Het echte verhaal achter kleurrijk koraal

‘Living Coral’ (kleurcode: 16-1546) it is! Ieder jaar roept kleurenexpert Pantone de kleur van het jaar uit. Dit jaar heeft het bedrijf zich (vooral) laten inspireren door de kleurencirkel van Goethe en de natuur in al zijn pracht en kwetsbaarheid. Pantone speelt met de kleur van het jaar slim in op de trendgevoeligheid en commercie van kleur. Verwacht komend jaar dus veel poefjes, kaarsen en kussentjes in ‘levend koraal’. Kleurt natuurlijk leuk bij je groene bank, maar kleur heeft in de natuur en maatschappij een heel ander doel…

De kleurencirkel van Goethe. Bron afbeelding: Wendy Macnaughton, visual columnist voor de The New York Times

Een cruciale informatiedrager

Waar zoek jij je bakje aardbeien op uit? Op de kleur natuurlijk. Wil je ze vanmiddag eten, dan zoek je de mooiste rode exemplaren uit, maar ben je inkopen aan het doen voor het eind van de week, dan kies je liever een bakje met veel wit-groene aardbeien. En die donkerrode laat je sowieso liggen.

Kleur is voor ons zo vanzelfsprekend dat we er nauwelijks over nadenken. We gaan vaak voorbij aan de primaire functie ervan: namelijk informeren. Kleur is in de natuur van levensbelang. Het correct interpreteren van de informatie die een kleur communiceert is cruciaal en zelfs een kwestie van leven en dood, of het je nu informeert over de rijpheid van een vrucht of het gevaar van een diersoort. Bewust of onbewust, kleur communiceert waardevolle informatie.

“We gaan vaak voorbij aan de primaire functie van kleur”

Neem nou het dierenrijk, waar handig gebruik wordt gemaakt van kleur om te overleven. Bijvoorbeeld ter verdediging. Pinguïns hebben een witte buik en een zwarte rug. Daardoor kunnen roofdieren die onder water zwemmen de pinguïns amper waarnemen, omdat het wateroppervlak vanuit hun perspectief wit is. En roofdieren die vanuit de lucht op de zee neer kijken, zien de dieren niet omdat de zee van bovenaf gezien donker is. Allemaal om zo min mogelijk op te vallen.

Roofdieren passen dit soort technieken juist toe om zo efficiënt mogelijk te jagen. De goed gecamoufleerde krabspin wacht geduldig op nietsvermoedende insecten die voorbij komen vliegen, om ze vervolgens bliksemsnel te vangen – zonder web.

De krabspin vermomt zich als het gele hart van de bloem

Kleur in de maatschappij

De functie van kleur in de natuur passen wij toe in onze culturen. Kleuren informeren ons of geven ons in een universele taal sturing (al kan het tussen culturen verschillen, maar daar ga ik in een volgende blog dieper op in). Denk aan afvalcontainers, waar de kleur ons informeert over wat voor afval erin mag, zodat we het netjes kunnen scheiden. In het verkeer zijn kleuren toegepast om zo goed en helder mogelijk te laten weten wat wel en niet mag, waardoor zoveel mogelijk mensen veilig hun bestemming bereiken. Daarnaast helpen kleuren ons door publieke ruimtes te navigeren.

Een goed voorbeeld van kleuren met een dergelijke signaalfunctie zijn de gele borden op Schiphol. Geel is in dit geval de meest opvallende kleur in de ruimte. En de combinatie met zwart geeft ook nog eens de meest contrasterende combinatie, waardoor het ook voor kleurenblinden goed leesbaar is. Naast informeren schept kleur ook herkenning. Velen zullen onderstaande afbeelding direct associeren met Schiphol. De luchthaven wordt wereldwijd geroemd om de consistente bewegwijzering.

Ontwerp bewegwijzering door Paul Mijksenaar

Kleur is zeg maar best wel een dingetje

In de marketingwereld wordt kleur ook gebruikt om te informeren, maar met het doel om te activeren en te verleiden, bijvoorbeeld tot het doen van een aankoop, het inschrijven voor een nieuwsbrief of voor het downloaden van een whitepaper. Dit is de eerste blog in een serie over kleur. Dagelijks pas ik mijn kennis over kleurenleer en -advies toe in mijn werk. Deze kennis deel ik graag. In de volgende blog zoom ik in op de associaties die we hebben bij kleuren en wat dat betekent voor merkidentiteit. Het derde blog gaat over de technische werking van kleur: hoe reageren kleuren op elkaar en waarom vinden we sommige combinaties prettig en andere niet?