Op zoek naar het Tweede Sportscherm

In aanloop naar het Mediapark Jaarcongres interviewde Peter Olsthoorn diverse ondernemers en experts over toepassingen rondom het Tweede Scherm. Tweede schermen bij sport scoren, zowel amusement als informatie. Kun je ook sportfestijnen 'kapen' op het tweede scherm als je geen rechten bezit?

Deze blogpost is geschreven door Peter Olsthoorn, journalist en schrijver. Peter publiceerde onlangs het boek De Macht van Facebook.

NOS is digitaal keihard aan het werk om ons ook op het tweede scherm een aangename zomer te bezorgen, ondanks minder budget. We krijgen applicaties voor het EK voetbal in Polen en Oekraïne en voor de Tour de France, maar voor de Olympische Spelen niet of in beperkte mate:

Lara Ankersmit, Hoofd Nieuwe Media van de NOS: “Bij het EK en de Tour staan het programma en de deelnemers voor een groot deel vast, is de omvang te overzien en beschikken we ook over veel statistieken. Bij de Olympische Spelen ligt het een stuk moeilijker omdat we tevoren uit de grote hoeveelheid wedstrijden moeilijk kunnen inschatten welke er voor Nederlandse kijkers interessant zullen worden.”

Met het WK in 2010 en eerder de Tour deed de NOS ook ervaring op. De kijkcijfers op het tweede scherm waren: zo'n 50.000 bij het voetballen en 10.000 bij de Tour. Moet je voor zo'n gering deel wel zo veel investeren? “Het waren nog kleine aantallen, maar ik vermoed dat we gezien de toename van tabletgebruik de komende zomer hoge groeicijfers tegemoet kunnen zien.” Is er dan wel behoefte aan een cijferbrij achter de sporten? “Bij de echte sportfans wel. Die willen gewoon alles weten en ook diepgaand en in één keer toegankelijk hebben.

Op de kritiek dat het gortdroog is: “Dat zijn inderdaad de verschillen met een Tweedescherm waar een spelelement in zit. Wij kiezen nu voor de achtergrond, Heineken voor het spelelement. Dat is de gamification die je overal ziet. We hebben verschillende taken; informeren en vermaken. Misschien is de informatie niet zo tv-geniek, maar juist als ondersteuning van het kijken wel goed en aantrekkelijk opgediend. Ik geloof niet dat je Wikipedia-artikelen erbij moet geven met veel leeswerk. Wij kijken naar interactie met het tv-programma.”

En komt er een wekelijks tweede scherm bij Studio Sport? “Dat zou zeker kunnen. We kijken naar mogelijkheden om het tweede scherm structureel in te zetten. We doen dat nu met Nieuwsuur. Je moet een programma echt in het basisgebruik kunnen ondersteunen.”

Telegraaf uitdager

Lara Ankersmit was werkzaam bij Telegraaf Media Groep voordat ze Hoofd Nieuwe Media werd bij NOS. De Telegraaf heeft mogelijkheden om met het tweede scherm de NOS bij sportwedstrijden te gaan beconcurreren. Frank Volmer, directeur Telegraaf Media Nederland, is inderdaad wel in voor een innovatief stuntje met de voetbalkampioenschappen: “Ik ben vorig jaar in de Verenigde Staten bij heel veel mediabedrijven wezen kijken hoe ze nieuwe vormen inzetten. Ze zetten zelfs bekende komieken in om de aandacht te trekken tijdens sportwedstrijden, of ze de rechten nu hebben of niet.”

Creatief zit Telegraaf niet stil: “Je kan aan verschillende dingen denken: een spelletje tijdens de wedstrijd, commentaar van Jack van Gelder of een andere bekende Nederlander, chatten met een panel van oud-voetballers en natuurlijk statistiek aanbieden.”

Toch is Volmer nog niet overtuigd dat het ook kan gaan werken: “De grootste fans zitten in de kroeg of ze willen dat iedereen zijn snavel houdt tijdens de wedstrijd, zoals ik. Een tweede scherm leidt al snel af. Je kunt dan de aandacht proberen te trekken vooraf en na de wedstrijd en tijdens de rust, maar ik weet niet of dit grote aantallen trekt.”

