Economisch weerbericht (36): Overlevingscrisis

19 juni 2009, 07:55

{title}Geen recessie en geen depressie. Op Fast Forward, het VINT-symposium 2009, haakte Arnold Heertje voor een 500-koppig IT-publiek liever aan bij Schumpeter, van wie we het begrip creatieve destructie kennen. In deze tijd van afbraak en uitstoot van arbeid is er vooral behoefte aan fundamentele vernieuwing. Geen depressie dus, want er zijn massale investeringen nodig en gelukkig hebben we hier de ECB en de euro, want anders was de ramp niet te overzien geweest.

Bij de echte crisis, de overlevingscrisis, valt de huidige recessie – hoe breed en diep ook – volkomen in het niet. Klimaat, duurzame energie en water – dergelijke duurzaamheidsissues zijn elk op zich onnoemelijk veel groter dan de kredietcrisis en de invloed ervan op de economie. We maken ons zorgen dat het consumentenvertrouwen daalt, maar dat kan van Heertje niet genoeg dalen. De focus moet namelijk naar de basisbehoeften en naar technologische en maatschappelijke innovatie.

Over de hele linie moet het ongebreidelde consumentisme aan banden: er moet structureel meer worden gespaard en het geld moet naar zinvolle arbeid in goed georchestreerde projecten, die gericht zijn op duurzaamheid. Daarin moeten vrouwen hun rol pakken, aldus Heertje, want dames mobiliseren, terwijl kerels monopoliseren. Via objectief “mechanism design” moet het gewenste gedrag worden gestimuleerd. Vertrouw vooral niet op vertrouwen. IT en nieuwe media als middelen om mee te regeren zijn van uitnemend belang en hebben de betrokkenheid al flink opgevijzeld in de richting van een meer humane conversatiemaatschappij.

Gelukkig begint dit cluster van besef nu breed te rijzen. In februari publiceerden CBS, CPB, PBL en SCP de Monitor Duurzaam Nederland 2009. Daarin wordt voor de eerste keer het groeiparadigma verlaten en een ruimer welvaartsbegrip voorgestaan. Heertje: “Het is te mooi om waar te zijn, dat we deze heuvel nu veroverd hebben.” Barack Obama en Neelie Kroes zitten op hetzelfde spoor: geen hulp aan de auto-industrie als die niet duurzamer wordt. Wereldwijd, ook in China, zien we een verschuiving van winst als doelstelling naar winst als uitkomst. Als door goed “mechanism design” de prikkels geoptimaliseerd worden, dan is Arnold Heertje “verschrikkelijk optimistisch” over de toekomst.

Na de nestor van de Nederlandse economie had Harvard Business-blogger en Havas Media Lab-directeur Umair Hacque (zie dit interview van Bas van de Haterd) er ter plekke een mooie formule voor. Vt = min(Cd) max(Bc): “value over time comes down to minimizing the cost of destruction while maximizing the benefits of creation”. Recessie of depressie, zei Hacque, dat valt nu nog niet te zeggen. In elk geval hebben we te maken met een “compressie”: van “thin value” naar “thick value”. Duurzaamheid dus.

Jaap Bloem
Research Director Sogeti/VINT bij Sogeti/VINT

Jaap Bloem is in IT since the PC and now a Research Director at Sogeti/VINT. In his days at KPMG Consulting he co-founded the IT Trends Institute. Jaap was a publisher of IT books and editor in chief of IT magazines at Wolters Kluwer. Before coming to VINT, Jaap was the Marketing Executive for the Dutch Chapter of ISOC, the Internet Society. Jaap has co-authored many books and articles, and loves to develop and evangelize ground-breaking thought and insight together with colleagues and partners. Jaap Bloem is in augustus 2018 overleden.

Categorie
Tags

6 Reacties

    Arnoud Rademaker

    Beste Jaap,

    Je schrijft; ‘Over de hele linie moet het ongebreidelde consumentisme aan banden: er moet structureel meer worden gespaard en het geld moet naar zinvolle arbeid in goed georchestreerde projecten, die gericht zijn op duurzaamheid.’

    Ik ben het hier helemaal eens. Toch lijkt de politiek, inclusief president Obama, juist in te zetten op een herstart van het consumentisme. De ongekende staatsteun waarbij de oplopende huidige begrotingstekorten die inmiddels alle fantasie overschrijdt, en zelfs zover gaat dat zij de overschrijding van de norm van 3 procent (welke overigens tot voor enkele jaren geleden als onaanvaardbaar werd beschouwd) achteloos overboord zet en nu de teloorgang van de vrije markteconomie in gang zet, en bovendien een voedingsbodem versterkt voor het protectionisme, met als doel om de bestedingsdrift in eigen huis weer op gang te brengen.

    De verhoging van de Nationale Hypotheekgarantie is een mooie illustratie van dit beleid. Het lijkt erop dat we moeten doorgaan met het vergroten van onze schuldpositie. Waar eindigt dit proces? Accepteren we dan geen moeizame perioden van economische tegenspoed meer? Zo nee, dan moet het allerergste nog komen!


    21 juni 2009 om 13:56
    JaapBloem

    Ja Arnoud, ben zelf ook niet positief hoor. Heel veel lui stappen voor het gemak en in het kader van “we hebben er toch weinig vat op” maar even, maar vooral uit ONgemak over de crisis heen.

    Ten tweede en off-topic, maar ik wil het om begrijpelijke redenen even hebben gezegd. Ben bezig met een nieuw stuk, waar ik net het prachtige neologisme MONOPOLIELAMP heb verzonnen. Ten minste het stons er ineens entoen dacht ik: dank u, Heer(tje 🙂


    21 juni 2009 om 14:25
    Arnoud Rademaker

    Het gevoel van Ongemak, wordt mede opgeroepen doordat men steeds vaker wordt geconfronteerd met vrienden, kennissen of familieleden die zijn ontslagen als gevolg van de recessie. Tegelijkertijd hoort men ook steeds vaker dat mensen die hun huis te koop hebben staan, steeds minder vaak geïnteresseerden kunnen rondleiden.

    Zijn we terug in de jaren “80? Het lijkt er wel op. Helaas is onze schuldpositie toegenomen en zijn onze basisbehoeften enorm opgerekt. Wat we in de jaren “80 als een luxeartikel zagen, zien we nu als een van de noodzakelijke basisbehoeften.

    Toch zullen we onze schulden moeten saneren en met een nieuw spaarelan de toekomst met vertrouwen tegemoet gaan. De Amerikanen zijn al zover! Gelukkig maar. Nu wij nog.


    22 juni 2009 om 07:58

Marketingfacts. Elke dag vers. Mis niks!