WhatsApp: een anti-hype ontrafeld
Hoe we reageren op overnames en onzekerheid
Sinds de overname van WhatsApp door Facebook zijn veel mensen bezorgd om hun privacy. Dus het ‘grote zoeken’ is begonnen naar een ‘veiligere’ app. Op zich voldoet WhatsApp nog prima, maar velen zijn bang voor toekomstig datagebruik door Facebook. De app Telegram lijkt een door velen gekozen optie te zijn. Vergelijkbaar met WhatsApp, met ogenschijnlijk betere privacyfuncties. Maar waarom reageren we nu massaal op zo’n bericht? Zijn we allemaal zo makkelijk van ‘iets goeds’ af te krijgen? Samen met Juliette van der Wurff kijk ik naar de technologische en sociale aspecten die bij deze onzekerheid horen. En een klein advies.
Waarom twijfelen we?
Dit soort overnames zorgen altijd voor twijfel bij de gebruikers. Ineens hebben we het gevoel dat we ‘opnieuw voor het bedrijf moeten kiezen’ omdat het eigenlijk een andere bedrijf is ‘geworden’ door de overname. We weten niet wat de strategie wordt, hoe men met onze gegevens om zal gaan. Vanuit de sociale psychologie weten wij dat wanneer wij als mensen twijfelen, we in de eerste instantie kijken naar twee dingen:
- Wat doen soortgelijke anderen in dezelfde situatie?
- Wat zegt een legitieme autoriteit dat ik zou moeten doen?
Met andere woorden, we gaan proberen onze twijfel te reduceren. WhatsApp wordt overgenomen en we gaan twijfelen. We zien in onze Twitter- en Facebook-timelines vrienden ‘overstappen’ naar Telegram en andere apps. Nog meer twijfel. Maar als zij het doen, zal het wel goed zijn. Toch? Dus we gaan in ieder geval kijken en uitproberen.
In menigten laten mensen zich onbewust leiden door anderen. Dit gedrag vertoont sterke overeenkomsten met kuddevorming bij dieren. Onderzoekers van de universiteit van Leeds beantwoordden hiermee de vraag waarom mensen, als het druk is, soms op een totaal andere plaats uitkomen dan waar zij oorspronkelijk heen wilden. Sociale bewijskracht of consensus heet dat.
We openen de Telegram-app en zien direct allemaal mensen die we kennen en die ons verwelkomen. Gevolgd door nog meer bekenden die na ons de app installeren – nog meer sociale bewijskracht. “Kijk, iedereen doet het!” Doordat Telegram slim notificaties van ‘nieuwe gebruikers’ in de chatberichten zet, nodigt het uit die bekenden direct een berichtje te sturen. Het ziet eruit alsof de chat ‘al begonnen’ is, wat psychologisch inspeelt op een gevoel van consistent gedrag. We hebben al A gezeg, dus moeten we ook B zeggen.
Aan de slag
En dan gaan we aan de slag. Het voelt en ruikt als WhatsApp. Berichtjes versturen.
Maar dan verschijnen via social media berichten van ‘autoriteiten’ over de veiligheid en privacy. Blogs, insiders en ervaren gebruikers. Telegram schijnt toch niet zo veilig te zijn als we dachten. We kijken wat onze vrienden zeggen. Totale verwarring. De één zegt wel, de ander niet. Cognitieve dissonantie. Kortsluiting in de hersenen. Dus we gaan voorzichtig weer mee met de ‘crowd’ in het gebruik. Sommige conversaties via WhatsApp, sommigen via Telegram. Eigenlijk waren we dat al zo gewend, toch?
