen. En om vervolgens uit te leggen wat internet zo ongeveer inhield…


    15 juni 2011 om 12:39
    jaap Hardeman

    Beste Ruud,

    Thanks voor de aanvulling. Ik begrijp dat het natuurlijk context-afhankelijk was en een momentopname van die tijd. Voor mij wat dat betreft trouwens nog meer een voorbeeld in hoeverre we ‘roeien’ en ‘riemen’ wel of niet kunnen voorspellen 😉 Gr. Jaap


    15 juni 2011 om 12:55
    Ruurd Hielkema

    Exact. Trendbox begon met de Internet Monitor omdat we wel zeker wisten dat het internet sterk zou toenemen. Maar hoe sterk en hoe snel wisten we toen absoluut nog niet. In 2006 zijn we gestopt bij 85% ‘wel eens’ en 76% ‘afgelopen 7 dagen’ gebruik. Klaar met roeien: de digibiten waren bijna op.


    15 juni 2011 om 13:41
    G.J. Scheers

    De werkelijke boodschap van social media. Ik was toch wel teleurgesteld na het lezen van het artikel. De werkelijke waarde van social media zal pas over een jaar of tien duidelijk worden. We zijn nog in een vroeg stadium. Veel te vroeg om nu al dingen uit te sluiten. Laten we vooral blijven uitproberen.

    Gert-Jan


    15 juni 2011 om 16:10
    jaap Hardeman

    Beste GJ. Geers,

    En dat is precies wat ik bedoel met mijn blog: probeer als organisatie een rode draad te vinden in de brei van alle Sociale Media-ontwikkelingen die er op dit moment plaats vinden. En inderdaad, als we over tien jaar ‘back to the future’ gaan, dan weten we het zeker. Helaas zijn diverse organisaties genoodzaakt hier een voorschot op te nemen en in het hier en nu de voor hun juiste (al dan strategische) keuzes te maken hoe om te gaan met Social Media.


    15 juni 2011 om 19:34
    Mike van Hoenselaar

    Ik proef regelmatig in dit soort artikelen/comments dat menheel hard op zoek gaat naar het ultieme antwoord op hun sociale media vraag. En dat het liefst maar zoveel mogelijk cases op tafel moeten komen om maar te overtuigen dat het wel echt kan werken. Kijk maar.

    Dhr. Scheers zegt het precies zoals ik het ook voel. Blijf gewoon proberen. Er is niet 1 oplossing. Leg je neer bij het feit dat het over 10 jaar weer helemaal anders is. Kijk als bedrijf naar wat je er nu mee zou kunnen. Wat Jaap ook verteld.

    We blijven schaapjes. Dat is maar weer duidelijk. Volgens mij zegt Jaap het precies met ‘message behind the medium’. Sociale media is geen doel op zich.

    Blijft heerlijk om bedrijven te zien spartelen om sociale media te begrijpen en dan besluiten om sociale media maar de schuld te geven dat het zo slecht gaat of dat het toch niets voor hun is. Maar dan niet vanuit missie of visie, maar uit onbegrip. Daarom complimenten aan de personen die sociale media een warm hart toedragen en hie met passie over vertellen.


    16 juni 2011 om 04:17
    AlexMatatula

    Allereerst interessant blog.

    Heel kort mijn mening. Social Media maken het mogelijk om elkaar aandacht te geven, door te luisteren, vragen te stellen en elkaar verder te helpen. Ongeacht de specifieke behoefte gaat het om oprechte aandacht. Wij willen gehoord worden en van ons laten horen en vaak z.s.m.

    Waar de toekomst ons brengt is voor een groot gedeelte afhankelijk van ons eigen gedrag, de techniek zal ons daarbij niet in de steek laten denk ik.

    Fijn weekend alvast!


    17 juni 2011 om 10:51

Marketingfacts. Elke dag vers. Mis niks!