Dat is wel nodig om het voor een sponsor aantrekkelijk te maken. Met een paar procent kijkers van de wedstrijd zit je in Nederland op enkele tienduizenden gebruikers van je app, niet genoeg om eraan te verdienen. Nu kun je ook kijkers beter aan je merk binden, maar Volmer vraagt zich af of hij daarvoor het risico moet nemen om in aanvaring te komen met een rechthebbende als de UEFA met diepe zakken om rechtszaken te voeren. “Net als met de apps heb je bij de lancering van zoiets wel flink wat PR als je een van de eerste bent, maar alleen daarvoor kun je het niet doen.”

Uitdager spelen in de tv-markt op het tweede scherm is bij uitstek een rol die Telegraaf kan spelen sinds het mislopen van SBS6, dat naar Sanoma ging. TMG nam de proef al op de som tijdens The Voice of Holland. Gedurende de uitzending ging Privé-coryfee Wilma Nanninga chatten met het publiek en met ex-deelnemers aan The Voice. Dit leidde bepaald niet direct tot instemming van RTL en Talpa, maar Volmer beleefde genoegen aan het verkennen van de grenzen: “Eerst was er al discussie of we bij Talpa of bij RTL moesten zijn. Vervolgens ging het over details van wat we wel en niet mochten laten zien op het tweede scherm, zoals stills of beelden van de uitzendingen. Ik geloof dat we iets van toestemming achteraf hadden.”

Tot een knallende rechtszaak kwam het in elk geval niet, maar daar waren de aantallen ook niet naar. Volmer: “Tegen de vier miljoen kijkers voor The Voice met 80.000 mensen of een paar procent bij ons is niet echt schadelijk. En voor ons was het toch leuk om niet alleen te schrijven over, maar ook deel te nemen tijdens zo’n uitzending.” De reclameopbrengst was ook gering. Dat neemt niet weg dat TMG serieus werk gaat maken van het tweede scherm, maar dan onder de vlag van Hyves: “Hyes is voor veel Nederlanders al het second screen waarop veel uitgewisseld wordt over hetgeen op TV gebeurt, net zoals Facebook en Twitter dat ook zijn. Daar zullen ook weer veel dingen gaan gebeuren als voetbal poules. Aan die plannen wordt nu hard gewerkt.”

Heineken geen kaper

Heineken StarPlayer noemt adviseur Jeroen Doucet als eerste als hem wordt gevraagd naar bekoorlijke apps voor sport. “Dat klinkt als een open deur, maar de reden is dat niet: de meeste sportapplicaties richten zich op de linker hersenhelft met veel klassementen en statistiek, vaak een tsunami aan cijfermateriaal. Terwijl sport juist appeleert aan de rechter hersenhelft, aan ontspanning, vermaak en beeld. Dat emotionele heeft Heineken goed in het vizier.” Heineken kon als sponsor van de Champions League de StarPlayer uiteraard inzetten bij alle wedstrijden, maar wil dat op het aantaande EK niet doen. Heineken brandt de vingers er niet aan.

RTL-scherm met VI-team?

Komt er ook een Tweede RTL-scherm bij sportevenementen aanstaande zomer? Jan-Willem Borsboom, manager Digital Development bij RTL Nederland: “Als je de rechten van de content niet hebt wordt het lastiger. Maar we maken ook Voetbal International op tv zonder de rechten van wedstrijden te hebben, en Tour du Jour met de Tour de France.”

Maar is het bijv. een idee om het VI-team live commentaar te laten geven bij de beelden van de wedstrijden van Oranje tijdens het EK? Borsboom: “Dat is een heel aardig idee, zeg. Maar over onze initiatieven met de sportevenementen aanstaande zomer ga ik nog even niets zeggen.”