Meerdere opties
Uiteindelijk zullen veel mensen eindigen met weer een nieuwe app op hun smartphone die ze ‘voor de zekerheid’ er maar op laten staan. Bij sommigen zullen de meeste conversaties in WhatsApp blijven, bij anderen in een nieuwe app zoals Telegram. Welke kant die activiteit op gaat, hangt voornamelijk af van de privacygevoeligheid van je vriendenkring (is iedereen boos geworden over de overname door Facebook?), de mate waarin je überhaupt veel via messenger-apps communiceert en in hoeverre je waarde hecht aan wat je sociale omgeving doet. Voorlopig onderzoek lijkt de gedachte te ondersteunen dat de mate waarin we naar ‘anderen’ kijken bepaald is door persoonlijkheid en context/doelstelling van het gedrag.
De overgang van Hyves naar Facebook verliep ook geleidelijk. Men verliet niet van de ene op andere dag massaal Hyves, maar ging proeven aan een nieuw sociaal platform. De doelgroep van Hyves in Nederland was een stuk kleiner dan de huidige Facebook-gebruikersgroep en je ziet ook duidelijk de toename van leeftijdsgroep van 30-50 jaar, wat een groot verschil is met Hyves. Sociale bewijskracht. De drempel van de early adopters naar de early majority is doorbroken en daarmee de kritieke massa bereikt.
Doordat Facebook een internationaal karakter heeft, lijkt de drempel een stuk lager en hebben veel mensen ook behoefte om updates te zien van mensen die ver weg wonen. Mensen die nog een profiel op Hyves hadden, gebruikten deze al gauw niet meer, omdat we gewend raakten aan een nieuwe omgeving. Ook de digibeten onder ons snappen voor 60 procent hoe Facebook werkt en dit zal ook voor een nieuwe chat/DM-app gelden. Het is dus heel slim dat Telegram de bekende vinkjes en dergelijke heeft gekopieerd. Dit zorgt voor herkenning en daardoor een snelle adoptie.
Het duurt tussen de 21 en 66 dagen voordat iets wat we dagelijks doen/gebruiken een gewoonte is geworden. Best snel dus. Dit verklaart dan ook waarom een hype als een nieuwe app waarbij door sociale bewijskracht, media-aandacht en autoriteit een twijfel en dus gedragsverandering wordt verkregen, slagingskans heeft. Als de hype 4 of 5 weken voortduurt, is de kans groot dat velen van ons het nieuwe programmaatje al als ‘gewoonte’ in onze dagelijkse routine hebben ingesloten.
Hulp
Omdat wij ook de flauwste niet zijn, willen we jullie toch nog wat ‘hulp’ bieden (you’re welcome) om deze cognitieve dissonantie te reduceren. Dus hieronder een klein overzichtje uit diverse bronnen en eigen ervaring/onderzoek over de privacy- en usablity-aspecten van zowel WhatsApp als Telegram.
We richten ons op de voornaamste functies en we maken geen vergelijking, maar een overzicht.
Privacyfuncties WhatsApp
- Encrypted communicatie
- SMS verificatie (telefoonnummer)
- Timestamp uitzetten
- Blocked users
- Reservekopie backup
- Geen extra privacymogelijkheid
- Je kan niet zien wie jou heeft toegevoegd
- Geen offline functie aanwezig
- Per chat andere instellingen zou ook handig zijn en kan niet
- Security is al eens gehacked
Privacy functies Telegram
- Encrypted communicatie
- SMS verificatie (telefoonnummer)
- Secret chat
- Auto-desctruct van berichten
- Let op: als je ‘Save incoming Photos’ aan hebt staan, worden foto’s in auto-destruct modus wél bewaard, het is dus geen Snapchat
- Blocked users
- Bericht bij inloggen via andere client (web, Mac, PC)
- Kan timestamp niet uitzetten
- Gebruikt zelfontwikkelde encryptie. Wordt over gediscussieerd, maar Telegram heeft zelf $200.000 uitgeloofd voor de hacker die de encryptie kan kraken. Blijk van zelfvertrouwen dus. Is nog niet gelukt overigens.
- Open API, dus integreerbaar met andere apps. Zal ongetwijfeld nog veel voorkomen.
