Oscar Kneppers (Rockstart): “Een startup is een vorm, maar ook een manier van denken”

9 oktober 2015, 05:00

Waar startups een paar jaar geleden vooral een hipsterproduct leken, wil iedereen tegenwoordig wel ‘iets’ met startups. Een gesprek met Oscar Kneppers, oprichter van startupprogramma Rockstart aan de Amsterdamse Herengracht en onder andere internettijdschriften Bright en Emerce. Over de enorme opmars van startups, campagne voeren en hun maatschappelijke betekenis. “Als je iets van betekenis wil doen, wacht dan niet tot je hele grote dingen in beweging krijgt, begin gewoon meteen morgen. Een hele goede vorm is een bedrijf starten. Het is de makkelijkste en snelste weg naar zelfbeschikking.”

Om af te trappen: wat is volgens jou de definitie van een startup? Onlangs werd zelfs ASML een startup genoemd.

“De definitie van een startup die wij gebruiken is een hele eenvoudige. Daarom valt ASML ook af. Een startup is een kleinschalig experiment met grote risico’s, op zoek naar een repeteerbaar businessmodel. ASML heeft een verschrikkelijk goed businessmodel, heel winstgevend, maar is nooit zo begonnen. ASML is eigenlijk een Silicon Valley-bedrijf uit Veldhoven. Ze hebben een bepaalde stijl van leidinggeven en een structuur van innoveren. Wat startups tekent is de cultuur van vernieuwing en altijd cutting edge voorop willen lopen.”

Want anders mis je de boot?

“Als je niet voorop loopt, mis je niet zozeer de boot, maar weet je niet wat er aan de hand is. Twintig jaar geleden moesten we iets met internet. Vijftien jaar geleden was het e-commerce en nu zijn het startups.”

Wij merken dat steeds meer van onze opdrachtgevers, zoals transportverzekeraar TVM, willen samenwerken met startups, terwijl deze sectoren vrij traditioneel zijn.

“Uiteindelijk staat dit allemaal voor dezelfde beweging. Je open stellen voor wat er om je heen gebeurt en zien wat daar te leren valt. Alles zit online, daar zit de vernieuwing. Dit kan echter alleen ontstaan als je nieuwsgierig bent. Dat is wat grote bedrijven nu doen. Als je vast blijft houden aan traditionele manieren van ondernemen, mis je mogelijkheden om te experimenteren. Een startup is een vorm, maar ook een manier van denken. Die manier van denken is wat grote bedrijven nodig hebben en zoeken om die aansluiting te vinden.”

“Dit kan echter alleen ontstaan als je nieuwsgierig bent.”

Wanneer is een bedrijf de fase van startup eigenlijk voorbij?

“De eerste twee à drie jaar zit je in die fase. Bij Rockstart concentreren we ons op de eerste duizend dagen. Peerby begon bijvoorbeeld in 2012 en is nu uit zijn derde jaar. Onlangs vogelden ze pas hun businessmodel uit. Ze probeerden van alles: van gratis spullen lenen tot spullen verzekeren. Hun model is nu als volgt: stel, jij hebt een boor nodig en daar heb je best een paar euro per dag voor over. Peerby zorgt ervoor dat de boor wordt thuisbezorgd en dat je verzekerd bent.”

“Een startup moet altijd beweeglijk blijven, in staat zijn om dingen snel te verwerken en nieuwe informatie te absorberen. Dat is een manier van denken. Daarom voelt Google, ondanks dat het een miljardenbedrijf is, voor veel mensen nog als een startup. Zelfs Facebook en Apple werken en denken nog als een startup. Ze spelen snel in op verandering in de markt, weten talent aan zich te binden en staan open voor verandering als belangrijkste ingrediënt.”

Hoe groot is jullie succesfactor bij Rockstart?

“Statistieken uit Silicon Valley zeggen dat acht van de tien bedrijven binnen drie jaar ten onder gaat. Bij Rockstart hebben we met twee soorten bedrijven te maken. Allereerst bedrijven waar we in investeren, zoals Peerby of 3DHubs. Een deel van hen heeft ook nog steeds hun kantoor hier. Dat zijn nu 58 bedrijven, die voortkomen uit onze twee programma’s web & mobile en smart energy. In totaal hebben er vier het niet gered. Een ongelofelijk goede statistiek.”

“Daarnaast hebben we te maken met bedrijven in dit gebouw die ruimte huren. Ze maken informeel gebruik van hetzelfde netwerk wat gelijk onze kracht is. Iemand gaat naar Canada en iemand anders zegt: “Hé, daar weet ik nog wel een investeerder waarmee je kunt praten.””

Is het een groot voordeel dat veel startups hier bij elkaar zitten?

“Het is een omgeving die gericht is op solide doorgroeien in relatief korte tijd. Daarom is het ook een accelerator: wij versnellen. De 58 startups zijn geselecteerd uit 2.500 aanmeldingen. Wij kijken naar startups met het hoogste potentieel: waar kunnen wij waarde aan toevoegen en waar weten we wat vanaf? Aan de bedrijven die geselecteerd zijn geven we begeleiding, geld en een werkplek. Alles wat ze nodig hebben.”

“Daarom is het ook een accelerator: wij versnellen.”

Welke veranderingen zie jij sinds jullie vijf jaar geleden begonnen met het programma?

