Geloof, beïnvloeding en verantwoordelijkheid: iedereen kan een goeroe zijn

22 augustus 2017, 09:00

We worden allemaal beïnvloed. Afhankelijk van de dag, het gemoed, je financiële positie, een gesprek met de buurvrouw, de liefde, het weer en of je toevallig ergens voor open staat of niet. Al die onvoorspelbare omstandigheden spelen een rol. Nu zijn er datavorsers die geloven dat we al die factoren kunnen voorspellen en zo kunnen bepalen op welk moment je het beste beïnvloed kan worden voor het kopen van een zak chips. Wanneer Kim Kardashian roept dat het mooie dag is om iets te kopen, dan rennen we naar de winkel. Zo simpel kan het ook zijn, op zichzelf vrij onschuldig. Natuurlijk wordt Kim betaald om zoiets te roepen. Er zijn mensen die dat doorhebben en mensen die het geen bal kan schelen. En zelfs als je het wel doorhebt, verandert er toch iets.

Het wel of niet doorhebben of je beïnvloed wordt, heeft ook een keerzijde. Dankzij het internet kan iedereen invloed uitoefenen. Bewust en onbewust. Daar is iets fundamenteels verschoven. De macht van het beïnvloeden was tot een jaar of twintig geleden nog voorbehouden aan instituties. Aan de media. Aan redacties en journalisten. Aan communicatieprofessionals. De kanalen waren aardig overzichtelijk.

Wilde je toetreden tot het rijk van de beïnvloeders, dan waren er aardig wat drempels te nemen. Iets met film, een sporter, journalist, schilder, schrijver of een muzikant. Er was een soort van natuurlijk kader dat gebruikmaakte van verzuilde kanalen. De boodschap kwam naar gelang de kleur van de zuil met een eigen invalshoek. Natuurlijk: de versplintering van de zuilen werd al ingezet met de komst van de commerciële televisiekanalen toen productplacement doorbrak en gesponsorde shows het licht zagen.

Met de komst van sociale media verdween misschien wel de laatste steen van de muur van verantwoordelijkheid.

Misschien wel de grootste verschuiving vond plaats toen de media afstapten van het vaste 15 procent commissiesysteem en zelf gingen onderhandelen met commerciële partijen ergens in de jaren negentig van de vorige eeuw. Het was het begin van het einde. Vanaf dat moment was de spreekwoordelijke Chinese muur tussen redactie en commercie verdwenen.

Met de komst van sociale media verdween misschien wel de laatste steen van de muur van verantwoordelijkheid. Vanaf dat moment kon iedereen zijn eigen waarheid publiceren. Het begin van een tijdperk dat zich wellicht het beste laat vergelijken met de situatie in India. Een land waar elke straathoek zijn eigen goeroe heeft. Een goeroe, ofwel een ‘spiritueel leider’, die de weg wijst. Iemand die de wereld van de goden kan binnentreden en na terugkomst zijn wijsheid met de mensen deelt, aldus Wikipedia. Sommige goeroes bereikten een wereldstatus zoals Sathya Sai Baba, Bhagwan en Maharishi Mahesh Yogi, wiens ster hoog aan het firmament stond in de jaren zestig en zeventig. Het tijdperk waarin muzikanten als The Beatles en The Beach Boys zochten naar spirituele wijsheid.

Nieuwe goeroes

Het internet bracht ons nieuwe goeroes: marketing en techgoeroes met hun eigen volgelingen. Het verspreiden van het woord was ook nog nooit zo gemakkelijk. Of het nu gaat om de toekomst van elektrisch vervoer, digitale marketing, de interneteconomie, de platformeconomie, de toekomst van e-commerce, de blockchain, big data, contentmarketing, disruptie of de Bitcoin. Elk onderwerp heeft zijn eigen goeroe met vaak talloze volgers. Volgers die in de slipstream van hun grote voorbeeld ook weer proberen om een boterham te verdienen en zo de boodschap van het verhaal versterken.

Volgers die net zo streng in de leer zijn als volgers van een willekeurige religie. Ga nooit in discussie met een Tesla-rijder over de toekomst van het elektrisch vervoer. Ga geen discussie aan over de toekomst van online winkelen met een verkondiger van e-commercegeloof. Zeg je tegen een big datapredikant dat het allemaal zo’n vaart niet loopt, goede kans dat je wordt weggezet als een onwetende domoor.

