Microsoft, MSN, merkenrecht en moeders. Meestal hebben die niet zo veel met elkaar te maken. Maar afgelopen maandag kwamen ze toch bij elkaar: het softwarebedrijf had een rechtszaak aangespannen tegen de vrouw over merkinbreuk door haar gebruik van de term “msn”. De vrouw uit Hoofddorp had een programma bedacht tegen overmatig chatten, dat ze heel toepasselijk MSNLOCK had genoemd. Daar was Microsoft niet blij mee. Niet zozeer (of misschien juist wel) omdat zij graag willen dat mensen veel chatten, maar omdat hier de merknaam MSN zomaar werd gebruikt.
De vrouw had echter een sterk tegenargument: wie de Van Dale erop naslaat bij het lemma “msn’en”, ziet daar “chatten via een messenger” als definitie. Niet “via Microsoft’s Live Messenger”. Msn’en is dus gewoon een synoniem voor chatten, en dat woord dan kan toch geen merk zijn?
Als een merknaam beschermd is, mogen anderen geen gelijksoortige software op de markt brengen onder een naam die lijkt op de merknaam. Daarvoor is het wel nodig dat de merknaam gedeponeerd is. Alleen een naam zelf gebruiken als merk is niet genoeg. Nog veel belangrijker is dat de naam onderscheidend vermogen heeft. Die juridische mond vol betekent in feite dat het wel een goede merknaam moet zijn. Geen beschrijvende kreet zoals “wc-reiniger” maar iets creatiefs als “WC-Eend” dus. Iets waaraan je kunt herkennen om welke wc-reiniger het gaat.
Het gevaar voor elk merk is dat het zo geassocieerd wordt met het product of de dienst erachter dat het een synoniem wordt voor dat product of die dienst. Een bekend voorbeeld is aspirine: ooit een merknaam voor een pijnstiller van Bayer, maar tegenwoordig de algemene naam voor elk pilletje dat je kunt slikken tegen hoofdpijn. Ongeacht van welk merk of welke werkzame stof er nu in zit. Bayer is dat merkrecht dus kwijt.
Om dat te voorkomen, moet een merkhouder er dus voor zorgen dat mensen de merknaam alleen gebruiken om het merkproduct mee aan te duiden. Wie de luxaflexen dichtdoet, kan een brief van de firma Luxaflex verwachten met de vraag of hij voortaan de verticale lamellen dicht wil doen. Google heeft ook niet graag dat u googelt bij Ilse, hoewel ze tegen zoeken bij Ilse vast geen bezwaar zullen hebben. En als u straks op een terrasje een Spa blauw bestelt maar kraanwater krijgt, vindt de Belgische bronwaterbottelaar het zeker niet erg als u heel erg boos wordt over deze -ahem- verwatering van het merk.
De merkhouder moet natuurlijk zelf ook de merknaam consequent op de juiste manier gebruiken. Sommige bedrijven hebben ondertussen hele handboeken waarin bijvoorbeeld staat welke kleur geel en rood het logo moet gebruiken en hoeveel graden de bogen in de gouden M moeten zijn. Dat is misschien wat overdreven, maar wat Startpagina in 2007 deed was ook weer het andere uiterste. Die hanteerden de slogan “Startpagina.nl, de startpagina van Nederland!” en verloren mede daarom hun rechtszaak tegen naäpers Startpagina.tv. Want ja, als je zelf aan aangeeft dat er meerdere startpagina’s zijn, dan kan “startpagina” dus niet jouw merknaam zijn.
Dit antichatprogramma gebruikte de merknaam MSN in haar eigen naam (MSNLOCK) en ook nog eens diverse malen in de documentatie, waar “msn’en” inderdaad als synoniem voor “chatten” gebruikt wordt. Logisch dat Microsoft daar boos over wordt.
Maar of ze het winnen? Ik betwijfel het. In Nederland is msn’en een heel gebruikelijke term voor “chatten”, en niet per se alleen bij mensen die de hele avond achter Microsoft’s Messenger hangen. Kijk maar eens hoe veel resultaten Google vindt voor msnen.
Daar komt nog eens bij dat het toegestaan is om aan te geven waar je product voor bestemd is, bijvoorbeeld als accessoire of uitbreiding. Ook als je daarbij andermans merknaam wilt gebruiken. Je moet het dan alleen wel bij een zakelijke, neutrale vermelding houden. Nu Microsoft’s Messenger zo populair is, lijkt het mij wel te rechtvaardigen om aan te geven dat dit programma MSN Messenger blokkeert. En als de merknaam “MSN” zo zwak is, lijkt het mij dat de naam “MSN Lock” dan geen probleem zou moeten zijn.
Update (25 april) in een persbericht meldt Microsoft dat zij de Van Dale zal verzoeken om bij “msn’en” te vermelden dat het gaat om een geregistreerde merknaam. Dat is iets waar Van Dale meestal wel aan meewerkt. Maar ik betwijfel of het genoeg zal zijn om het merk te redden. Een merk gaat immers niet verloren omdat het in Van Dale staat, maar omdat het verworden is tot een gewoon werkwoord. Van Dale is alleen maar een manier om te bewijzen dat dat is gebeurd.