Usability en features WhatsApp
- Achtergronden in chats wisselen
- Overzetten naar nieuw telefoonnummer met behoud van data
- Status en melding aanpassen
- Favorieten
- Tekstgrootte, etc. aanpassen
Usability en features Telegram
- Achtergronden in chats wisselen
- Sneller dan WhatsApp
- Auto-destruct handig, maar niet voor foto’s. Verdwijnen voordat je ze kunt vergroten bij 3 seconden-instelling – zou handiger zijn als 3 seconden worden geteld vanaf moment van ‘openen’ van foto
- Geen gebruikersstatistieken over verstuurde berichten, MB’s, etc.
- Geen zendlijsten
- Tekstgrootte, etc. aanpassen
- Melding nieuwe users direct in chatstream (slim qua gebruikersactivatie, kan irritant zijn)
- Je kunt chat voortzetten via een Mac/PC-app of zelfs website: https://telegram.org/apps
Creeer je eigen werkelijkheid
Wij kunnen ons voorstellen dat jullie graag willen dat zo veel mogelijk mensen in jullie omgeving via een nieuwe app gaat communiceren. Immers, een message-app is het handigst als iedereen hem gebruikt, adoptie dus. Om jullie een klein handje hierbij te helpen (onafhankelijk van welke app je wilt gaan ‘promoten’), hier een paar persuasieve tips:
- Vertel je vriendenkring hoeveel mensen er wel niet op de app zitten, hoe breed geaccepteerd deze is (WhatsApp) of hoe snel de nieuwe gebruikers erbij komen (Telegram). In het geval van Telegram hoef je enkel naar hun tweets te kijken, die voldoende ‘sociale bewijskracht’ materiaal bevatten.
- Beroep je op het consistentie gevoel van je vrienden. Ofwel: “Je gebruikt toch al jaren WhatsApp, waarom nu niet meer?” Of: “Je vindt privacy toch ook belangrijk? Dan moet je ook switchen.” Kiest u maar.
- Benadruk inhoudelijke features die uniek voor de app zijn en waar jij en je vrienden waarde aan hechten. Bijvoorbeeld de timestamp uitzetten (WhatsApp) of self-destructing chat (Telegram).
Conclusie
Twijfelen is menselijk. Onzekerheid ook. In dit soort situaties is het het best om voor jezelf te bepalen wat je het meest belangrijk vindt: privacy of kritieke massa c.q. sociale factoren. Op basis van die keuze kan je kiezen voor een WhatsApp-alternatief. Maar laten we eerlijk zijn: het is nog niet zover. WhatsApp bestaat nog gewoon in de ‘oude’ vorm en Facebook heeft gezegd de intentie te hebben de app in huidige vorm te blijven behouden.
Ons advies: installeer beide apps, gebruik ze allebei. Bepaal welke functies en privacykenmerken je belangrijk vindt op basis van je ervaring en deze blogpost. En zodra je ziet dat de activiteit op een van beide afneemt, knal hem eraf en stuur een berichtje naar je contacten dat je overstapt op de andere. Gebruik bij dat berichtje dan een van bovenstaande persuasieve argumenten.
Poll (n=133 ten tijde van publicatie)
We hebben een kleine twtpoll uitgezet. (Nog meedoen? Ga naar http://twtpoll.com/Whatsapp.) De uitslag van de poll bevestigt ook het idee dat men wel wil ‘proeven’ aan een alternatief, maar nog steeds WhatsApp wil behouden ‘voor de zekerheid’. Al met al zullen volgens deze poll dus 2 van de 3 personen die nu WhatsApp gebruiken ook een alternatief installeren.
PS 1. Nu wordt het wachten op wat er gebeuren gaat als de Hemlis app uitkomt: https://heml.is.
PS 2. Threema is ook de moeite waard om te bekijken voor de privacy-aspecten.
Stappen jullie over? Waarom wel/niet?
Credits afbeelding: Shovelling Son (CC)
WhatsApp verwijderd uur na het nieuws, daarna 2 dagen gewacht met alternatief, ook Telegram. Gisteren 11 gebruikers erbij.