Voordat we het internet hadden, moesten verspreiders van het woord het nog doen met het uitdelen van stencils op straathoeken en het organiseren van bijeenkomsten in horecagelegenheden om volgelingen te werven. Het internet en de sociale media zorgden voor een doorbraak. Niet alleen kan je nu makkelijk mensen bereiken. Er is dankzij blogs, Google en Facebook ook nog een verdienmodel. Heb je een populaire boodschap die past in het tijdsgewricht; goede kans dat je veel lezers trekt. Of het nu gaat om voeding, het klimaat of iets met religie. Veel lezers en volgers zorgen ervoor dat de kassa rinkelt. Een zichzelf versterkend concept.

Ergens in geloven is onderdeel van de eigen identiteit.

Dat je Elon Musk vergelijkt met Sathya Sai Baba zal velen een doorn in het oog zijn. Musk die een honderd jaar oude technologie nieuw leven inblies en op zijn blauwe ogen de meest waardevolle autoproducent ter wereld werd met een bedrijf dat nog nooit een dubbeltje verdiende. Gebaseerd op een geloof dat hij de man is die in staat is om onze planeet te veranderen. Een geloof dat zover strekt dat talloze mensen bereid zijn om geld in zijn bedrijf te steken.

Een skill waar Sathya Sai Baba ook over beschikte. De goeroe zou in staat zijn om kleine voorwerpen uit het niets te laten materialiseren en uit datzelfde niets heilige as op afbeeldingen kon laten verschijnen. Met zijn religie gebaseerd op dienstbaarheid sprokkelde hij een slordige zes miljard euro aan giften bij elkaar. Zes miljard. Terwijl iedereen met een gezond verstand weet dat er iets niet klopt.

De geloofsdoctrine

Goed beschouwd niets nieuws onder de zon. Mensen willen geloven. Ergens in geloven is immers onderdeel van de eigen identiteit. Dat maakt die verbinding met een geloof ook zo sterk en een inhoudelijk gesprek vaak ingewikkeld. Wanneer je dat geloof ter discussie stelt val je immers niet het geloof aan, nee het is een frontale aanval op de persoon die zich met dat geloof heeft vereenzelvigd.

Nu iedereen invloed kan uitoefenen op een manier die we nog nooit eerder hebben gezien, zou beïnvloeden misschien wel samen moeten gaan met wat meer verantwoordelijkheid. Wat gebeurt er met de techpredikanten als blijkt dat de blockchain een fantasie is, als de waarde van de zo aangeprezen Bitcoin verdampt, als de platformeconomie een zeepbel blijkt te zijn, als zou blijken dat veel meer dan de helft van de digitale marktingeuro’s opgaan aan fraude. Als blijkt dat elektrisch rijden toch vervuilender is dan werd aangenomen.

Als zou blijken dat het imperium van Musk of Bezos alleen gebouwd is op vertrouwen en zodra dat vertrouwen verdampt ook de ondernemingen worden weggevaagd. Dat wanneer het bedrijf van Musk verdampt, je Tesla nul waard is. Kan je dan bij een influencer aankloppen en zeggen dat hij of zij jou op het verkeerde been heeft gezet en of je je geld terug mag. Of ben je er zelf verantwoordelijk voor dat je onder invloed van Max Verstappen verslaafd bent geraakt aan Red Bull?

Tadek Solarz
Directeur/DGA bij CMG Nederland

Practice what you preach, de combinatie van adviseren en zelf ondernemen is voor mij ideaal. De lessen die ik leer breng ik dagelijks in de praktijk als directeur/DGA van de Creative Marketing Group Nederland. Opdrachtgevers werken samen met CMG Nederland aan het versterken van marktposities. Zes bedrijven, één aanspreekpunt. De belangrijkste marketingdisciplines verenigd in een groep. CMG werkt aan oplossingen die zich bewegen op het snijvlak van marketing, communicatie en internet-technologie. Met een man of honderd goed voor een top twintig positie in Nederland. Marketing is mijn speelveld met een voorliefde voor business-development, positionering, retail, merkontwikkeling en design. Ik help marketeers met hun positioneringsvraagstukken, marcom-strategie en merkbeleid. Verwacht van mij geen instant oplossingen. Als het gaat om een gesprek over de inhoud kun je me altijd bellen. Een mailtje sturen kan natuurlijk ook, tadek@solarz.nl omdat ik van simpel houd. CMG Nederland wordt gevormd door DWVTS marketingadviseurs, WEDA/BigID, Crossover Consultancy, Coolminds Virtual reality & internet, Network Operations en Kweekvijver Noord.

