Een kijkje in het privéleven van een politicus: wat doet het met onze stem?

5 september 2019, 13:00

Steeds meer politici wagen zich aan de visuele wereld van Instagram. Het sociale medium leent zich uitstekend voor politici om zich persoonlijk te presenteren. Het is dan ook geen nieuws meer: een overvloed aan enthousiaste reacties op een foto van Jesse Klaver – fractievoorzitter van GroenLinks – met zijn kinderen. Maar wat doen deze privékiekjes eigenlijk met onze stemintentie?

Dit artikel werd geschreven door Nikki Dekker en verscheen eerder op SWOCC.nl.

Door de stijgende populariteit van Instagram wagen steeds meer politici zich aan een persoonlijk Instagramaccount, waarmee ze burgers een kijkje in hun privéleven geven. Wat is parasociale interactie? En kan hiermee de relatie tussen privékiekjes en stemintentie verklaard worden? En heeft het geslacht van de politicus invloed op deze relatie?

Politieke personalisering en Instagram

Zo’n kijkje in het privéleven van een politicus wordt politieke personalisering genoemd. Instagram leent zich hier uitstekend voor. In tegenstelling tot andere socialmediaplatformen – waaronder Facebook en Twitter – staan bij Instagram afbeeldingen centraal. Afbeeldingen hebben in politieke communicatie een sterk retorische impact. Afbeeldingen kunnen een illusie van intimiteit creëren tussen mediakarakters en een publiek – ook wel parasociale interactie (PSI) genoemd. Deze illusie wordt versterkt wanneer het mediakarakter het publiek persoonlijk benadert: oftewel, wanneer een politicus aan personalisering doet.

Bron: Instagram

Het onderzoek

Een eerdere literatuurstudie liet zien dat politieke personalisering op zowel Facebook als Twitter leidt tot een verhoging van de stemintentie. Om te onderzoeken of dit ook het geval is voor Instagram, werd een online experiment uitgevoerd onder 157 proefpersonen.

“Privékiekjes op Instagram leiden niet tot een hogere stemintentie dan foto’s afkomstig van de partij”

De proefpersonen werden blootgesteld aan één van drie gecreëerde Instagram-posts, afkomstig van een vrouwelijk D66-Kamerlid, een mannelijk D66-Kamerlid of van de partij D66. De partij D66 was een geschikte partij wegens de centrumpositie op het politieke spectrum. Dit zorgt er namelijk voor dat de resultaten van het experiment niet vertekend worden door de partij-oriëntatie van de proefpersonen. Na afloop van de blootstelling werden PSI en stemintentie van de proefpersonen gemeten.

Partij versus politicus

In tegenstelling tot eerder onderzoek naar Facebook en Twitter, wijst dit onderzoek uit dat privékiekjes op Instagram niet leiden tot een hogere stemintentie dan foto’s afkomstig van de partij. Daarnaast blijkt PSI een rol te spelen in deze relatie: mensen ervaren een hogere intimiteit met een partij dan met een politicus. En hoe hoger deze intimiteit, des te hoger de stemintentie.

Mannen versus vrouwen

Gender zou geen rol moeten spelen wanneer het gaat om de percepties van kiezers over politici. Dit blijkt echter toch zo te zijn: de man is geliefder onder de Nederlanders. Mensen ervaren meer intimiteit met een mannelijke politicus. En dit leidt weer tot een hogere stemintentie voor de politicus in kwestie.

“Mensen ervaren meer intimiteit met een mannelijke politicus”

Wat betekent dit voor politici?

Het lijkt erop dat we toch niet zitten te wachten op privékiekjes. Dit is echter toch wat te kort door de bocht. Foto’s afkomstig van een politicus leiden niet tot een hogere stemintentie in vergelijking met foto’s afkomstig van een partij, maar hier is niet alles mee gezegd.

Wanneer we onderscheid maken in gender en tevens PSI meenemen, lijken mensen significant minder PSI te ervaren met een vrouwelijke politicus. En – ook al is dit tegenstrijdig met onze anti-seksismesamenleving – dit leidt weer tot een lagere stemintentie. Dus, mannelijke politici, blijf vooral foto’s delen op Instagram. Baat het niet, dan schaadt het niet. Vrouwelijke politici kunnen zich er volgens dit onderzoek echter beter van onthouden.

Wat betekent dit voor burgers?

De vraag is natuurlijk of wij als burgers misleid worden door de privéfoto’s. Er heersen al een lange tijd zorgen over de gevolgen van politieke personalisering. Mensen zouden hun stem laten beïnvloeden door het privéleven van politici, in plaats van een fatsoenlijke dosis politieke kennis. Uit dit onderzoek blijkt echter dat deze persoonlijke plaatjes geen kwaad kunnen. Het is goed als je je als burger bewust bent van politieke personalisering. Maar, misleid worden we niet. Kortom, pak gerust je telefoon erbij en bekijk ongegeneerd alle privékiekjes die je voorgeschoteld krijgt.

Dit artikel is gebaseerd op de bachelorscriptie van Nikki Dekker, bachelor student Communicatiewetenschap aan de Universiteit van Amsterdam: Dekker, N.P. (2019). Online politieke personalisering op Instagram, parasociale interactie en stemintentie.

Meer weten over politieke personalisering? Lees dan onderstaande artikelen:

Van Aelst, P., Sheafer, T., & Stanyer, J. (2012). The personalization of mediated political communication: A review of concepts, operationalizations and key findings. Journalism, 13(2), 203-220.

McGregor, S. C. (2018). Personalization, social media, and voting: Effects of candidate self-personalization on vote intention. new media & society, 20(3), 1139-1160.

Metz, M., Kruikemeier, S., & Lecheler, S. (2019). Personalization of politics on Facebook: examining the content and effects of professional, emotional and private self-personalization. Information, Communication & Society, 1-18.

Stichting Wetenschappelijk Onderzoek Commerciële Communicatie (SWOCC) doet fundamenteel wetenschappelijk onderzoek op het gebied van merken en communicatie. Deze kennis maakt SWOCC toegankelijk voor de praktijk, bijvoorbeeld door het uitbrengen van publicaties, het organiseren van lezingen en het schrijven van blogposts: via dit account zullen onderzoekers, docenten en andere schrijvers hun kennis over marketing delen. De stichting is in 1995 opgericht op initiatief van Giep Franzen en is gelieerd aan de afdeling Communicatiewetenschap van de Universiteit van Amsterdam. Meer SWOCC? Ga naar swocc.nl of volg ons via @SWOCC_NL

Categorie
Tags

Marketingfacts. Elke dag vers. Mis niks!