Economisch weerbericht (37): Wachten op de Singulariteit

Veertig studenten-experts uit dertien verschillende landen zijn de eerste lichting van de Singularity University, die 29 juni van start gaat/ging. NBIC, de ontwikkeling en integratie van nano-, bio-, informatie-, en cognitieve wetenschappen gaat ons in 2050, of zoveel eerder als mogelijk, helpen om niets minder dan de hele mensheid te “rebooten”. Als het goed is, zal deze “Singularity” een ongekende stimulans betekenen voor “Single Markets”, het economische concept, dat ons op eigen houtje waarschijnlijk niet uit de huidige systeemcrisis zal kunnen trekken.

Markten werden het grootste deel van de vorige eeuw beschouwd als quasi-mechanische processen die altijd weer tendeerden naar een balans van aanbod en vraag. Een groeiend aantal economen onderschrijft dit beeld niet langer. Net als Didier Sornette en veel eerder al Stephen Wolfram zien zij markten als fundamenteel chaotisch: ze zijn complex, niet-lineair en letterlijk zo onvoorspelbaar als het weer (pdf).

Onder de oude theorie was het de taak van het management om de missie van de organisatie af te stemmen op het (te verwachten) evenwicht en aldus duurzaam concurrentievoordeel te behalen. De praktijk leert echter dat zulk voordeel tegenwoordig bijna van vandaag op morgen verdampt kan zijn. Daarom bedient de chaosopvatting zich van het evolutie-idioom. Vanwege de snelheid en verwevenheid van allerlei typen markten vereist een bedrijf runnen heden ten dage de ontwikkeling van een eperimentenportfolio, die in lijn is met de competenties van de organisatie. Door te blijven experimenteren en op basis van uitkomsten aanpassingen door te voeren (over)leven en presteren organisaties volgens het principe van natuurlijke selectie.

De Grote Recessie heeft de juistheid van de chaostheorie nog eens keihard onderstreept, maar tegelijk het principe van gezonde natuurlijke selectie verlamd. Het vervelende is, dat de endogene “financialisering” van de economie “broad systemic risk” – om met Obama te spreken – teweeg heeft gebracht in een mate die in elke wereldregio biljoenen aan kapitaal en arbeid om zeep heeft geholpen. Alarm en wat nu? Met name in Europa.

Over die vraag hebben of all people de Engelsen goed nagedacht. Een van de laatste pennevruchten van Her Majesty’s Government – van het Department for Business, Innovation and Skills om precies te zijn – is het rapport “The Future of EU Competetiveness. From Economic Recovery to Sustainable Growth” (pdf, op blz. 17 een aardig staatje over hoe ver de EU qua innovatie achterligt bij de US en bij Japan). Dit document staat niet op zichzelf. De rapporten “New Industry, New Jobs” (pdf) en “China and India: Opportunities and Challenges for UK Business” (pdf) uit april en februari completeren het beeld.

Tja, wat zal ik ervan zeggen? Duidelijk een Sisyfus-arbeid om de zaak weer op de rit te krijgen, maar dat moet ook helemaal niet de ambitie zijn. Misschien moeten we wel in een keer doorstoten van de relatief krakkemikkige “Single Markets” van vandaag naar de “Singularity”, wier ontwikkeling ons hopelijk onder weg in staat stelt om de crises van klimaat, energie en water op te lossen, die de daadwerkelijke uitdaging zijn in deze fase van het natuurlijke selectieproces. De mensheid moet omgeschoold en de wereld geherindustrialiseerd, de overcomplexiteit moet z.s.m. uit het financieel-economische systeem gemanaged worden, en dan . . .

Dan is het wachten op de Singulariteit, waarvan de universiteit maandag 29 juni feestelijk wordt/werd geopend in het Mountain View Center for the Performing Arts. Helaas leiden ze daar maar 120 mensen per jaar op, en da’s dus echt veel te weinig.