Sanoma

Gaat Sanoma wellicht het EK kapen met Nusport bijvoorbeeld? Directielid Michiel Buitelaar: “Nee, wij geven prioriteit aan ervaringen die we zelf echt kunnen creëren, beheersen. Niet vanwege ons, maar omdat dat voor de consument meer in zich heeft. Qua combinatie. Dat 'kapen' is wel aardig, pakt soms redelijk uit, maar struikelt toch soms over non-integratie, of zelfs het ontbreken van rechten. We mikken eerst even op de eigen programma's.”

Eredivisie Live voorop

In januari 2012 lanceerde Eredivisie Live heeft zijn tweede scherm : Eredivisie Live Sidekick onder het motto 'meer verstand van voetbal'. De applicatie is gemaakt door Infostrada Sports voor techniek, ontwerpen en de statistiek. De laatste is zo veel mogelijk gevisualiseerd teneinde de tv-lkijker niet te veel te storen. Niettemin is het nog wel veel.

Diverse vormen van interactie zijn toegevoegd, de opvallendste is een eigen 'toto': kijkers op het tweede scherm kunnen uitslagen raden en daar prijzen mee winnen. Een tweede interactie is de keuze van de 'Man van de Wedstrijd' door de kijkers op het tweede scherm: de commentator maakt de tv-kijkers erop attent en meldt de uitlag van de peiling rond de 80e minuut. Ook kun je met duimpjes aangeven het al dan niet eens zijn met beslissingen van scheidsrechters. Dit wordt volgend seizoen ook geïmplementeerd in de TV-uitzending.

“We willen nog meer elementen van interactie gaan toevoegen en hebben verschillende opties op een rij gezet. Maar je moet goed oppassen dat je de balans houdt tussen aanvullen en onderbreken van de kijkervaring op televisie”, zegt Maarten van Rooijen, PR Manager van Eredivisie Media & Marketing CV.

Ook wil Eredivisie Live fragmenten op het tweede scherm gaan brengen, zoals Veronica Voetbal die al biedt, zoals doelpunten en spannende situaties. “Dat willen we wel voorbehouden aan onze abonnees die voor de tv-beelden al betalen. Dat betekent dat we denken aan een additionele luxe versie van het tweede scherm, die exclusief toegankelijk is voor onze abonnees. Om dat te realiseren en onze abonnees te kunnen herkennen is samenwerking met distributie essentieel. Die gesprekken lopen nu.

Dat lijkt eenvoudig: je geeft je abonnees een wachtwoord voor de 'premium toegang', net als voor alle betaalde diensten op internet. Die gemakkelijke weg wil Eredivisie Live niet gaan. “We moeten onze abonnees herkennen en daarvoor hebben we de medewerking nodig van de distributeurs.” Dus onderhandelt Eredivisie Live met KPN, UPC, Ziggo etc. om de registraties van hun klanten te kunnen vergelijken met de eigen abonneegegevens. Dat lijkt een mijl op zeven, want het is in Nederland nog niet gebeurd dat providers hun abonneedata afstaan. “Daar gaat inderdaad nog de nodige tijd overheen voor we dit hebben kunnen regelen.”

De animo voor 'Sidekick' is relatief groot. Van Rooijen noemt een gemiddeld aantal van 50.000 kijkers naar het tweede scherm per speelweekend. “Op het totale aantal abonnees van nu van 570.000 is dat heel behoorlijk.” Het percentage van zo'n 9 procent is het hoogste dat gehaald wordt met tweede schermen in Nederland. Van Rooijen: “Dat weet ik niet, maar het verbaast me niet. Voetbalkijkers en vooral onze abonnees zijn zeer betrokken bij de sport en willen alles weten.”

Het gebruik van het tweede scherm is vanaf de start redelijk constant, maar kent pieken. Bijvoorbeeld de woensdagavond met Heerenveen–Ajax en AZ–Twente zat Sidekick aan de maximale capaciteit. Eredivisie Live sloot recent met en de Duitse voetbalbond DFB een tweejarige overeenkomst om hier de Duitse bekerwedstrijden en alle thuiswedstrijden van de 'Manschaft' live uit te zenden, waaronder de kwalificatiewedstrijden voor het WK 2014. Daarvoor is nog geen tweede scherm voorhanden.

