Bruno Felix: “Submarine Channel is onze eigen omroep op internet”
Bruno Felix gaf leiding aan de allereerste lichting van de digitale afdeling van de VPRO. Na zijn vertrek bij de publieke omroep richtte hij samen met Femke Wolting het bedrijf Submarine op. “We maken bij Submarine films, documentaires, animaties en interactieve projecten. Daarnaast hebben we Submarine Channel en dat is het experimenteerlab naast Submarine. Daar experimenteren we met nieuwe vormen van digital storytelling. Dus nieuwe vormen van verhalen vertellen.” Een mooi voorbeeld is het onlangs gelanceerde Refugee Republic, een interactieve documentaire over een Koerdisch vluchtelingenkamp in Noord Irak.
Refugee Republic is een interactief verhaal waarbij gebruik gemaakt wordt van elementen als tekeningen, video, foto’s maar ook tekst. “We brengen dat samen in een soort vorm, waarbij de gebruiker een eigen montage maakt in het materiaal. Je kunt het dus alleen via een website op internet bekijken.” Die site en andere interactieve projecten van Submarine, zijn onder andere terug te vinden op een eigen kanaal.
“Waar je voor een documentaire een omroep kon vinden die dat dan naar het publiek bracht, was dat bij die interactieve verhalen niet het geval. Daar was geen omroep voor. Dus daarom dachten we: dan doen we dat zelf, dat noemen we dan ook Submarine Channel en dan zijn we onze eigen omroep op internet en dan zoeken we zelf dat publiek wel op.” Alleen, of in het geval van Refugee Republic, samen met de Volkskrant.
“Crowdfunding werkt net als een bioscoopkaartje”
De productie van Refugee Republic heeft ongeveer 50.000 euro gekost. Over het algemeen geldt dat financiering voor experimentele productie’s lastiger bij elkaar te krijgen valt dan voor de traditionele producten. “Het is nog steeds een hele kleine en fragiele mediavorm en het is dus moeilijker om daar geld voor te krijgen. Ik accepteer dat het zo is. Maar ook in het traditionele bedrijf produceren wij niet datgene wat je in een middag financiert. Bij een grote film of animatieserie duurt een financieringstraject ook twee jaar.”
“Financieren is niet alleen moeilijk omdat je geld moet vragen, het is ook het neerzetten van je product, het is het zó vormen van je project dat het geschikt is voor het publiek waaraan je het wilt presenteren. Het is niet zo dat je voor geld een excelsheetje maakt en een bankier belt. Het is gewoon ook je project pitchen en zeggen dat het belangrijk is en uitleggen waarom het onderscheidend is van al die andere verhalen die er verteld moeten worden.”
Subsidie is dus onmisbaar. Maar dat is volgens Felix helemaal niet iets om je voor te schamen. “Ik ben er trots op: het is een onafhankelijk product waarbij de boodschap alleen maar verteld wordt omdat je mensen een verhaal wilt vertellen en niet omdat je ze stiekum ook iets wilt verkopen. Ik heb overigens niks tegen commerciële media, maar ik ben er ook trots op dat er zoiets bestaat als publieke media.”
De vraag is of subsidie niet ook vervangen kan worden door crowdfunding. Felix is sceptisch: “Crowdfunding werkt net als een bioscoopkaartje, je wilt er met een goed gevoel uitkomen. Het moet een happy end hebben en journalistieke projecten hebben dat gewoon niet altijd. Dat wil niet zeggen dat crowdfunding niet werkt, maar dan moet je bijvoorbeeld een maker hebben met bekendheid. Goeie ankers om dat project toch te kunnen verkopen.”
“Kranten weten nu echt dat het erop of eronder is”
Vanuit krantenconcerns lijkt er op dit moment een toenemende interesse in interactieve documentaires of andere online experimenten. “Ze weten nu echt dat het erop of eronder is. Er is zeker enthousiasme en ook wel de bereidheid om naar buiten te kijken om de innovatie naar binnen te halen, dus ze zijn wel bereid om te praten met ons. Maar goed, de realiteit is wel dat een krant als The Guardian een stuk rijker dan de Volkskrant is.”
Dat heeft natuurlijk direct te maken met de hoeveelheid lezers. Nederland heeft ‘maar’ 16 miljoen inwoners, tegenover ruim 60 miljoen Britten, met als gevolg dat kranten daar al snel 5 tot 10 keer zoveel geld hebben dan Nederlandse dagbladen. Reden ook dat Submarine bij vrijwel al haar productie’s inzet op internationale samenwerking. Maar dat kan alleen wanneer je daar al in een heel vroeg stadium op in zet. “Op het moment dat je met een club als Arte wilt werken dan moet je jaren van tevoren weten wat je doet.”
Maar Felix klaagt niet: “De verhalen die je vertelt, zijn niet altijd de verhalen waar mensen op zitten te wachten, dus in die zin moet je er altijd aan sleuren. Marketing of distributie is nooit een eenvoudige weg, maar er is zeker meer belangstelling. De krantentitels die nu opeens allemaal interesse hebben. Bij de publieke omroep was de interesse even weg, maar dat begint op te leven. Dus het is niet iets wat weggaat maar ook niet iets wat met een knal de wereld gaat veroveren. Het is iets wat gestaag in marktaandeel en belang groeit. Waar steeds meer makers maar ook afnemers enthousiast over zijn.”
Daarbij wordt steeds meer geleerd waar publiek echt voor valt. Over het algemeen geldt: less is more. “Kom snel to the point en zoek naar een manier om de kijker steeds actief te houden.” Dus korte filmpjes of verhalen die mensen zelf kunnen ontsluiten.
Net zoals verdieping in een andere vorm waar op een ander moment tijd aan kan worden besteed, zoals vier door Submarine uitgebrachte online comics bij een NTR-serie over de Eerste Wereldoorlog. “Kort, charmant, maar die waren razend populair. Die werden in het onderwijs veel gebruikt en zijn ontzettend actief gedownload. We zagen dat kinderen gemiddeld 12 minuten in die online productie zaten, dus die beklijven en werken ontzettend goed.”
Wat betreft Refugee Republic zou Felix tevreden zijn wanneer dat qua bezoek dezelfde cijfers zou halen als een documentaire op televisie. “Dus rond de 200.000 gebruikers/kijkers, dan ben ik tevreden.” Een dergelijk aantal kost tijd. Weliswaar heeft Refugee Republic veel aandacht gekregen van de Volkskrant, maar zowel de krant als Volkskrant.nl hebben de volgende dag weer nieuw nieuws.
“Dus je ziet een enorme bezoekpiek en die knalt weer even hard terug. Daarom doen we het gewoon op eigen snelheid.” Met aandacht via twitter van de UNHCR of de eigen blogs van Submarine. “Het is gewoon langzamer bezoek, maar als we dan binnen een jaar 200.000 of 250.000 of meer bereiken dan ben ik daar super blij mee.”