Categorie
Tags

4 Reacties

    Jasper Oldersom

    Hoi Tadek,

    Een zeer fijn artikel om te lezen. Dankjewel voor het schrijven.

    Ik vond vooral dit stukje mooi, iets wat je aan het denken zet:

    “Ga nooit in discussie met een Tesla-rijder over de toekomst van het elektrisch vervoer. Ga geen discussie aan over de toekomst van online winkelen met een verkondiger van e-commercegeloof. Zeg je tegen een big datapredikant dat het allemaal zo’n vaart niet loopt, goede kans dat je wordt weggezet als een onwetende domoor.”

    Hier zit een waarheid in waar ik zelf als online marketeer ook schuldig aan ben. Ik realiseer me dat ook ik zelf soms de drang ervaar om de waarde van het online adverteren te verdedigen. Het is zoals je zegt onderdeel van mijn identiteit.

    Over vertrouwen:

    “Als zou blijken dat het imperium van Musk of Bezos alleen gebouwd is op vertrouwen en zodra dat vertrouwen verdampt ook de ondernemingen worden weggevaagd.”

    Gaat dit niet op voor onze economie in het grote geheel? En stelt ditzelfde vertrouwen ons niet juist in staat om mooie en grootse dingen te kunnen realiseren als collectief? Ik ben benieuwd naar jouw gedachte hierover.

    Nogmaals, ik vond het een prikkelend artikel om te lezen Tadek!

    – Jasper


    22 augustus 2017 om 12:04
    Maurice van den Heuvel

    In de zoektocht naar de ideale mix van advertenties en social media gebeuren loop ik tegen veel ‘goeroes’ aan. Mijn ervaring is toch van; gooi alles op 1 hoop’ en het werkt. In de praktijk valt dat vies tegen.

    Kom er wederom achter dat het volgen van deze influencers wel mij wat kan leren, maar niet 1 op 1 is over te nemen.


    22 augustus 2017 om 14:19
    Tadek Solarz

    Jasper, dank voor je reactie. Natuurlijk, ons hele systeem draait op vertrouwen. Valt dat weg dan komen we in de problemen.

    Een normale onderneming verdient geld. Dat geld gaat naar het eigen vermogen zodat tegenvallers opgevangen kunnen worden. Verdien je nog meer geld dan krijgen de aandeelhouders iets terug, dividend. Een belangrijke reden om aandelen te kopen is dat dividend. Je krijgt dan elk jaar wat geld voor je investering. Zowel Tesla Als Amazon keren geen dividend uit. Investeerders speculeren op koersstijging. In de kern betekent dat al dat er iets mis is. Want de machine draait alleen op het geloof dat die aandelen meer waard worden.

    Tesla verdient geen geld, het beetje aanwezige vermogen is verkregen met geleend geld. De onderneming verdient geen geld met de verkoop van eigen producten, op elke verkochte Tesla wordt verlies geleden. De enige manier om de onderneming draaiende te houden is daarom geld lenen of aandelen verkopen.

    Schuld kan gemaakt worden omdat schuld omgezet kan worden in aandelen. Dat werkt alleen als de aandelen meer geld waard worden. Die aandelen worden alleen meer geld waard omdat mensen geloven dat Tesla een succes kan worden. Nog deze zomer moest Tesla extra geld lenen om door te kunne draaien. Krijgt Tesla dat geld niet dat is het einde oefening.

    Nu zou dat voor een normale auto niet een probleem zijn daar gooi je gewoon brandstof is. Gaat de onderneming kopje onder dan rijdt die auto gewoon door. Tesla is echter een computer, als die computer niet onderhouden wordt of zijn updates mist, dan kan de machine helemaal tot stilstand komen.


    23 augustus 2017 om 06:35
    Jasper Oldersom

    Hoi Tadek,

    Dank voor je uitgebreide reactie, het is mij nu compleet helder. Deze bedrijven bevinden zich dus op glas ijs omdat de positieve speculatie de onderneming draaiende houdt, niet het product opzich. En dat gaat goed, totdat het fout gaat. Bizar eigenlijk.

    Je hebt er een mooie blik op. Ik ga je zeker in de gaten houden!

    – Jasper


    23 augustus 2017 om 08:37

Marketingfacts. Elke dag vers. Mis niks!