Less is more met Veronica Voetbal

Het tweede scherm van Veronica Voetbal biedt de kijkers tijdens de rust veel langer keuvelen over de wedstrijd ('analyse' genoemd) aan dan op tv te zien is. Toch komt dit de aandacht voor de reclame ten goede. Reclame gedurende de rust en na afloop van de wedstrijd is de kurk waarop de betaling van voetbalrechten door commerciële omroepen mogelijk is. Gaan kijkers dan massaal koffie zetten, wateren of een luchtje scheppen, dan kost dat bereik en geld.

Een slim idee: biedt op het tweede scherm dan juist geen reclame aan, maar alvast de pratende voetbaldeskundigen. Kijkers blijven daar dan voor zitten en zien ondertussen ook reclame op televisie. Dat is dan even het 'tweede scherm' geworden. Robbert Hilgeman, bij SBS werkzaam als Creatief, schetst dit boeiende beeld over Veronica Voetbal. Het mede door Lab1111 bedachte tweede scherm heeft nu een wedstrijd of vijf gedraaid in de voorrondes van het EK en met vriendschappelijke wedstrijden van Oranje en zal de komende maanden nog een paar keer beschikbaar komen.

“Gemiddeld gebruiken er zo'n 25.000 tot 30.000 kijkers het tweede scherm. Dat is vrij constant. Het moet echt nog meer gewoonte worden.” Met bijvoorbeeld 2,2 miljoen kijkers naar Engeland-Nederland betekent dit dat zo'n 1,5 procent ook naar het tweede scherm schakelde, weinig nog. Aan de inrichting van de app kan het niet liggen. De drie toevoegingen om de kijkervaring te verrijken, verdiepen en vergroten zijn video, statistieken en sociale media. Voor de lol is er ook een verkiezing, Held van het Veld.

Hilgeman: “De belangrijkste is video, want je moet de kijkervaring goed ondersteunen. De hoogtepunten, waaronder de doelpunten, zijn idealiter binnen een minuut al on-demand beschikbaar op het tweede scherm zodat kijkers het nog een kunnen terugzien.” Statistiek, afkomstig van Infostrada, is aan voetbalpubliek bij Veronica wellicht wat minder besteed dan bij de NOS. “Voor een bepaalde categorie fan zijn al die cijfers en grafieken natuurlijk heel boeiend, maar het moet onderdeel uitmaken van de ontspanning. Het sociaal verkeer met vrienden in de app is dat natuurlijk wel.”

Veronica Voetbal gaat verder als SBS Voetbal, maar dat verandert alleen iets aan de vormgeving. Ook een tweede scherm tijdens het EK voor SBS-kijkers, bijvoorbeeld met commentaar van Harry Vermeegen? “Daar kijken we natuurlijk wel naar. Er is zelfs al een stand-up comedian met sportcommentaar ingezet op het tweede scherm. Je kunt ook een keuze bieden uit verschillende commentaarstemmen. Je kunt misschien commentatoren bijschakelen die thuis op de bank zitten.”

Veronica beraadt zich nog op een tweede scherm als tweede omroep. Er is in theorie van alles mogelijk, weet Hilgeman, maar de vraag is of kijkers vóór en tijdens een wedstrijd uitgezonden door de NOS de weg naar het tweede scherm van Veronica weten te vinden. Dat vereist nogal wat marketing. Met een sponsor die reclamezendtijd koopt bij de wedstrijd op de Ster zou het kunnen, maar gezien de aantallen is dat nog veel te duur.

SBS verdient nog nauwelijks aan de tweede schermen. Hilgeman: “Is ook niet de bedoeling. Het Veronica Voetbal tweede scherm is een eerste experiment om de voetbalkijkers een uitgebreidere ervaring te bieden. De kosten gaan hier voor de baat uit. We moeten er snel van leren. De statistiek heeft wel PwC als sponsor, net als op tv.”