Maar Hangouts blijft altijd op 1 staan hier. Heb geen probleem met Google, de data is veilig daar.
Zelf blijf ik WhatsApp gebruiken.
Vind dat mensen vrij overdreven reageren en zie ook geen noodzaak het te verwijderen of een alternatief zoals Telegram te installeren.
Tenminste, zolang mijn vrienden/familie WhatsApp blijven gebruiken.
Ik heb zelf ook Telegram, maar na een nacht slapen vind ik het eigenlijk maar zinloos. Alsof de NSA dit niet weet te kraken? Leuk en aardig al die apps die beweren safe te zijn, maar dat lost het problem niet op. Er is een duidelijke behoefte aan privacy. (on -en offline) Het grote probleem zijn de instanties die ‘ons’ geen privacy gunnen! Pas wanneer de instanties stoppen met constant afluisteren en andere duistere zaken, zal men hun privacy weer terugkrijgen. Telegram is de zoveelste app die nu hot is en over 2 jaar waarschijnlijk onder vuur ligt omdat de NSA de hele boel controleert. Ze moeten die instanties verbannen naar een grot zonder internetverbinding. Viezerikken zijn het!!
Wat een gebedje over vermeende privacy. We leven tegenwoordig nu eenmaal in een maatschappij waarin je je privacy alleen maar hebt wanneer je dood gaat. En zelfs dan word je nog geregistreerd. Privacy is nooit een probleem geweest, totdat persoonlijke gegevens commercieel interessant werden. Het is de prijs die we betalen voor het feit dat we voor een dubbeltje op de eerste rang willen zitten. Wil je korting in de supermarkt? Wil je Airmiles? Wil je kans maken op een prijs? Wil je goedkoop of gratis gebruik maken van sociale media? Vul dan je gegevens in en je krijgt het! Je hóeft het niet te doen, maar de meeste mensen blijken hun portemonnee en hun sociale status uit eindelijk belangrijker te vinden dan hun privacy. De verontwaardiging is dus behoorlijk hypocriet. Als je een kuddedier wil zijn – en dat is je goed recht – weet dat ook dat de kudde herders heeft die je kennen. Met nummer, met naam, met geboortedatum en met gewoontes. Wil je dat niet? Verlaat dan de kudde!
“Privacyfuncties WhatsApp
(…)
Timestamp uitzetten”
Sinds wanneer? en waar? Ik kan dat niet hoor…
Het hele artikel richt zich op de angst voor aantasting van onze privacy. Dat zal zeker een grote rol spelen, maar volgens speelt er ook iets anders. Autoriteiten en grote bedrijven verliezen vertrouwen. Het is vrij megalomaan dat Facebook door een overname een nog groter deel van onze communicatiemiddelen in handen krijgt. Of je qua privacy bij een stel russen beter af bent weet je niet, maar het geeft wel een prettig gevoel dat je controle kunt nemen door wat muren op te werpen. Mijn overstap naar Telegram is niet ingegeven door privacy-issues, maar meer een klein protest. Ik neem zelf de controle weer terug.
ben gewoon benieuwd wat er gaat gebeuren. Telegram in ieder geval toegevoegd en anderen die ook nieuwsgierig zijn toegevoegd om te proberen. Iedereen heeft mijn contacten nu dus veilig is er niets meer Daar ga ik allang van uit.
wat betreft de omgeving; Sinds de OLspelen in Rusland worden de Russen op alle vlakken in beeld gebracht. Dat geeft te denken. Telegram zou Russisch zijn; nou en?…. Het lijkt of er allemaal elementen tegen elkaar zitten op te bieden. Wat ik wel weet is dat de spelen fantastisch zijn georganiseerd, dat iedereen daar tevreden vandaan is gegaan en dat de amerikanen zaten af te geven op onze schaatsmedailles. Er is een Psychologisch spel aan de gang waardoor ik denk dat Telegram een onderdeel van dat spel is. Hoe dan ook, de ontwikkelingen zijn interessant en die volg ik met zeer veel interesse.
