Economisch weerbericht (30): Kunst en vliegwerk
Wat opvalt in de huidige fase van het economische debat is de verdiepende tweespalt. Het is een loopgravenstrijd van het eigen gelijk en die betreft de toekomst. Geen feitenstrijd dus, maar een ideologiekwestie. “Am 30. Mai ist der Weltuntergang, wir leben nicht mehr lang”, maar die dertigste mei kan nog eeuwen duren.
Sommigen blijven de AEX naar de 150 punten toepraten, terwijl anderen in elke twinkeling de zon weer ter kimme zien klimmen. Voor beide posities is van alles te zeggen, met dien verstande dat ze fundamenteel retorisch zijn en slechts van één ding getuigen: het gaat niet goed.
Maar dat is toch echt compleet een kwestie van perceptie. Mijn vergelijking: we zitten in een schitterend vliegtuig maar hebben geen motoren meer en ook geen kaart. Goede raad is simpel. Gewoon van luchtzak naar luchtzak glijden, opletten en vooral ook genieten van het uitzicht. Zorgen dat je de kist netjes aan de grond zet en dan blij zijn dat je nog leeft.
Als paal boven water staat de noodzaak om van deze Grote Recessie een zo elegant mogelijke glijvlucht te maken. Dat doe je met kennis van zaken, maar boven al met de gouden combi van vertrouwen, moed en hoop. Het ECB-beleid van de rente verder naar nul past hier perfect in. In Spanje mag de werkloosheid naar de 20 procent lopen, tegelijkertijd heeft het land er nog nooit zo netjes bij gelegen. Iedereen zit in de plantsoenendienst en om de week wordt het gemeentehuis geverfd.
Jaap Bloem is in IT since the PC and now a Research Director at Sogeti/VINT. In his days at KPMG Consulting he co-founded the IT Trends Institute. Jaap was a publisher of IT books and editor in chief of IT magazines at Wolters Kluwer. Before coming to VINT, Jaap was the Marketing Executive for the Dutch Chapter of ISOC, the Internet Society. Jaap has co-authored many books and articles, and loves to develop and evangelize ground-breaking thought and insight together with colleagues and partners. Jaap Bloem is in augustus 2018 overleden.
Niet alleen een kwestie van perceptie, maar vooral het managen van de perceptie. Beurskoersen en economische ontwikkelingen lopen op korte termijn lang niet altijd parallel met elkaar. Alle berichten duiden op sterk teruglopende economische activiteiten, terwijl de beurskoersen omhoog vliegen.
Tegenwoordig verklaart men alle cijfers ‘als beter dan verwacht’ en/of als een teken van herstel. Echter, men vermeldt er niet bij dat deze verklaring is gebaseerd op een (terecht) gevoel van hoop en dat deze interpretatie niet is onderbouwd met werkelijke economische ontwikkelingen. Omgekeerd zou men tijdens de topjaren (1999) ook niet tijdens een kleine daling hebben geschreven dat de boel in elkaar dreigt te storten.
Het managen van de perceptie is tot een kunststukje verheven. Je kunt ook zeggen dat er sprake is van een proces van cognitieve dissonantie. Ofwel: ‘Men wil de werkelijkheid niet onder ogen zien’. Ook de oude Keynes heeft dit soort perioden tijdens zijn beursleven meegemaakt. De volgende beroemde uitspraak komt uit zijn denktank: ‘De markt is langer irrationeel dan jij kunt betalen’.
Goed weekend,
Arnoud
:((( ING – ABN Amro-bestuurder natuurlijk.
Beste Jaap,
Het is maar de vraag mannen zoals Jan Kalff of Kees de Kort wel serieus genomen worden. Natuurlijk hebben deze mannen gelijk. Het zou bekend moeten zijn dat de huidige situatie is ontstaan doordat de schuldcreatie volstrekt uit de hand is gelopen. Waar zoekt men de oplossing? Juist, het verplaatsen van oude schulden richting de overheid, met als doel dat er weer op bedrijfseconomisch niveau en in de particuliere sector nieuwe schulden gecreëerd kunnen worden. Helaas, men kan niet anders omdat de hele situatie in de loop van tientallen jaren is scheef gegroeid. Het proces is vermoedelijk gestart sinds het loslaten van de goudstandaard. Ook Obama kan dit niet in enkele jaren rechtzetten.
De stresstest heeft maar één voorgekookt doel, namelijk managen van de perceptie richting het herstellen van het VERTROUWEN. Helaas, de werkloosheid is al hoger dan de berekende 8,5 procent. In feite is de hele stresstest volgens mij alweer achterhaald door de werkelijkheid.
Beleidsmakers staan ook voor een duivels dilemma. Je kunt het ze (bijna) niet kwalijk nemen omdat zij niet verantwoordelijk zijn voor de achterliggende periode van enkele tientallen jaren. Men weet echt wel hoe men een gezonde economie kan bewerkstelligen. Echter, doordat de boel zo verziekt is, heeft men bijna geen keus. Of men moet het hele financiële stelsel om zeep willen helpen? Dat lijkt me niet de meest logische oplossing. Dan is het hek van de dam. Men kan niet anders dan doorgaan op het pad waar men is ingeslagen. En ja, dan kunnen mannen als Jan Kalf en Kees de Kort gelijk hebben, maar zullen dit hooguit achteraf krijgen! Pas nadat de crisis allang achter de rug is.
Beleggers en consumenten hebben in wezen ook geen belang bij een gezonde economie. Zij willen maar één ding, namelijk zo snel mogelijk rijk worden. Weinigen zijn bereid om zich te verdiepen in de materie. Het valt mij telkens weer op hoe veel mensen het slachtoffer worden van hun eigen hebzucht. Een mooie en glimmende folder is genoeg om de hoop op een hoog rendement te koesteren door in een soort beleggingsvehikel te investeren terwijl het achteraf een soort piramidespel bleek te zijn. Ook Paul en Witteman hebben hier deze week aandacht aan besteed.
Gerelateerde artikelen
Marketingfacts. Elke dag vers. Mis niks!
Marketingfacts. Elke dag vers. Mis niks!