De stand van zaken van Video on Demand in Nederland

6 mei 2011, 07:12

Hoe ziet het Video on Demand (VoD) aanbod in Nederland eruit? In samenwerking met de NVPI heeft TNO kennis overgedragen en “the digital opportunities” voor filmdistributeurs in kaart gebracht. Oftewel, welke kansen liggen er voor de VoD dienst? Vorig jaar hebben we al geschreven over de aanleiding van het project. Om verbetervoorstellen aan te dragen is het belangrijk eerste te weten hoe de huidige dienst eruit ziet. Het Internet VoD aanbod is al bediscussieerd in de media. In oktober 2010 hebben wij de ruim 2000 films in kaart gebracht die aangeboden worden door de VoD dienst van KPN, Ziggo, UPC en Tele2. Waarbij we alle series, documentaires en erotische films buiten beschouwing hebben gelaten. We hebben van dit aanbod doorsneden op 3 assen: hoe oud zijn de films, hoe goed zijn de films en hoeveel bioscooptoppers zitten er tussen? Het aanbod lijkt voor verbetering vatbaar.

Er zijn vrij veel oude films beschikbaar

KPN is wederverkoper van het aanbod van Videoland en heeft het grootste aanbod van 1275 films. UPC biedt ongeveer 300 films aan, Ziggo 350 en Tele2 250. Ziggo en UPC gaven aan bewust niet veel meer films aan te bieden, omdat dit onbedienbaar wordt met een afstandsbediening gegeven de huidige systemen. 25% van de films van KPN zijn ouder dan 10 jaar. Bij UPC is dit ongeveer 30% en bij Ziggo ongeveer 40%. Meer dan 50% van het aanbod van deze drie partijen is ouder dan 6 jaar. Het aanbod van Tele2 is het meest up to date met 60% van de films minder dan 3 jaar oud. Positief is dat iedere aanbieder zo’n 60-150 films heeft van 2009 of later.

Ziggo en UPC hebben de best gewaardeerde films

Om de kwaliteit van films te beoordelen hebben de IMDB rating als uitgangspunt genomen. Hoewel er geen objectieve kwaliteitsmaat voor films is, wordt IMDB toch wereldwijd gebruikt om meningen over films te geven.

Ziggo en UPC hebben de best gewaardeerde films. Meer dan 60% van ven de films in het Ziggo aanbod en 73% van de films in het UPC aanbod hebben een rating van groter dan 6. KPN heeft de slechtst beoordeelde films: 54% heeft een rating van kleiner dan 6. In absolute aantallen heeft KPN meer films met een 6 of groter dan 7. Maar de kwaliteitsperceptie van het aanbod wordt toch eerder bepaald door de relatieve samenstelling van het aanbod, wanneer men door het film aanbod gaat op de set top box. Als we de rating van de films combineren met het verschijningsjaar zien we dat de meeste goede films ook oude films zijn.

Best bekeken films van de laatste vier jaar ontbreken

De belangrijkste graadmeter is wellicht het aandeel van bioscoopsuccessen in het VoD aanbod. Het is een gegeven dat films die het goed doen in de bioscoop ook heel goed presteren in de verhuur en verkoop. Aangezien de doelstelling van commerciële marktpartijen gericht zal zijn op omzet en winstdoelstellingen, zou je verwachten dat het aanbod veel bioscoopsuccessen vertegenwoordigt. We hebben voor de jaren 2007-2010 het aanbod vergeleken met de Top 25 en Top 100 best bekeken films in de Nederlandse bioscopen. Voor 2010 hebben we ons beperkt tot films die tot juli 2010 beschikbaar waren in de bioscopen en zodoende hebben we ons beperkt tot de top 50.

Van de Top 25 in 2010 waren 12 titels aanwezig in het UPC aanbod en 10 in het KPN aanbod. Ziggo en Tele2 hadden slechts 4 films in hun aanbod. Opvallend is dat van de best verkopende films uit 2009, 2008 en 2007 bijna geen films aanwezig zijn in het aanbod.

Drie oorzaken voor het huidige aanbod

Het huidige aanbod roept natuurlijk vraagtekens op. Waarom zijn niet gewoon de 100 topfilms van de meest recente jaren beschikbaar, als je een aanbod creëert van 300-400 films? De oorzaak is te vinden in het distributie en licentiemodel wat gehanteerd wordt.

Video on Demand heeft een andere distributiewindow dan verhuur en verkoop

Films komen eerst beschikbaar in de bioscopen die het exclusieve recht hebben voor 3 à 4 maanden. Vervolgens komt de film beschikbaar in de fysieke verhuur en verkoop, i.e. DVDs en Blu-rays. In dit window blijven ze in principe altijd beschikbaar. Ongeveer 10 maanden nadat films uit de bioscoop komen worden ze beschikbaar voor PayTV, oftewel Film1 in Nederland. Na 2 jaar komt een film beschikbaar voor de gewone omroepen op TV. Toen Video on Demand beschikbaar kwam heeft men daar een nieuw distributie window voor gecreëerd. De nieuwste films worden 3 maanden beschikbaar gesteld, ongeveer tegelijk met de verhuur en verkoop. De details kunnen verschillen per film en per studio.

Vervolgens gebeurt er iets opmerkelijks. De film wordt uit de Video on Demand store gehaald om een black-out perdiode in te gaan. Pas nadat de film is aangeboden aan PayTV en ‘gewone’ omroepen kan de film weer terugkeren in het VoD aanbod. Voor deze constructie wordt gekozen omdat het VoD window teveel zou kunnen kannibaliseren op de PayTV window, die hoge bedragen betalen voor exclusief recht op de televisie.