Eurosport binding met Twitter

Eurosport lanceerde begin dit jaar bij aanvang van de Australian Open het tweede scherm onder de titel NuopEurosport. Je logt er in met Twitter en kunt via Twitter je volgers en via Facebook je vrienden laten weten wat je op Eurosport of Eurosport 2 bekijkt. Je communiceert via twitter over wat je ziet en dat is zichtbaar op de site.

Als interactie is toegevoegd dat je met commentatoren kunt twitteren. Bij de lancering zei Eurosport Benelux dat NuopEurosport het eerste interactieve (non-stop) tweede scherm ter wereld was. Deze mijlpaal houdt geen gelijke tred met de inhoud van het berichtenverkeer. Dat is voor het overgrote deel van een babbelboxniveau, waardoor ook kwalitatief zinnige berichten ondersneeuwen. Een aantal commentatoren neemt het twitteren heel serieus en is voortdurend paraat. “Het is ook wel weer grappig. Het idee is dat je nooit meer alleen naar sport kijkt. Het wordt een online huiskamer of sportcafé. Het gaat vaak om mensen die bij ons voor het eerst sociale media gebruiken. Dat vormt voor ons een teken van succes.”

Eurosport kiest steeds een 'top event' en biedt daarbij drie groepen tweets: van de sporters, media en commentatoren. De foto's en video's waarnaar in die tweets wordt verwezen, zijn apart zichtbaar. Eurosport Benelux-directeur Danny Menken: “Vooral met de grote evenementen loopt het goed. Dan is de betrokkenheid groot en komen er meer vragen aan de commentatoren. Nee, exacte getallen van deelname weet ik niet.”

Met de Olympische Spelen verwacht Menken veel tweede schermbezoek. Bij het EK voetbal heeft Eurosport uitzendrechten met 24 uur vertraging. Eurosport gaat geen tweede scherm live inbrengen bij de wedstrijden van de NOS, maar gewoon bij de herhalingen die het uitzendt. “Dat is relevant voor ons, de eigen uitzendingen versterken en afstand tot de kijkers te verkleinen en de zender een sterker profiel te geven.”

Is er een verdienmodel? “Nee, dat is er niet in directe zin. Geen reclame en ook geen sponsors. We willen het graag schoon houden, want het is bedoeld om kijkers te binden aan tv-uitzendingen van Eurosport. We leven niet op eerste plaats van reclame.” Circa 80 procent van de inkomsten van Eurosport komt van de distributeurs die betalen voor doorgifte, en zo'n 20 procent van reclame. Volgens Menken telt Europort 4 miljoen kijkers per week en 8 miljoen die tenminste eenmaal per maand kijken.

Meer second screen?

Het afgelopen jaar heeft ook het grote publiek kennis kunnen maken met verschillende ‘’tweede scherm’’-toepassingen, waarbij televisieproducties begeleid worden door interactie en diensten op een tweede scherm. Wat zijn de laatste ontwikkelingen op dit gebied? Hoe zullen de schermen in de toekomst samenwerken? Kom op 21 juni naar het Mediapark Jaarcongres in studio 21 en laat u bijpraten door (inter)nationale topsprekers uit de industrie. Met onder meer Gary Carter van FremantleMedia, het bedrijf achter internationale kijkcijferhits als Idols, X-Factor en Boer zoekt vrouw, Henk Hagoort (NPO) en Willemijn Maas (AVRO). Lara Ankersmit zal bovendien een preview geven van de NOS applicaties die ingezet worden tijdens deze sportzomer.

Pak die korting!

Lezers van MarketingFacts zich met korting inschrijven voor MPJC. Gebruik VIPcode MKF056 bij uw inschrijving en u betaalt slechts 145 in plaats van 175 euro (excl. BTW)!

Meer over het programma is na te lezen op www.mediaparkjaarcongres.nl, of volg het congres via Facebook of Twitter.