Wat maakt het een anti-hype volgens jullie? Volgens mij is het een klassieke hype. Stranger comes to town. Moeders en kinderen naar binnen. Mannen met speren, hoorvorken op de indringer af.
De Whatsapp-community hoort ineens dat er 16 miljard voor haar data wordt betaald, voelt zich bedonderd en laat de gestrekte middelvinger zien.
In de Amerika’s zie je precies het tegenovergestelde effect. Daar wordt Whatsapp ineens massaal geïnstalleerd. Daar was de community nog niet zo hecht. Daar zijn miljoenen mensen bang dat ze iets missen. Als de berichten kloppen, zou Whatsapp er netto 15 miljoen gebruikers bij hebben gekregen.
@Arjan: Anti-hype klinkt zo lekker 🙂 Nee serieus, we noemden het anti-hype omdat een hype over het algemeen inhoudt dat men iets nieuws gaat gebruiken/kopen etc. Minder vaak dat er afstand van iets wordt genomen. Dat zou je een trend kunnen noemen maar daarvoor is het fenomeen nu te kort bezig… Dus anti-hype.
Ondertussen vanmiddag op Twitter:
Martijn Rijk (@martijnrijk)
24-02-14 12:06
@mthebrown @thomaswensma @mcoster waar is men dan bang voor?
Mischa Coster (@mcoster)
24-02-14 12:08
@martijnrijk ik denk: dat de afhankelijk voor onze comm behoefte te veel bij 1 partij ligt @mthebrown @thomaswensma
Thomas Wensma (@thomaswensma)
24-02-14 12:10
@mcoster @martijnrijk @mthebrown eens!
Mischa Coster (@mcoster)
24-02-14 12:12
@thomaswensma veel mensen hebben wel geaccepteerd dat (bijna) gratis functionaliteit wordt betaald met data @martijnrijk @mthebrown
Ach, welke app mensen ook kiezen, dat lijkt me sociaal/technologisch niet de meest interessante ontwikkeling. Het blijkt nu dat berichten over de privacy zoals die er de afgelopen tijd zijn geweest (met Snowden in de hoofdrol, dubieus bijrolletje voor onze minister Plasterk) er toe leiden dat we met z’n allen een stuk bewuster over onze data en privacy zijn gaan nadenken. De ene keer terecht, de andere keer misschien wat minder, maar het bewustzijn is nu gelukkig vele malen groter dan een jaar geleden. De commotie rondom Whatsapp is daar slechts een uiting van.
Privacy. Ik weet nooit wat “ze” me aan kunnen doen als ze mijn telefoonnummer weten.
En mijn contactgegevens zijn nu al te vinden via Internet. Maar ik ben ik, mijn persoonlijkheid is niet te kopieren (ha ha artificial intelligence… Looooong way to go). Dus wat kunnen ze ermee? Spam is spam is spam.
Intussen heb ik dankzij de groepsgesprek functie van Whatsapp een fijne babyshower meegemaakt. De aanloop naar het feestje was bijzonder prettig en handig dankzij deze functie. En voor een ander netwerk (de buurvrouwenborrel!) is het ook ingezet (wij hebben de buumannen eerst laten piloten: het werkte goed. Ook handig gebleken bij bv. een stroomstoring of als een buur met de aanhanger naar de vuilstort gaat). Zolang dit soort groepen via Whatsapp communiceert, blijf ik het gebruiken.
Als de groep zich verplaatst, ga ik mee. Maar liever niet, want: gedoe.
Hoe dan ook, de groep is iets van mijn persoon, mijn identiteit. Het kanaal is min of meer willekeurig. Ze kunnen dingen doen met het kanaal, maar het netwerk blijft onvervreemdbaar aan mijn lijf en leden (en in dit geval, onze buurt) gekoppeld. Dat geld voor al dit soort toepassingen. Daarom ben ik niet bang voor verandering. Maar ik heb vooral geen zin in het gedoe (tijd en energie) van verandering.
