Van sound naar storytelling: hoe design het merk Massive Attack versterkt
Een serie over ontwerp, visie en het toeval dat alles in gang zet. We delen het hoe en waarom van projecten. In tekst: beknopt. In beeld: uitbundig.
Het creatieve proces wordt vaak omgeven door mystiek – alsof ideeën uit het niets ontstaan. Maar die beroemde ‘vonk’ komt zelden zomaar. In werkelijkheid ontstaat die uit de wisselwerking tussen twee sterke krachten: de opdrachtgever en de ontwerper of creatief.
In dit onderdeel – met als startpunt onze samenwerking met Massive Attack – laten we zien hoe juist die dynamiek leidt tot authentieke, onverwachte en krachtige concepten. Massive Attack is geen band die zich laat vangen in een genre of formule. Hun identiteit is eigenzinnig, experimenteel, volatiel – je kunt niet zomaar een cover bedenken. Je moet zoeken op ongebaande paden, onder stenen kijken, achter muren luisteren.
De context laat zien hoe ideeën groeien binnen een samenwerking – gevoed door wederzijds begrip, visie en lef. De albums zelf bevatten telkens een korte toelichting: hoe het idee is ontstaan, hoe we het hebben vertaald naar een onderscheidende, onorthodoxe, beeldtaal, vaak opgebouwd uit alledaagse industriële elementen die je gemakkelijk over het hoofd ziet.
Het resultaat: ontwerpen die niet alleen communiceren, maar resoneren – diep, onverwacht, en precies raak.
Ons Massive Attack-project draait niet alleen om muziek. Het gaat over samenwerking, over botsing. 3D, Mushroom, Daddy G, en Judy Blame – allemaal anders, allemaal scherp. We duiken erin. Geen regels. Of, nou ja, we negeren ze gewoon. We maken iets dat voelt zoals het klinkt: gelaagd, ongemakkelijk, rauw en mooi.
Geen glans maar karakter
De albums zetten de toon. Dat crusty gevoel – ruw, industrieel, onafgewerkt. Geen glans. Hoeft ook niet. Het heeft karakter. Ziel. Een rafelrand.
Het begint met een simpel idee: fuck het normale. Keer het binnenstebuiten. Die kartonnen dozen met bleke symbolen en fabrieksgrafiek? Veel mensen zien afval. Wij zien potentie. Je haalt de context weg – en het verandert. Saai wordt betekenisvol. Gewoon bestaat niet.
Regenwormen
Ontwerpen werkt hetzelfde. Eén draad om aan te trekken. Alles hangt eraan. Beeld, geluid, gedachte. Op een avond, voeten omhoog, bier in de hand, praten we over de aarde. En wat erop leeft. Wat als een soort verdwijnt? Mensen, bijvoorbeeld? De planeet haalt opgelucht adem. Maar regenwormen? Als die wegvallen, valt alles. En dat wordt de kern. Verval. Dood. De regenworm komt op de hoes.
We zijn punks. Dus ja, na de shoot brengen we de wormen gewoon terug. Geen gedoe. Terug in de grond. Ze doen het echte werk. Ze verdienen die cover.
Golfoorlog
De eerste releases vallen midden in de Golfoorlog. Je heet ‘Attack’ – dat valt op. Het label raakt nerveus. Dus we gaan even als ‘Massive’. Kort. Na de oorlog komt ‘Attack’ weer terug. Geen uitleg. Het hoort erbij.
Niets staat op zichzelf. Elk album, elke single draait om meer dan muziek. Het gaat om sfeer. Een gevoel tussen de regels. De ‘art’ is donker, onrustig. Er hangt altijd iets. Geen explosie – eerder dreiging. Kijk naar die stekker. Ziet er normaal uit. Maar hij houdt de spanning tegen. In de remix laat hij het los. Dat voel je. Niet letterlijk….
Vieze hand
Unfinished Sympathy markeert het begin. Geen veilige symboliek. Alleen een vieze hand, oude pleister op de wond. Vraagt om zorg, maar houdt je tegelijk op afstand. Kwetsbaar en scherp tegelijk. Net als het nummer. Zacht, maar geladen.
‘… Really hurt me, baby, really cut me, baby
How can you have a day without a night?
You’re the book that I have opened
And now I’ve got to know much more …’
Dat is waar het om gaat. Beeld en geluid, bij elkaar gehouden door wat het leven achterlaat. Angst. Drang. Breekbaarheid. Dingen die je niet op een poster zet, maar die er toch zijn.
En eerlijk? Zo werkt het beter.
