Waarom webtoegankelijkheid ook belangrijk is voor jouw organisatie

Stel je voor: je bent de eigenaar van een winkel in een drukke winkelstraat. De zaken gaan op zich goed, maar de concurrentie zit niet stil. Links en rechts van je zijn net nieuwe winkels geopend, die ongeveer hetzelfde verkopen als jij, dus het is belangrijk dat je ervoor zorgt dat je bestaande klanten loyaal blijven en dat je voortdurend nieuwe klandizie aantrekt. Je klanten kunnen er immers morgen voor kiezen hun inkopen bij een van je buren te doen en als dat bevalt, is het niet eenvoudig ze terug te winnen. Je doet er alles aan om je etalage zo aantrekkelijk mogelijk in te richten, je verzint mooie kortingsacties en je probeert je klanten zo goed mogelijk van dienst te zijn. Maar er is iets vreemds aan de hand: je houdt je winkeldeur voor een op de vier klanten dicht.

Het klinkt als een wat ongeloofwaardig scenario, maar als we dit voorbeeld verplaatsen naar de online wereld, is dat in essentie wat je doet als je je website niet toegankelijk maakt voor mensen met een beperking. Liefst 25 procent van de Nederlandse bevolking geeft aan een beperking te hebben. En aangezien de bevolking in rap tempo aan het vergrijzen is, zal dit percentage in de nabije toekomst alleen maar groeien.

Toch is de toegankelijkheid van de eigen website vaak nog geen prioriteit voor bedrijven en instellingen, wat betekent dat zij bijna een op de vier bezoekers van hun websites min of meer buitensluiten. Dat is commercieel gezien natuurlijk niet zo’n slimme zet, maar er zijn nog veel meer redenen te bedenken waarom webtoegankelijkheid een essentieel onderdeel zou moeten zijn van de digitale strategie van organisaties.

Wat is webtoegankelijkheid?

Mensen met een beperking maken vaak gebruik van hulpapparatuur om de computer te bedienen. Het eerste apparaat waaraan de meeste mensen denken, is waarschijnlijk de screenreader, een softwaretool die de tekst op pagina’s hardop voorleest aan mensen met gezichtsproblemen of dyslexie. Daarnaast zijn er nog vele andere technologieën die mensen assisteren bij het navigeren van het web, zoals kleurcontrastanalysatoren, mobiele apparaten, toegankelijkheidsfuncties in Windows en Mac OS X en verschillende browserplugins en -extensies.

Dankzij hulpapparatuur kunnen mensen met een beperking uitstekend internetten, maar dan moeten websites wel op de juiste manier zijn gebouwd.

Dankzij deze hulpapparatuur kunnen mensen met een beperking vaak uitstekend internetten, maar dan moeten websites wel op de juiste manier zijn gebouwd. Er is bijvoorbeeld nog geen screenreader ontwikkeld die zelfstandig de inhoud van een afbeelding kan verwoorden.

Ook is het voor veel mensen niet mogelijk om met een muis te werken. Denk bijvoorbeeld aan ouderen die niet meer zo’n vaste hand hebben. Voor hen moet een website ook zonder muis navigeerbaar zijn. En zo is er nog een aantal andere eisen waaraan een goed toegankelijke website moet voldoen.

Onzichtbare toegankelijkheid

Aan een website kun je van buiten niet zien hoe toegankelijk hij is. Er zijn websites die een logo met lettergrootte en vergrootglas laten zien, wat erop duidt dat ze aan toegankelijk werken, maar in feite zegt het niet veel. Het gaat vaak juist om de onzichtbare dingen: zijn afbeeldingen bijvoorbeeld voorzien van alt tekst, kun je over de website navigeren met je toetsenbord (in plaats van een muis), zijn de kopteksten ingevuld?

Maar er is nog een reden waarom het lastig is om websites al dan niet als toegankelijk te bestempelen. Dit kan het best worden uitgelegd aan de hand van de persoonlijke ervaringen van Stein Erik, een blinde collega. Hij moet regelmatig naar het buitenland vliegen vanuit zijn thuisland Denemarken. Het ligt voor de hand om daarvoor gebruik te maken van een Deense vliegmaatschappij. Maar omdat de lokale websites niet toegankelijk genoeg zijn, boekt hij liever bij British Airways, die een website heeft die wel toegankelijk is voor hem.

Toch heeft ook British Airways niet een volledig toegankelijke website. Hoewel de site goed door een screenreader gelezen kan worden, houdt hij geen rekening met de wensen van slechtzienden: zij gebruiken vaak geen screenreader, maar zijn afhankelijk van zaken als contrast en variabele lettergrootte.

Toegankelijkheid is niet voor iedereen hetzelfde.

Toegankelijkheid is dus niet per se voor iedereen hetzelfde en er zijn geen sites die alles perfect op orde hebben. En mochten die er wel zijn, dan is het een slechts een momentopname: zodra er iets veranderd, moet er opnieuw naar toegankelijkheid worden gekeken.

Maatschappelijke verantwoordelijkheid

Allereerst is er natuurlijk het nemen van de sociale en maatschappelijke verantwoordelijkheid om alle mensen dezelfde toegang tot de informatie op je website te bieden, ongeacht of ze een beperking hebben of niet. Dit dient niet alleen het maatschappelijk belang, maar ook het belang van de organisatie zelf. In een markt die steeds transparanter wordt en waarin bedrijven in toenemende mate worden afgerekend op de mate waarin zij maatschappelijk verantwoord ondernemen, kunnen visie en beleid op toegankelijkheid simpelweg niet ontbreken.