“Vijf jaar geleden zei iedereen: “Startups, wat ga je daarmee doen? Er zit geen geld in, het zijn allemaal mkb’ers.” Nu wil iedereen iets met startups.”

“Toen ik in 1993 met het eerste Nederlandse internettijdschrift Netmagazine begon, dacht iedereen: “Internet?” Toen kwamen ze erachter wat je ermee kon. Dat je zelfs plaatjes naar elkaar kon sturen. De tweede wave was e-commerce. Iedereen zei: “Waarom zou je online bestellen en kopen?” Ik ben gewend om voorop op de wave te zitten. Het begint altijd met iets verkondigen waarbij mensen denken: “Nou, ik moet het nog zien.””

“Wat startups impliciet doen, is een boodschap van belofte en hoop creëren. Dit is vergelijkbaar met de beweging die Obama inzette met zijn ‘yes, we can’-boodschap. Het gevoel geven in staat te zijn om dingen te veranderen en te verbeteren. Dat zie je ook in startups.”

Wij zien steeds vaker dat bedrijven een startup adopteren, zoals TVM nu doet met Route42. Is dat waar een startup naar op zoek is?

“Heel slim van TVM. Ze kunnen het zelf wel doen, maar verandering in grote bedrijven gaat zelden vanzelf. Je zag dat ook bij The New York Times. Ze waren nog niet verhuisd naar een prachtig gebouw op Manhattan of het ging slecht met de publishing markt, waardoor de helft van het gebouw leeg kwam te staan. Ze hebben vervolgens startups op het gebied van media en technologie uitgenodigd om in het gebouw te komen zitten. Met één voorwaarde: we mogen meekijken met wat je doet. Het mes sneed aan twee kanten: startups hebben vaak geen geld, geen goed netwerk om klanten te bereiken en geen vermogen om te groeien. Door aan te sluiten bij een bedrijf los je dit deels op.”

Wij werken veel voor ministeries. Moet de overheid meer samenwerken met startups?

“Binnen onze programma’s zijn veel raakvlakken met overheden. Het initiatief voor smart energy kwam bijvoorbeeld vanuit de gemeente Amsterdam. Voor ministeries geldt net als voor ieder ander dat 90 procent van de mensen die ze willen bereiken een smartphone heeft. Ze hebben veel functionaliteiten die prima met een mobile device kunnen, zoals de toegang tot databases en regelgeving. Belangrijk is dat de overheid in een open structuur gaat werken. Internet first: dan valt er het meeste te winnen.”

“Internet first: dan valt er het meeste te winnen.”

Voeren startups campagne om zichzelf in de markt te zetten of om investeerders aan te trekken?

“Dat hangt van de startup af. Neem 3DHubs. Zij zijn in 2013 begonnen via onze accelerator. Volgens hun visie moet 3D-printen niet een nieuwe geïndustrialiseerde productievorm zijn: het is juist democratisch en gedecentraliseerd. 3DHubs heeft nu 20.000 aangesloten printers over de hele wereld. Daar hebben ze campagne voor gevoerd, maar niet op een systematische manier. Ze zijn in een oceaan gesprongen waar iedereen al behoefte aan had. Je moet uiteraard je social media op orde hebben, maar het is geen campagne voeren in de klassieke zin van het woord. Ik denk niet dat het nodig is dat startups offline zichtbaar zijn of adverteren.”

Heb je het gevoel dat er een groei is aan startups die zich richten op maatschappelijke thema’s, zoals duurzaamheid?

“Ja, dat past in de algemene beweging. Het is makkelijker een bedrijf te beginnen en daarmee de wereld te veranderen dan invloed uit te oefenen binnen grote overheden. Er gebeurt veel op het gebied van smart energy en sociale terreinen, maar ook binnen de sharing en circular economy.”

“Een mooie quote uit een documentaire over startups: ‘Back in the seventies, you started a rockband, today you start a company.‘ Als je iets van betekenis wilt doen, waarom wacht je tot je grote dingen in beweging krijgt, terwijl je morgen al kunt beginnen? De beste optie is een bedrijf beginnen. Het is de makkelijkste en snelste manier naar zelfbeschikking.”

Als ik jou over tien jaar spreek: waar hebben we het dan over?

“Alles wat je vandaag kunt verzinnen, kun je morgen uitvoeren en overmorgen kunnen we het hebben. Dat gevoel leeft heel erg. The future is now. Vroeger hadden we het gevoel dat verandering veel langzamer ging. De vanzelfsprekendheid van school, opleiding en baan gaat veranderen. Mensen gaan kleinschaligere dingen opzetten en hebben minder nodig. We gaan naar een versplinterde, maar gevarieerdere economie.”

Dit interview vond plaats in het kader van het 16-jarig bestaan van BKB | Het Campagnebureau. In totaal zijn 11 experts geïnterviewd, je vindt alle interviews terug op bkb16.nl. In deze serie verschenen op Marketingfacts eerder:

Alle foto’s zijn gemaakt door Eva van Rijnberk van BKB.

Ilana Cukier
Campagnestrateeg bij BKB | Het Campagnebureau

Ilana Cukier (1987) is campagnestrateeg bij campagnebureau BKB uit Amsterdam. Daar geeft ze advies over positionering en communicatie aan bedrijven, overheden en maatschappelijke organisaties. Ilana studeerde geschiedenis en internationale betrekkingen in Amsterdam en Berlijn.

Categorie
Tags

Marketingfacts. Elke dag vers. Mis niks!