Eens in de zoveel tijd wordt iets wat al lang bekend was weer nieuws. Zo ook pas geleden over de hoeveelheid illegaal gekopieerde ebooks. Moord en brand, schreeuwen we. Bloggende en twitterende schrijvers laken de mentaliteit van dit soort boeven en er is zelfs een heuse ‘ik lees legaal’-campagne gepland.
Kannibaliseren
Ik word moe van dit soort verontwaardiging. Jarenlang is er alles aan gedaan om het ebook zo impopulair mogelijk te maken en als we zien dat mensen hun eigen weg vinden naar gratis boeken, gaan we jammeren en met het vingertje wijzen.
Omdat het ebook kannibaliserend zou werken op het papieren boek, werd het door de boekhandel niet omarmd en uitgevers liepen daarom ook niet voorop om er wat van te maken. Nog in 2010 hoorde ik op een bijeenkomst van het Koninkijk Verbond van Boekverkopers een onderzoeker in zijn presentatie zeggen dat het allemaal niet zo’n vaart zou lopen. De penetratie van breedbandinternet stelde nog niets voor, liet hij zien. En zolang dat niet verbeterde, hadden we van het ebook niets te vrezen. Geen enkele boekenvakker sprak de man aan op het feit dat zijn onderzoekgegevens vijf jaar oud waren. Vijf jaar! Dat is een eeuw in digitale termen. Maar niet in Diligentia; daar sloeg men elkaar na afloop vrolijk op de in tweedjasjes gehulde schouders en dronk men een glas sherry.
Om het ebook niet ten koste te laten gaan van het papieren boek, werd de prijs zo hoog mogelijk gehouden. Áls er dan al iemand zo gek was om een ebook te kopen, kostte het in ieder geval geen geld, moet de gedachte bij uitgevers zijn geweest.
DRM
Daarnaast werden alle ebooks voorzien van DRM-beveiliging. Want o wee, ebooks zouden in handen kunnen vallen van piraten en dan was de beer los.
Maar dat DRM ook betekende dat het een crime was voor de eerlijke koper om zo’n ebook te downloaden op een ereader of tablet, was kennelijk geen punt van overweging. Je moet namelijk eerst een ID bij Adobe aanmaken en een speciaal programmaatje downloaden, voordat je het ebook kunt downloaden en lezen. En als men dat had gedaan, dan merkte men vaak dat het gedownloade ebook niet op het apparaat werkte waarvoor men het had gekocht. Lees bijvoorbeeld dit en huiver. Het ironische is dat iedereen met ‘even googelen’ een plugin kan vinden om die DRM te verwijderen. DRM betekende dus dat de goed bedoelende lezer werd gestraft, terwijl men piraten geen duimbreed in de weg legde.
Uitgevers waren als een boer die een kistje appels voor 25 euro aanbood en daarbij eiste dat een koper eerst drie rondjes om de boerderij zou rennen. Maar intussen stond de hele appelboomgaard in het volle zicht en was deze eenvoudig bereikbaar voor iedereen die een appeltje wilde eten.
Schande
Gelukkig heeft – na een omwisseloperatie van CB in het begin van 2013 – intussen zo’n 80 procent van de ebooks in Nederland niet langer de vermaledijde DRM meer, maar slechts een watermerk. Geen echte beveiliging tegen kopiëren, maar meer het aanspreken op de schaamte; de gegevens van de koper worden verwerkt in de aangekochte ebook. Wel zijn ebooks nog steeds duur: zo’n 70 à 75 procent van de prijs van het papieren boek. En of je het nu leuk vindt of niet, mensen vinden dat té duur. Zolang dat niet verandert, zullen mensen elders zoeken naar een gratis boek.
Mag dat? Nee, natuurlijk niet en ik vind dat aanbieders van dat soort illegaal gekopieerde ebooks aangepakt moeten worden. Maar moeten we schande spreken van de mensen die zo’n boek downloaden? Welnee. Niets menselijks is ons vreemd. Laten we als uitgevers gewoon zorgen dat we betaalbare ebooks hebben zonder DRM.
Vaste boekenprijs
Oh ja, als we dan toch bezig zijn, laten we meteen de wet op de vaste boekenprijs bij het grof vuil zetten. Om meerdere redenen wat mij betreft, maar in dit verband omdat we dan mooie pakketaanbiedingen kunnen doen van boek + ebook. Dat laatste kan ook een titel uit de backlist van dezelfde schrijver zijn. Een boek dat niet meer in papieren vorm beschikbaar is, maar op deze manier weer verkoopbaar wordt.
Dát zijn manieren die hout snijden bij het terugdringen van de aantallen illegale ebooks. Niet onzinnige campagnes waarin ‘wij’ heel superieur zeggen wat een boeven ‘die anderen’ zijn. Hou toch op met je ‘Ik lees legaal’-campagne en je mentaliteitsverandering.
Credits afbeelding: Wikimedia/Per Palmkvist Knudsen (CC)
