Augmented Reality: Wat is nog echt?

15 maart 2011, 12:55

Er bestaat niets. Als er al iets was, zouden wij het niet kunnen kennen. Als wij dat wel zouden kunnen kennen, dan zouden we het niet kunnen meedelen (alle smart phones ten spijt). Vrij naar Gorgias, Sofist, 485-380 BC. Augmented Reality (AR) oftewel toegevoegde werkelijkheid is een veelbesproken hype rond applicaties die het camerabeeld van smartphones verrijken met allerlei aantrekkelijke content. Het Nederlandse bedrijf Layar, dat mobiele browsers voor AR produceert, is daar het meest populaire voorbeeld van. De telefoon weet waar je bent (GPS) en in welke richting je kijkt (kompas). De grafische browser projecteert een set van points of interest aan de horizon, die op het mobiele beeldscherm nader verkend kunnen worden. De AR-hype is onderdeel van de trend transrealiteit, waarbij de echte en virtuele wereld versmelten. Deze ontwikkeling is sinds Second Life definitief doorgebroken. Voorbeelden te over.

Op het Museumplein word je sinds kort omgeven door virtuele 3D kunstwerken. Jurkjes pas je niet langer in een pashokje maar op je beeldscherm. Je voeten blijven onvermoeid na een wandeling door de straten van Parijs in Google Maps. En als je naar de nabije toekomst kijkt dan wordt het helemaal spannend. Volgend jaar breekt beeldherkeningstechnologie door en hoef je niet meer na te denken over wat je ziet, dat doet je smartphone wel voor je.

Wat is nog echt?

Terwijl de Apples, Nokia’s en Blackberry’s van deze wereld de realiteit steeds onwerkelijker maken, trekken de filosofen van vroeger en nu de werkelijkheid an sich al in twijfel. Wat de mens over de werkelijkheid meent te kennen, is volledig afhankelijk van zijn waarnemingen en hoe hij deze waarnemingen interpreteert. Plato stelde zich de vraag al eeuwen voor Christus en kwam tot de overtuiging dat onze realiteit slechts een zwak aftreksel is van de echte en perfecte werkelijkheid. Een millennium later sloot Descartes zich bij hem aan door – na lang nadenken (en dus te zijn) – de buitenwereld te degraderen tot een set van zintuiglijke voorstellingen. Recent, maar minder bekend, is de postmoderne filosoof Baudrillard. Hij maakt het extra boeiend door te stellen dat de werkelijk van nu irreëel is, want we hebben slechts op ons netvlies wat we uit de media oppikken.

Monnikenwerk

Plato en Descartes hebben in hun tijd niet kunnen vermoeden dat hun gedachtegoed in het huidige mediatijdperk weer actueel zou zijn. Plato is van ver voor de boekdrukkunst en in Descartes’ leven waren mediaproducties nog monnikenwerk. Baudrillard daarentegen had de mediawerking eind vorige eeuw al goed begrepen en het fenomeen Augmented Reality is een bevestiging van zijn gelijk over schijnwerkelijkheid: ‘het echte’ wordt steeds meer vervangen door simulaties daarvan. Zijn theorie gaat over de echtheid en werkelijkheid van beelden die wij beleven. Die nemen steeds verder af en zullen uitmonden in een zogenaamd Simulacrum: een beeld zonder de substantie of de kwaliteiten van het origineel. Het contact met de echte wereld is dan definitief verloren.

Dat gaat als volgt:

Eerst komt de mens’ zijn beeld van de werkelijkheid keurig overeen met de echte realiteit, maar dan komt de klad er in: het beeld perverteert de realiteit. Dat zet de fase in van de afwezigheid van de realiteit: die is inmiddels gemaskeerd. Daarna heeft ons realiteitsbeeld geen relatie meer met wat voor realiteitszin dan ook: het beeld is alleen nog een simulatie van zichzelf.

Golfoorlog

Baudrillard vraagt of je je de eerste Golfoorlog nog herinnert? De Amerikaanse spin doctors gaven ons een spannend avontuur met Norman Schwarzkopf in de heldenrol en leuke filmpjes over precisiebombardementen. De werkelijkheid was honderdduizenden Irakese families die hun zonen verloren: een sprekend voorbeeld van beeldvorming aan de hand van wat je in de media ziet. Die media doen daar inmiddels een schepje bovenop door elkaars (schijn)werkelijkheid te kopiëren in berichtgeving zonder waarheidvinding.

Als je bedenkt dat we nu aan het stukje werkelijkheid dat over is, met Augmented Reality alsnog onechte beelden toevoegen moeten we Baudrillard meegeven dat hij een punt heeft. Plato zat ook niet mis: volgens hem is alles van wat wij zijn en ervaren slechts schijn. Zijn werkelijkheid is perfect: abstract en absoluut, los van moment en plaats. In Plato’s ogen zijn de dimensies tijd en ruimte en dus de vergankelijkheid het bewijs van imperfectie. We leven dus steeds onwerkelijker want de tijd wordt steeds pregnanter door versnelling van alle informatiestromen. Bovendien verdubbelen we onze ruimte door naast de fysieke wereld een virtuele neer te zetten.

Extacy pil

Descartes stuitte in zijn filosofische onderzoekingen op de subjectiviteit van de menselijke waarneming. Wat is werkelijkheid en wat is illusie? De menselijke waarneming bleek zo onbetrouwbaar te zijn, dat aan de werkelijkheid zoals de mens die waarneemt, kan worden getwijfeld: met of zonder nieuwe media. Het lijkt er dus op dat de werkelijkheidsvraag van de (klassieke) filosofen in onze moderne mediamaatschappij steeds relevanter wordt. Totdat we niet meer weten wat echt is (lees: was!). Fysiek en mentaal kunstelen we ook steeds meer: verliefd word je na een extacy pil of andere love drug, voor geluk bestaat weer een ander medicijn. Intelligentie wordt kunstmatig. Make-overs van ons lichaam of delen daarvan zijn al normaal en zelfs tot media format uitgegroeid. Het antwoord op de vraag “Wat is echt?” Kan nog slechts met een wedervraag beantwoord worden:

Weten we het nog?

Gedreven door nieuwsgierigheid, uitgedaagd door onbekende paden. Zowel in het professionele leven als prive.Professioneel surft Erik op de golven van nieuwe media-ontwikkelingen en verkent hij samen met zijn klanten al meer dan 12 jaar het medialandschap dat nooit hetzelfde blijkt. Daarbij steekt hij de hersens uit de mouwen, van slimme strategie tot concrete oplevering. Prive is hij een fervent zeezeiler en stak hij tweemaal de Atlantische Oceaan over. Voor Erik is het leven te kort om slechte wijn te drinken en zijn memonto mori is: het gaat niet om het aantal jaar dat je leeft, maar de hoeveelheid leven die er in elk jaar zit; iedere dag. http://www.linkedin.com/in/erikvanderdussen

Categorie
Tags

Marketingfacts. Elke dag vers. Mis niks!