Hopelijk voel je er iets van vandaag. Al is het maar een beetje. Hieronder in ieder geval heel veel moois aan voorbeelden:
Massive
Het ondergraven en ontleden van verpakkingen en waarschuwingsiconen – het ‘ontvlambaar’-teken in die diamant geeft precies die ruwe, rafelige vibe. Door symbolen en woorden op te tillen tot bijna heilige totems, krijgen ze een nieuwe, bijna mythische status.
Hymn of the Big Wheel
Zou de aarde ons missen? Hoogstwaarschijnlijk niet.
Zou ze sterven als wij verdwijnen? Absoluut niet.
Er zijn talloze andere organismen die essentieel zijn voor het leven op aarde.
Over regenwormen schreef Charles Darwin:
‘Het valt te betwijfelen of er veel andere dieren zijn die zo’n belangrijke rol hebben gespeeld in de geschiedenis van de wereld als deze nederig georganiseerde wezens.’
In vergelijking daarmee kan onze bijdrage aan de aarde worden samengevat als niets meer dan een geverfd reliëfbehangetje op de achtergrond.
Safe from Harm
Hoewel het nummer bewust open is gelaten voor interpretatie, hangt er een broeierige ‘urban’ onrust in de lucht, een voorgevoel van dreiging, een gevoel van kwetsbaarheid en sluimerend gevaar in alles wat ons omringt.
Op de sticker van de stekker staat ‘onbreekbaar’, maar we weten dat niets dat echt is – dus is het een leugen.
Het gevaar schuilt onder de stekker, en in de remix wordt het blootgelegd zodra het kapje wordt verwijderd.
Er duiken gesubverteerde symbolen en totems op die zijn overgenomen van het album. 3D-schilderijen sieren de achterkant: één positief, één negatief – net als elektriciteit.
Unfinished Sympathy
Misschien een verkenning van de pijn binnen een relatie, maar tegelijk een titel die een klassieke verwijzing onderuithaalt en verdraait. Het beeld toont een denkbeeldige, gewonde en verbonden hand – een hand die doet denken aan het werkplaatssymbool voor Eerste Hulp’, een symbool voor de nood aan zorg.
Karmacoma
Van dit nummer bestaan talloze interpretaties, en alleen de band weet echt wat er door hun hoofd ging tijdens het maken ervan. Het draagt die vertrouwde duisternis in zich, dat gevoel dat er overal monsters om ons heen zijn.
3D tekende het monster – dat een stad vertrapt en apenschilderijen vasthoudt – op een stukje kartonnen verpakkingsmateriaal in de studio. We vingen het in een antistatische zak; een andere schets sierde de remix. Wederom werden we beschermd door de elektro‑statische verpakking.
Op de remix zien we dezelfde, maar toch andere hand – een andere hand, dezelfde pijn. Positieve en negatieve apenschilderingen, totems en symbolen begeleiden dit beeld.
Protection – Het tweede album
Een verdere ontwikkeling van het eerste album, waarin 3D’s Eurochild-figuur het oorspronkelijke vlam‑symbool heeft ‘besmet’. Dat symbool is losgerukt, doorboord en uit zijn oorspronkelijke context gehaald, om vervolgens opnieuw te worden aangebracht op een nieuwe, glimmende kartonnen verpakking afkomstig van een vodkadoos.
Op de achterkant werd de waarschuwingsdiamant gebruikt om een nieuw beeld van de muzikanten te dragen.
Sly
De single verwees direct naar het album door dezelfde achtergrond te gebruiken, maar de Eurochild werd ontdaan van zijn bestek. In plaats daarvan werd een fysieke versie van het voedselsymbool gemaakt: het bestek werd letterlijk platgeslagen zodat het dezelfde vorm kreeg als het symbool.
De remix had een donkerdere toon.
Geschreven door Tracy Thorn, maar vooral muzikaal vormgegeven door Mushroom. Het nummer gaat over het bieden van een veilige plek, ook al kan dat gepaard gaan met gevaar. Eén van de bandleden zei: ‘Zoals wanneer je een lucifer langs je hand strijkt.’
We vroegen Matthew Donaldson om opnieuw een foto te maken, maar die miste het gevoel van gevaar. Dus maakten we er een negatief van en bedekten het met een pagina uit het schetsboek waarop het ontstaansproces van het idee te zien is.
Op de CD‑remix vormt het karton de achtergrond en is er een nieuw, niet‑bestaand symbool gecreëerd voor zorg met gevaar.
Lees hier deel 1 uit deze serie over ontwerp, visie en het toeval dat alles in gang zet.
Kunsthistoricus en Bouwkunde PhD Gefascineerd door alles wat met merken te maken heeft. De kiem werd hiervoor gelegd bij FHV/BBDO. Deelt zijn expertise met anderen en discussieert graag. Kijkt naar de ander in het frame van de homo ludens, -universalis en uiteindelijk de -economicus. Geloof in eigen kracht en authenticiteit.