Purpose of geld? De Correspondent en Tony’s Chocolonely maken het ons lastig

De twee bedrijven die mij de afgelopen week opvielen waren Tony’s Chocolonely en De Correspondent. Bij beide bedrijven kreeg ik het gevoel dat iets anders in de bedrijfsvoering belangrijk geworden was: geld. Onvermijdelijk als je schaalgrootte wil realiseren. Maar bij het publiek wringt het. En het is maar de vraag of dat terecht is.

Want wat was er aan de hand? Tony’s Chocolonely had zijn jaarlijkse ‘JaarFAIRslag’. En dan weet je één ding zeker: de pr-machine draait op volle toeren. De geest van Roald Dahl kwam ook nog even kijken. Sjakie en de chocoladefabriek komt terug, compleet met achtbanen en dergelijke. Zag er allemaal heel spectaculair uit. Maar daar ging het inhoudelijk niet om. Inhoudelijk waren er twee dingen interessant. Albert Heijn volgt het opensource-programma van Tony Chocolonely als het gaat om het duurzame fairtrade productieproces. Dat is, hoe je het ook wendt of keert, knap van een relatief kleine fabrikant als Tony’s.

“Of organisaties écht oprecht zijn in hun daden, valt misschien te betwisten”

Wat ook in het nieuws kwam, is dat Tony’s graag zou willen opgaan in een groter geheel. Met andere woorden: Tony’s Chocolonely solliciteerde openlijk naar een plaats in de etalage. Cashen voor Henk Jan Beltman? Dat zou de cynische manier zijn om tegen de zaak aan te kijken. Iedereen weet dat als je écht impact nodig hebt, je de grote schaal der dingen op moet zoeken.

Als grote merken veranderen en dingen anders gaan doen, dan kun je echt wezenlijke impact maken. En dat schuurt vaak wel érgens. Maar als de netto-opbrengst positief is, hoe erg is dat dan? Of organisaties écht oprecht zijn in hun daden valt misschien te betwisten. De realiteit van vandaag is wel dat de maatschappij, het publiek, organisaties dwingen om op reputatiepijlers als workplace, citizenship en ethiek te acteren.

Cynisme

Dan is het toch opmerkelijk hoe men kan kijken naar een organisatie als Tony’s C. Quote veegde de vloer aan met het bedrijf. Van het slaafvrij maken van de productieketen is nog niets terecht gekomen. Niet alleen Teun van de Keuken zei dat, maar zelfs Henk Jan Beltman moest dat erkennen.

“Als het niet schuurt, gebeurt er ook niets”

Het frame dat Quote optuigde was dan ook: Achtbanen en Sjakiefabrieken, het is allemaal maar hypocriet. Het is om geld te doen en niet om de zaak. Aldus Quote. Terwijl je ook zou kunnen stellen dat ondanks het uitblijven van resultaat, gezocht wordt naar middelen om de strijd te blijven aangaan. Grotere schaal. Wie het gelijk aan zijn zijde heeft? We zullen het gaan zien. Maar kennelijk hebben wij in Nederland moeite om goede intenties te geloven als er íets is dat tegenspreekt.

De kwestie De Correspondent

Dan de tweede kwestie van de voorbije week: “Dit was het nieuws niet.” The Correspondent heeft in de VS 2,2 miljoen euro nodig om daar voet aan de grond te krijgen. Ook aan dat verhaal kleven haken en ogen. Zo beweert De Correspondent dat traditionele media afhankelijk zijn van advertentie-inkomsten en dat dit de echt goede journalistiek in de weg staat. Dat is in ieder geval in Nederland onzin. De Volkskrant, NRC en het FD zijn nog nauwelijks afhankelijk van advertentie-inkomsten. Onjuist frame dus.

“Kennelijk hebben we moeite om goede intenties te geloven als er iets is dat tegenspreekt”

Ook stelt De Correspondent bij monde van hoofdredacteur Rob Wijnberg dat niet fake news het probleem is, maar het echte nieuws. Omdat zij de realiteit van het leven niet laten zien en mensen in een hoek stoppen. Dat is een ordinaire trap in de ballen van een bron waar Wijnberg en de zijnen zelf van gevroten hebben in een vorig professioneel leven. Dus dat is níet sympathiek. En uiteraard reageren journalisten in Nederland daar als gebeten honden op. Het is allemaal zo voorspelbaar.

Maar stel nou… Dat De Correspondent écht zuivere intenties heeft en de nieuwsvoorziening en journalistiek op de wereld zuiverder wil maken. Dan kun je ook niet zonder een beetje ophef. Ze hebben heel ordinair poen nodig om dat ideaal te verwezenlijken. En mag je dan over een grens gaan? Moet het dan allemaal keurig netjes binnen de lijntjes? Als het niet schuurt, gebeurt er ook niets.

Oordeel uitstellen

Ik volg beide zaken graag met enige afstand voor er al te hard over te oordelen. Het is wel zo dat ik niet ernstig sta te trappelen om De Correspondent nog een keer te sponsoren. Ik twijfel. Net zoals ik twijfel over de zaak van Tony Chocolonely. Is het een opgegeven zaak of is de frustratie dusdanig groot geworden bij Beltman, dat hij bereid is om een stuk van zijn idealen op te geven voor de goede zaak? Ik sluit het allemaal niet uit. Wat ik wel zeker weet is dat ik Teun van de Keuken zeker niet serieus zal nemen als bron. Vanuit rancune is het natuurlijk lekker pennen.