Nou mn stempas effe opzoeken… Waar had ik die ook alweer gelaten?
De bewustwording van het beschreven gedrag in het artikel is in ieder geval bij veel mensen geprikkeld. Veel geluiden van herkenning of feedback kregen we na de plaatsing hier terug via de sociale media. Het leeft in ieder geval duidelijk in Nederland. Ook mensen die nog helemaal niet geëxperimenteerd hadden met een nieuwe chatapp 😉 zijn toch maar eens gaan gluren. Mijn contactlijst in Telegram neemt nog steeds toe. Zelfs met ‘vreemde’ mensen…Volgende week misschien weer een andere app. De poll lijkt ook nog steeds te veranderen!
De conclusie getrokken door Mischa en mij, zoals ook in de blog beschreven, blijft overeind. Proeven aan iets nieuws is niks mis mee. Biedt weer nieuwe kansen. Mocht je daarna definitief switchen of juist gebruik maken van een extra app op je foon, alles is goed. Succes ermee!
Twijfelde eerst over te stappen. Na installeren zag ik te weinig vrienden die het ook op de phone hadden.
Nu meer dan de helft van me lijst op Telegram en met
de chickies mooi secret chat toch 🙂
Hou whatsapp nog ff, kan ik bij mij wel af straks. Net als Facebook beetje dood. Daar post ook bijna niemand meer wat. (Ja me ouders & familie). Meeste chats ook al via Telegram.
Wist eerst niet of ik moest doen, maar dacht probeer het Na installeren zag ik te weinig vrienden die het ook op de phone hadden.
Nu, week later, meer dan de helft van me lijst op Telegram en met de chickies mooi secret chat toch 🙂
Hou whatsapp nog ff, maar die kan er bij mij wel af over een paar weken. Net als Facebook, dood op de chat. Daar post ook bijna meer, alleen me ouders en familie :p Appen doe ik ik nu zowiezo meer op Telegram. Whatsapp wordt stil man. Dood 🙁
Als privacy de reden is om whatsapp te verlaten waarom dan naar Telegram. Deze is een Russische chatservice. Al je berichtgeving komt op een Russische server. Als je al geen vertrouwen hebt in de Amerikanen hoe kun je dan vertrouwen hebben in de Russen?
Jammer dat we niet meer in de wereld leven waar je bij de komst van een zelfgeschreven brief helemaal gelukkig werd. Deze worden namelijk nooit meer verstuurd! Whatsapp is handig, en ik moet schuld bekennen dat ook ik dit gebruik, maar dat is meer omdat het niet meer anders kan.. Hoewel het natuurlijk wel zou kunnen, het is dan slechts een kwestie van doen..
Mooie vergelijking met Hyves en Facebook. Deze situatie was echter wel ontzettend anders omdat de overstap van Hyves naar Facebook niet gebeurde door twijfel en privacy issues, dit gebeurde vanzelf.
Ook denk ik dat mensen die overstappen voor privacy redenen redelijk naïef zijn. Als je privacy wilt moet je geen smartphone nemen en gebruik maken social media.
Ik wil het onderzoek van reductie van twijfel uit de sociale psychologie gebruiken in mijn scriptie. Weet iemand hoe deze theorie heet, zodat ik bronnen erover kan zoeken? Bedankt!
Thank you for the sensible critique. Me & my neighbor were just preparing to do a little research about this. We got a grab a book from our local library but I think I learned more from this post. I am very glad to see such excellent info being shared freely out there. ekdgacdagkbfegek
Hi, yup this post is truly fastidious and I have learned lot of things from it cggffebcaaegggea
Come at me bro! Do you even IRC?
Gerelateerde artikelen
Marketingfacts. Elke dag vers. Mis niks!
Marketingfacts. Elke dag vers. Mis niks!