Het is wel goed om je te realiseren dat PayTV in een groot aantal Europese landen veel groter is dan in Nederland. Zo is Sky een zeer grote partij in Engeland en Duitsland, die een belangrijke inkomstenbron vormt voor films. En beslissingen voor deze window constructies worden vaak in Hollywood of Europese hoofdkantoren van de grote studio’s gemaakt, waarbij dus op Pan-Europese schaal gekeken wordt naar belangen.

Minimum Guarantees werpen een barrière op voor Video on Demand providers

Een tweede oorzaak is het verdienmodel wat gehanteerd wordt voor Video on Demand films. Hier wordt het model gehanteerd wat afkomstig is uit de PayTV window en niet het model wat gehanteerd wordt in de verhuur en verkoop. In de Pay TV window is het niet eenvoudig mogelijk om het daadwerkelijke aantal kijkers te meten. Vandaar dat men werkt met schattingen en daarvoor afdrachten doet, de minimum gurantees (MGs). Indien een aanbieder N klanten heeft wordt een percentage X genomen wat geacht wordt deze film te kijken, ergens tussen de 3% en 11% voor een blockbuster. Voor iedere kijker moet een bepaald bedrag Y afgedragen worden, zo rond de €2,50 – €3,50. Dus om een film op te nemen in het aanbod, moet een aanbieder dus N*X*Y euro betalen, ongeacht of er iemand daadwerkelijk zal kijken. Hetzelfde systeem wordt gehanteerd bij Video on Demand. Dus onafhankelijk of er iemand daadwerkelijk een film huurt, moet een VoD provider fors investeren om een film op te nemen in zijn aanbod. Een kleine rekensom leert dat de prijs van een aanbod van 300 topfilms van de afgelopen drie jaar dusdanig wordt, dat het onrealistisch is dat het terugverdiend wordt. Dat is jammer omdat bij VoD prima te meten is of iemand een film huurt en er ook een verdienmodel op basis van revenu-shares mogelijk is. Echter als één grote studio al het systeem van MGs hanteerd zal de VoD aanbieder vooral die films eerst promoten om de kosten eruit te halen. Het systeem is dus niet eenvoudig te doorbreken. Een andere oorzaak voor de keuze van dit systeem is dat de verantwoordelijk voor VoD bij grote studio’s vaak ondergebracht is bij de divisie die ook verantwoordelijk is voor PayTV. Dit betekent dat wellicht eerder gekeken zal worden of VoD de inkomsten van PayTV niet teveel kannibaliseert. De dalende inkomsten van de home-entertainment komen niet meteen voor de PNL van de VoD verantwoordelijken.

De invoering van VoD is dus niet zo eenvoudig. Interne processen bij grote studio’s en angst voor inkomstenverlies van de PayTV window zorgen ervoor dat het aanbod niet optimaal is in de ogen van de consument. En zo kan het dus voorkomen dat bij de VoD release van de film Millenium 3, deel 1 en 2 van Millenium niet meer te huur waren. Dit deel ging in op de objectieve analyse van het huidige aanbod. Maar wat vinden consumenten er nu van? In een volgend artikel zal ik de resultaten presenteren van een consumenten onderzoek omtrent VoD onder 650 Nederlandse huishoudens.

Menno Bangma
Consultant bij TNO

Categorie
Tags

4 Reacties

    Ruben Steins

    Recent heb ik de video on demand van Film1 ontdekt en was erg te spreken daarover. Er staan flink wat nieuwere titels tussen.

    Misschien dat UPC en consorten ook een zelfde prijsmodel als Film1 zouden moeten hanteren voor hun on-demand diensten. Als het aanbod groot genoeg zou zijn, zou ik persoonlijk best voor een flat-fee model kunnen gaan (met onbeperkte afname van titels voor een vast bedrag per maand).


    6 mei 2011 om 07:56
    Rob

    momenteel zijn ze in mijn woonplaats bezig met het aanleggen van glasvezel, zodra dit klaar is durf ik het wel aan om video’s te ‘kopen’, voorheen nog niet vanwege de snelheid en kwaliteit.


    6 mei 2011 om 08:04
    Bram Koster

    Interessant artikel, vooral die cijfers over het aanbod bij de verschillende aanbieders! Volgens mij staat er wel een foutje:

    “Ziggo en UPC hebben de best gewaardeerde films. Meer dan 60% van ven de films in het Ziggo aanbod en 73% van de films in het UPC aanbod hebben een rating van kleiner dan 6. KPN heeft de slechtst beoordeelde films: 54% heeft een rating van kleiner dan 6.”

    Moet dan niet “groter dan 6” zijn in beide gevallen? Of heb ik een vrijdmiddagdip?


    6 mei 2011 om 10:46
    mennobangma

    @Ruben – Flat fee wordt inderdaad ook al toegepast in de VS door Netlfix. Bij UPC kun je FIlm1 ook on-demand bekijken. Vaal gebeurt dit sowieso al doordat mensen hun harddisc recorder volprogrammeren met Film1 aanbod en het dan terugkijken op een geschikt moment. Echter het is niet op korte termijn te verwachten dat ook de blockbusters die net uit de bios zijn via flat fee bekeken kunnen worden.

    @Bram – dat is inderdaad een typo.


    12 mei 2011 om 11:07

Marketingfacts. Elke dag vers. Mis niks!