Cultureel ondernemen volgens Van Gogh Museum en Concertgebouw

20 november 2018, 10:00

“De artistieke relevantie van het instituut telt”

​De wereld van kunst en cultuur versus de wereld van ondernemerschap en geld: hoe passen deze twee uitersten bij elkaar? Ronnie Overgoor in gesprek met de directeuren Axel Rüger (Van Gogh Museum) en Simon Reinink (Het Concertgebouw) over cultureel ondernemerschap. “De collectie is niet grenzeloos belastbaar, dus kijken we naar nieuwe media.”

Axel Rüger studeerde kunstgeschiedenis aan de universiteiten van Berlijn en Cambridge en liep stages in musea in Atlanta, Detroit en Washington. De Duitse Rüger is na zijn job als conservator Nederlandse schilderkunst bij de National Gallery in Londen aangesteld als directeur van het Van Gogh Museum in Amsterdam.

Simon Reinink heeft – op advies van zijn voorganger Martijn Sanders – managementervaring opgedaan in het bedrijfsleven. Zijn loopbaan bracht hem uiteindelijk op de plek waar hij thuishoort: de wereld der kunsten. Sinds 2006 is hij directeur van Het Concertgebouw in Amsterdam.

Zakelijk spanningsveld

Het spanningsveld tussen zakelijke en artistieke doelstellingen: hoe vind je de balans? Reinink: “De artistieke relevantie van je instituut is uiteindelijk wat telt. Dat mensen van je houden en naar je toe willen komen: geld is niet het doel, maar een middel. Natuurlijk maak je wel zakelijke afwegingen, maar per saldo telt altijd de vraag: is het relevante kunst die je aanbiedt?”

“Geld is niet het doel, maar een middel”

Rüger: “Die spanning is er zeker binnen onze organisatie, maar dat is ook gezond. Wrijving geeft glans. (…) Wij zijn naast het instituut, ook een commerciële organisatie in de vorm van een bedrijf met een winstoogmerk. Je hebt de winkel en dat is big business. Onze beide organisaties opereren op een enorm hoog niveau. Simon Reinink heeft te maken met wereldsterren die over de vloer komen en Van Gogh is een van de bekendste kunstenaars op deze aarde. Daardoor ontstaan er ook veel kansen die ook financiële consequenties hebben.”

Verdienmodel nu en later

Hoe ziet het verdienmodel van de organisatie eruit, nu en in de toekomst? “Het is een complex verhaal bij Het Concertgebouw, maar wel mooi gespreid. Eén van de taartpunten is natuurlijk de kaartverkoop, dat is goed voor een derde. Een kwart is ongeveer uit zaalverhuur. De helft van de concerten die wij organiseren, programmeren we zelf: eigen rekening, eigen risico. De andere helft verhuren wij aan concertorganisatoren. Sponsering en fondsenwerving levert ongeveer twintig procent op. Daarnaast hebben we nog diverse andere inkomsten, bijvoorbeeld de subsidie van de gemeente,” adus Reinink. “Onze strategie richt zich in de toekomst op het opzetten van een stevig Endowment Fonds. Daar zijn we al in 2012 al mee gestart. Dat is een soort stamvermogen dat je heel voorzichtig en conservatief gaat beleggen. Daar kun je dan je vaste kosten mee gaan dekken in de toekomst. Je wilt het instituut toch in veiligheid brengen.”

“Magie van originele beleving is toch anders dan iets op scherm bekijken”

Rüger: “Bij ons is de kaartverkoop goed voor zestig procent. Dat is echt uitzonderlijk en heel erg veel. Een heel groot component bestaat ook uit de commerciële activiteiten: merchandise, winkel en wholesale. We zijn ook zeker nog aan het kijken hoe we die business kunnen uitbreiden. In de laatste plaats zijn ook sponsoring en fondsenwerving aan de orde.”

Technische innovatie

De wereld verandert ook op het gebied van technologie. Is dat ook relevant voor de cultuursector? Rüger: “Wij onderzoeken hoe we nieuwe media inzetten. De collectie is niet grenzeloos belastbaar en hoogst kwetsbaar. Je kunt de werken niet naar alle hoeken van de wereld sturen. Dus kijken we hoe we andere manieren kunnen verzinnen om de collectie ook toegankelijk te maken voor mensen die nooit naar Amsterdam kunnen komen. Maar je moet de kracht van het origineel niet vergeten. De magie van de originele beleving is toch anders dan iets op een scherm bekijken.”

Reinink: “Op alle niveaus zie je dat die ontwikkeling doorsijpelt in onze organisatie. Op het niveau van techniek, marketing en educatie.”

Ronnie Overgoor
Directeur/eigenaar bij 7DTV

Als genomineerd dagvoorzitter van het jaar behoort Ronnie tot de top van Nederland. Met zijn energiek enthousiasme, aanstekelijke humor, scherpte en ontspannen interactie scoort Ronnie consequent zeer hoge ogen op congressen, evenementen en award uitreikingen. Daarnaast is Ronnie een interviewer met een eigen stijl. Hij is voorbereid, nieuwsgierig en switcht razendsnel tussen serieuze vragen en scherpe humor. Hij houdt van open en echte gesprekken, waarbij hij degene die hij interviewt altijd in zijn of haar waarde laat. Scherp, maar altijd met respect als vangrail. Ronnie heeft meer dan tien jaar ervaring in het interview vak, op het podium voor live publiek als ook voor de tv camera’s van bijvoorbeeld 7DTV.

Categorie
Tags

Marketingfacts. Elke dag vers. Mis niks!