In gesprek met Maarten Wesseling AI-lead bij Hibou, over het maken van mijn digitale kloon

Drie jaar later leidt Wesseling de AI-tak binnen Hibou, waar hij samen met zijn team digitale mensen ontwikkelt, virtuele versies van echte personen, maar ook volledig fictieve digitale persoonlijkheden. ‘ChatGPT begon met tekst, toen kwamen er AI-toepassingen voor beelden, stemmen en video’s. Inmiddels kunnen we al die facetten combineren tot een levensechte digitale kloon. En dat is precies wat we nu ook met jouw digitale Imke hebben gedaan.’

Superprompt

Het ‘trainen’ van mijn digitale zelf blijkt een proces dat veel verder gaat dan ik dacht. ‘Wij gebruiken het woord trainen, maar in feite schrijven we een soort superprompt’, legt Wesseling uit. ‘Dat is een prompt van soms twintig pagina’s* vol instructies over hoe jij praat, denkt en reageert. We leren het model letterlijk: dit is Imke.’ Daarnaast worden trainingsopnames gebruikt, waarin ik vragen beantwoord, praat, luister, om mijn gezichtsuitdrukkingen en bewegingen te analyseren. ‘Dat klinkt eenvoudig’, zegt Wesseling, ‘maar een kleine haarlok die anders valt kan het model al in de war brengen. Zeker bij vrouwen met los haar zie je dat: een Playmobil-effect, noemen we het hier gekscherend. Veel avatars hebben daarom een staart, omdat dat technisch beter werkt.’

James Parkinson

De digitale Imke is niet de eerste ‘digital human’ die Hibou maakt. Eerder creëerde het bureau Virtual James Parkinson, een fictieve AI-versie van de Engelse arts die 200 jaar als eerste de ziekte van Parkinson beschreef. ‘We wilden weten hoe James Parkinson eruit zou zien als hij vandaag had geleefd’, zegt Wesseling. ‘We gingen in gesprek met AI over hoe James Parkinson er in 2025 uit zou zien, lieten AI vervolgens verschillende gezichten genereren, combineerden die met een oude foto en creëerden zo een moderne interpretatie. Daarna voegden we stem, expressie en beweging toe. We leerden de nieuwe James wie hij is en wat hij weet, gebaseerd op 25 jaar onderzoekskennis. Dat was een enorm leerproces.’

Pratende hond

Niet alles lukt in één keer. ‘Bij het digitaliseren van een pratende hond, een ander project, zaten we in het begin echt met onze handen in het haar. Hoe laat je een dier praten zonder dat het er nog absurder uitziet dan het klinkt? De AI-techniek was er eigenlijk nog niet. Maar elke week zagen we de techniek een stukje beter worden. En opeens was er iets waar we echt mee konden werken. Sindsdien gaat het steeds makkelijker. Dat typeert deze tijd… de ontwikkeling van AI gaat zó snel dat iets wat gisteren onmogelijk leek, morgen ineens kan.’

Ethiek

Hoewel zijn fascinatie voor AI groot is, beseft Wesseling ook dat de technologie vragen oproept. ‘In het begin dacht ik daar eerlijk gezegd weinig over na’, geeft hij toe, ‘ik was vooral enthousiast. Maar inmiddels is ethiek een belangrijk onderdeel van wat we doen. Denk aan de digitale kloon van Johan Foliant. Johan leeft al 18 jaar met ALS en zijn AI-kloon geeft voorlichting over het leven met een ongeneeslijke ziekte. Gebruik je dan zijn echte stem of juist een jongere variant? Laat je hem eruitzien zoals hij nu is of als een gezonde versie van zichzelf? Dat zijn lastige, maar noodzakelijke afwegingen.’

Beangstigend

De snelheid waarmee AI-tools zich ontwikkelen, noemt Wesseling ‘bijna beangstigend indrukwekkend’. ‘Vroeger moesten we zelf verschillende tools combineren, één voor beeld, één voor stem, één voor video. Nu worden verschillende tools veel vaker gecombineerd binnen één omgeving. Soms bouwen we die omgeving zelf. Er zijn nu zelfs AI-agents die alles automatisch doen van script, beeld, stem tot aan de montage. Jij zegt ‘maak een video van een pratende hond’, en een paar minuten later is hij er.’

Toch is hij niet bang dat mensen overbodig worden. ‘Integendeel’, zegt hij. ‘Juist omdat AI zoveel kan automatiseren, wordt de mens belangrijker dan ooit. We hebben mensen nodig om te beoordelen of wat de machine maakt ook klopt, voelt, raakt. De zogenaamde human in the loop blijft onmisbaar, maar een shift op de arbeidsmarkt is onvermijdelijk, vergelijkbaar met de komst van het internet.’

AImke versie 1.0, 2.0 en 3.0 onder elkaar

Ongemakkelijk besef

Hibou, en specifiek John Meulemans, was een van de eerste in Nederland die zich met ‘digital humans’ bezighield. ‘We hebben alles zelf moeten uitvinden, van hoe je een prompt structureert tot hoe je licht en geluid opneemt voor de trainingsvideo’, zegt Wesseling. ‘Inmiddels zijn we zover dat we binnen een dag een eerste kloon visueel kunnen neerzetten. Daarna beginnen we met het trainen van wie die kloon is. Maar perfect wordt het (nog) niet, want het blijft mensenwerk, juist ook aan onze kant.’

Wat hij het mooiste vindt aan dit werk? ‘De constante stroom van AI-innovaties, die in sneltreinvaart zorgen dat een digital human elke dag weer net even anders en beter is, maar ethiek altijd meegroeit.’

Terwijl ik mijn digitale evenbeeld tot leven zie komen, dringt een ongemakkelijk besef door: hoe ver willen we hierin gaan? De technologie is indrukwekkend, maar roept ook nieuwe vragen op over authenticiteit, controle, eigenaarschap en menselijke maat. Ik zie de digitale Imke als een experiment, een interessante, soms confronterende test van wat mogelijk is. Want hoe geavanceerd de techniek ook wordt, de grens tussen mens en machine blijft rekbaar. En precies dáár zit volgens Wesseling de uitdaging:

‘AI is geen gimmick, maar we moeten wel blijven bepalen wie er uiteindelijk aan het stuur zit.’

*Het is een complexe prompt vol instructies over hoe jij praat, denkt en reageert, en gevuld met data over wie jij bent: je werk, je achtergrond, zelfs je geboorteplaats. Hoe ver je daarin wilt gaan, is helemaal aan jou.

Imke 3.0 is nu ready to go. Maar hoe zit het met legal en wat zijn de eerste reacties als we haar ook daadwerkelijk in de praktijk gaan inzetten? Dat gaan we zien in het vervolg van deze serie.

Dit artikel verscheen eerder in MarketingTribune #10