In opdracht van ilse media doe ik momenteel onderzoek naar de toekomst van nationale RSS initiatieven. Uitgangspunt (en ijkpunt) zijn Feedo en Feeder. Om niet meteen te verdwalen in alle uithoeken van de RSS wereld probeer ik eerst de RSS keten op papier te krijgen. Dus: wie zijn de participanten in de keten? Wie maken er feeds, waarvan, en van wie zijn die feeds dan? Hoe worden feeds vervolgens verspreid, en hoe worden ze gelezen? En, niet onbelangrijk: waar in de keten zit de macht, en waar de marges? Ik ben benieuwd naar jullie aanvullingen op dit ‘model’.
De keten
De keten in zijn meest eenvoudige vorm ziet er zo uit (van links naar rechts): website - feed - distributie - consumptie.
De website vervult in deze keten de functie van bron, de feed put zijn informatie daaruit en functioneert als drager van die informatie. Distributeurs verspreiden de RSS feeds zodat de consumenten er mee aan de slag kunnen. Dit zijn de functies binnen de keten. Welke participanten vervullen deze functies?
Participanten
Websites kunnen als volgt worden ingedeeld:
• individuele site, niet commercieel
• individuele site, commercieel
• site aangesloten bij een (blog)netwerk, commercieel en niet-commercieel
• corporate site, commercieel
• corporate site, niet-commercieel
Feedeigenaren zijn er ook in verschillende smaken:
• sitebeheerder is ook de feedeigenaar
• sitebeheerder is geen feedeigenaar (blognetwerken, startpagina’s)
• derde partij is feedeigenaar (FeedBurner)
Er is ook een schemergebied. Wanneer is de maker van een scraped feed ook de rechtmatige eigenaar? Of denk aan de gebruiker die met FeedShake een nieuwe feed uit bestaande feeds samenstelt. Wie is dan de eigenaar? FeedShake, de gebruiker, de eigenaren van de gebruikte bronfeeds?
Belangrijke distributeurs/vindplaatsen van feeds zijn (online) readers als Google Reader en (in Nederland) RSS zoekmachines als Feeder en Feedo.
Feeds lezen en gebruiken kan in dezelfde applicaties, maar ook browsers en besturingssystemen kennen op dit gebied eigen functionaliteit. Distributie en consumptie vallen dus in een aantal gevallen samen.
Functies
Het presenteren van feeds kan op minstens twee manieren: in de vorm van een koppensneller en/of als zoekmachine. Daarmee komt het lijstje functies dat een RSS applicatie zou kunnen bieden er zo uit te zien: feedcreatie, koppensnellen, search en consumptie (reading).
Zouden Feedo en Feeder zich gaan beperken tot koppensnellen en consumptie dan wordt het aantal concurrenten (zeer) groot:
• De dienst is volledig techniek gedreven, dus internationaal en nationaal concurrerend.
• De content is, omdat er geen creatie plaatsvindt, niet uniek dus ‘overal’ verkrijgbaar.
• Een kop is een kop is een kop: moeilijk meerwaarde geven ten opzichte van andere koppensnellers.
Uitgebreide search mogelijkheden bieden verkleint voor Feedo en Feeder het aantal concurrenten. Dat is geen doel op zich, dat de gebruiker zelf aan de knoppen zit wél. Koppen pushen gaat uit van een passieve consument, feeds laten doorzoeken naar eigen voorkeur van een actieve. Hoewel niet bewezen is het aannemelijk dat de betrokkenheid van de actieve gebruiker groter is bij díe RSS dienst die hem of haar meer zijn (of haar) eigen keuzes laat maken (web 2.0 gedachte).
Dat zowel Feeder als Feedo in hun title de term RSS zoekmachine voeren is dus niet voor niets. Juist het (door)zoekbaar maken van RSS feeds voor bezoekers is vanaf het begin van beide diensten een belangrijke ambitie. Dit zal in de toekomst niet veranderen.
Macht in de keten
Een manier voor het bepalen van aantrekkelijke/lucratieve functies is nagaan waar in de keten de macht en de marges zitten.
De bronnen voor diensten als Feeder en Feedo, sites en feeds, zijn in principe voor iedereen beschikbaar. Een database met gegevens van derden opbouwen en deze vervolgens ontsluiten kan iedereen. Bronmateriaal exclusief claimen is daarbij geen optie, alleen complete databases en de ontsluiting daarvan genieten als geheel een zekere bescherming. Uitzondering hierop vormt materiaal waarop Feeder en Feedo het auteursrecht hebben, bijvoorbeeld homemade feeds/content.
Verderop in de keten, daar waar content gedistribueerd en geconsumeerd wordt, zit voor RSS diensten de echte macht. Achterliggende gedachte: daar waar de gebruiker de feed vindt (distributie) is de kans groot dat hij of zij deze ook consumeert. Het is zaak voor Feeder en Feedo voor deze twee functies in de keten de logische keus te worden om vervolgens passende businessmodellen te kunnen exploiteren.
Marges in de keten
Waar zitten nu de marges in de keten? In elk geval vier soorten participanten in de keten kunnen een verdienmodel rond RSS opzetten: site eigenaren, feedowners, feeddistributeurs en RSS readers. Feedo en Feeder kunnen de volgende diensten aanbieden:
• adverteren in feeds
• adverteren op (dynamische) startpagina’s
• knipseldienst
• content voor intranetten
• search engine advertising (op Feedo en Feeder)
• feeds waarvoor betaald moet worden om ze te lezen
Zoals het een goed schrijver betaamt sluit ik af met deze cliffhanger. Welke hierboven genoemde verdienmodellen acht jij kansrijk, en waarom?
