Internetpapa Tim O’Reilly: “Don’t eat your ecosystem”

Tim O’Reilly vertelt tijdens PICNIC over de fijne balans tussen waardecreatie en extractie

Vroegâh was het zo simpel. Lokale bedrijven brachten geld de stad in met de verkoop van producten, en zorgden tegelijkertijd voor werkgelegenheid. Met de economische groei ontwikkelden bedrijven zich tot nationale en internationale bedrijven, vaak met winstmaximalisatie en shareholder value hoog in het vaandel. De maatschappelijke functie, de waarde die het bedrijf schept voor de gemeenschap, raakte daarmee steeds verder uit het oog. Met de aandelenmarkt als aanjager draait het tegenwoordig vooral om de waarde die er uit het bedrijf kan worden gehaald. “The big lie of modern business“, aldus Tim O’Reilly.

O'Reilly, die geldt als één van de vaders van het internet, was te gast tijdens de tweede dag van het PICNIC Festival dat afgelopen maanden en dinsdag plaatsvond in het EYE Filminstituut in Amsterdam. De normale economie van het creëren van waarde maakt plaats voor die van de shareholder value, waarbij de maximale waarde voor aandeelhouders uit het bedrijf wordt gehaald en de feitelijke economische waarde afneemt. Ter verduidelijking haalt Tim de volgende uitspraak van George Akerlof & Paul Romer aan:

The normal economics of maximizing economic value is replaced by the topsy-turvy economics of maximizing current extractable value, which tends to drive the firm’s economic net worth deeply negative. Once owners have decided they can extract more from a firm by maximizing their present take, any action that allows them to extract more currently will be attractive — even if it causes a large reduction in the true economic net worth of the firm.

Create more value than you capture

Tim zijn boodschap voor de middag is duidelijk: “The goal of business is not just to extract value, but to build it for you customers as well”. Net als in elk ecosysteem geldt dat wanneer je er meer waarde uithaalt dan je erin stopt, het systeem op een gegeven moment valt.

Het verval van het systeem

Was de rol van Wall Street altijd zo? Zeker niet. “The system used to be an enabler, it pumped financial value into the system. But somewhere along the line it went bad”, zo legt Tim uit. De huidige economische crisis toont aan dat we de limit van het systeem hebben bereikt. Wanneer de waardecreatie terugloopt, hebben bedrijven de neiging om de waarde van de aandelen op te krikken door er (te)veel waarde uit te halen, bijvoorbeeld door de bezuinigen op het personeelsbestand.

De invloed van het web

Hoe zorgen we dat de economie er weer bovenop komt? Schep meer waarde dan je zelf onttrekt. De aandeelhouders zijn niet degene die banen scheppen, dat zijn klanten. “We all do better when we all do better”, aldus Tim.

Elke golf, of het nu gaat om de PC era of web era, begint met creatie. Mensen experimenteren met de nieuwe mogelijkheden, doing things for the love of it, pas later wordt er gekeken naar moneytization. Het scheppen en de extractie van waarde gedragen zich in die zin als sinus (extractie) en cosinus (creatie):

Desondanks is ook de revolutie van het web geen heilige graal. In de jaren '90 maakte Microsoft de fout om meer waarde uit het systeem te halen dan het toevoegde. De ontwikkelingen van Facebook, Google en Twitter van de afgelopen tijd wijzen op een zelfde patroon. Waar ze eerst open ecosystemen waren, verplaatst de focus zich in toenemende mate naar eigen producten.

Verdienmodellen

Afgelopen vrijdag publiceerde Deloitte een onderzoek naar de TV-markt. In het rapport ontkracht het enkele TV-mythes, waaronder Content wants to be free. Uit de analyse van Deloitte blijkt echter dat mensen wel degelijk willen betalen voor content. Zo zijn de inkomsten uit abonnementen de afgelopen jaren sterker gegroeid dan de inkomsten uit advertenties.

Tim O’Reilly kan zich ook niet vinden in deze mythe: “Why do people keep saying that users won’t pay for content when they pay for access to TV and internet?”. De hamvraag is echter wie er betaalt voor de content en wie niet. Wie krijgt er nu in feite de free ride? De eindgebruiker? Die verdient er geen geld aan. De kabelmaatschappijen daarentegen wél. Zij zorgen alleen voor een internetverbinding, maar voor alle content die erop staat hoeven zij niet voor te betalen. Maar dat is wel de reden voor mensen om te betalen voor een connectie.

“If we want to get copyright policy right, we first have to correctly identify all of the people who are the value creators”, aldus Tim. Een mooi voorbeeld in dit kader is YouTube. In de basis is YouTube een platform waar de waarde wordt gecreëerd door de community. De ISP is echter de partij die zowel van de creators als de kijkers vergoeding vraagt.

Ook als je inzoomt op de producers is YouTube een interessant voorbeeld. YouTube herkent automatisch auteursrechtelijk beschermde content en betaalt daarvoor de desbetreffende partijen uit. Inmiddels zijn er bedrijven die meer verdienen aan de advertentie-inkomsten van officiële en door gebruikers gemaakte video’s op YouTube dan aan de inkomsten uit de verhuur van de film.

Create!

Uiteindelijk komt het allemaal neer op creatie, de vraag is hoe we de systemen kunnen inrichten om een optimale omgeving voor innovatie te scheppen. Tim vertelt vervolgens over enkele initiatieven die hier al mee bezig zijn. Zo is er de band Moon Alice. Zij filmen al hun concerten in HD met 5 iPhones. Deze broadcasten ze direct naar andere iPhone-gebruikers.

Daarnaast is er het crowdfunding platform Kickstarter, waar iedereen een ‘aandeel’ kan nemen in creatieve projecten. Wordt er genoeg ingezameld, dan wordt het uitgevoerd. Kickstarter functioneert als een ‘adhocracy’. Een toekomstbeeld waarin we niet concurreren om producten, maar om verhalen (Wallace Stevens).

Wanneer het mogelijk is om op zo’n niveau te innoveren dat het voor iedereen toegankelijk is, dan zal het ware potentieel worden benut. Dat is ook waar mensen naar op zoek zijn, om bij te dragen. Rodney Mullen, een grote producer in de wereld van skateboarding, omschreef dit als volgt: “There is this beauty in dropping it into a community of your own making and seeing it dispersed and seeing younger talent take it to levels you could never imagine, because that lives on“.

Ook Steve Jobs benadrukte steevast dat je niet moet onderschatten waartoe ‘creators’ toe in staat zijn: “Life can be much broader once you discover one simple fact. And that is that everything around you that you call life was made up by people who were no smarter than you. And you can change it. You an influence it.”

Je kunt Tims presentatie ook nalezen op SlideShare:

Afbeelding: Jonne Seijdel (cc)

Afbeelding 2: Wikibooks (cc)