Toenemende vergrijzing

Naarmate onze bevolking steeds verder vergrijst, zal webtoegankelijkheid een steeds grotere rol gaan spelen. Momenteel hebben 4 miljoen mensen in Nederland te maken met een beperking. Volgens de verwachtingen zal het aantal mensen met een beperking of leeftijdsgerelateerde problemen bij internettoegang alleen maar stijgen. Het gaat om een groep mensen die simpelweg te groot is om te negeren.

Hoger in de zoekmachines

Wanneer je verder kijkt dan alleen de doelgroep die je buitensluit, blijken er nog veel meer voordelen aan een geoptimaliseerde website te zijn. Als je ervoor zorgt dat je html-code, zoals bijvoorbeeld de headers in je teksten, op de juiste manier gebruikt, zorgt dat voor teksten waarmee zoekmachines beter uit de voeten kunnen. Eigenlijk kun je Google zien als een blinde gebruiker; als Google je site goed begrijpt, kan iemand met gezichtsproblemen dat waarschijnlijk ook.

Eigenlijk kun je Google zien als een blinde gebruiker; als Google je site goed begrijpt, kan iemand met gezichtsproblemen dat waarschijnlijk ook.

Een geoptimaliseerde website scoort beter bij ál je bezoekers

Voldoende aandacht besteden aan de leesbaarheid, de gebruiksvriendelijkheid en de toegankelijkheid van je website, zorgt ervoor dat een bezoek aan je site een prettiger ervaring wordt voor ál je bezoekers. Ook degenen zonder beperking. Het dwingt je namelijk min of meer de informatie op een duidelijke manier te structureren en dat zorgt ervoor dat iedereen in één oogopslag begrijpt hoe de website in elkaar steekt en wat belangrijk is.

Je hebt er een loyale doelgroep bij

Onderzoek laat zien dat mensen met een beperking een bijzonder loyale doelgroep zijn, wanneer zij worden gefaciliteerd in hun behoeften. Soms is dat omdat jouw geoptimaliseerde website de enige site in jouw sector is die voor hen toegankelijk is, maar ook op de langere termijn zullen deze mensen niet vergeten dat jij als een van de weinigen de moete nam om je diensten ook voor hen toegankelijk te maken. En dat zorgt voor trouwe klanten.

Deze medaille heeft natuurlijk ook een andere kant: een ontoegankelijke website kan voor negatieve pr zorgen. Er zijn genoeg voorbeelden aan te halen van grote online retailers die veel imagoschade opliepen doordat ze niet aan de toegankelijkheid van hun diensten hadden gedacht. Als je aantoonbaar moeite doet om toegankelijk te zijn voor iedereen, zorg je niet alleen voor positieve pr, maar kun je ook nog eens besparen op advertentiekosten.

Toegankelijkheid wordt de norm

Op 22 december 2016 werd een nieuwe EU-richtlijn afgegeven, die beschrijft waaraan de websites van overheidsinstellingen dienen te voldoen op het gebied van toegankelijkheid. In de richtlijnen staat bijvoorbeeld dat er voor content zonder tekst, zoals video, een tekstalternatief moet worden geboden, of dat alle functionaliteit niet alleen met een muis, maar ook met een keyboard is aan te roepen. Hoewel de richtlijn vooralsnog alleen bedoeld is voor overheidsinstanties, biedt het natuurlijk ook nuttige inzichten voor andere sectoren.

Toegankelijkheid zal steeds meer de norm worden en uiteindelijk zal regelgeving ook voor andere sectoren een rol gaan spelen. Het duurt nog wel even voordat het voor het bedrijfsleven verplicht wordt een toegankelijke website te bouwen. Maar dankzij de richtlijnen op dit gebied ontstaat er steeds meer bewustzijn over het onderwerp.

Onlangs oordeelde het College van de Rechten van de Mens dat de Rabobank een blinde rekeninghouder heeft gediscrimineerd met een app.

Vergelijk het bijvoorbeeld met duurzaamheid: je bent niet verplicht om volledig groen te ondernemen, maar je klanten zullen het je niet in dank afnemen als blijkt dat je door je inkoopbeleid bijdraagt aan de vervuiling van onze planeet. Naarmate toegankelijkheid een zichtbaarder onderdeel van het publieke debat wordt, zullen organisaties hier ook steeds meer op beoordeeld gaan worden door hun klanten.

Onlangs oordeelde het College van de Rechten van de Mens dat de Rabobank een blinde rekeninghouder heeft gediscrimineerd door hem geen gelijkwaardige toegang te verschaffen tot mobiel bankieren via de app van de bank. De urgentie wordt door dit soort zaken pijnlijk duidelijk en zet webtoegankelijkheid bovenaan de agenda.

Laat zien dat je eraan werkt!

Om te zien of je op de goede weg bent en op welke punten je voldoet aan de richtlijnen, is het nuttig voortdurend je website te monitoren op toegankelijkheid en het als een continu proces te zien. Dat kun je handmatig doen, maar dat kost erg veel tijd en je kunt zaken over het hoofd zien. Er zijn ook geautomatiseerde oplossingen voorhanden, die ontoegankelijke elementen op je website automatisch aan je rapporteren, zodat je ze direct aan kunt passen.

Ook al is je website niet meteen perfect toegankelijk, je hebt al een flinke voorsprong op je concurrenten die toegankelijkheid geen onderdeel van hun digitale strategie hebben gemaakt door te laten zien dat het je aandacht heeft en dat je eraan werkt. En dat is pure winst.