5 ‘hypnotische’ ideeën om jouw marketing te verbeteren
In de dagelijkse praktijk van marketing wordt er actief gebruik gemaakt van hypnotische elementen. Soms bewust, soms onbewust. Het betrekken van hypnotische elementen in marketing is zeker niet nieuw, maar sinds de jaren zeventig is hypnose inzichtelijk geworden dankzij modelleringen van Dr. Milton Erickson. In dit artikel vijf voorbeelden en tips op basis van zijn theorie.
Dankzij het therapeutische werk van dr. Milton Erickson (1901) hebben we kennis kunnen maken met een groot aantal interessante hypnotische taalconstructies. Als kind kreeg Erickson de ziekte polio, waardoor hij lichamelijk minder flexibel was dan andere kinderen. Doordat hij minder flexibel was geworden ging hij dit compenseren met zijn spraak. Zo kon hij toch nog enige invloed uitoefenen op zijn omgeving.
Hierdoor ontwikkelde hij een bijzondere gave die hij de rest van zijn leven dagelijks inzette om zelfs de meest onhandelbare ADHD-kinderen tot bedaren te brengen of contact te maken met de meest starre schizofrene patiënten. De gigantische kracht die van zijn spraak uitging kan uiteraard ook toegepast worden op marketing en communicatie, wat in het dagelijks leven dan ook actief gedaan wordt.
1. Het gebruik van ‘Halve vergelijkingen’
Hypnotische taalpatronen kunnen effectief ingezet worden in dagelijkse communicatie. Bij halve vergelijkingen wordt een vergelijking gemaakt, maar de verhoudingen zijn niet duidelijk. ABN Amro had jaren terug de slogan: “Meer mogelijk maken.” Dit is niet concreet, de ontvanger van de boodschap zal het vervolgens zelf in gaan vullen. Meer mogelijk maken, maar hoeveel is dat precies? Meer dan wat? En in vergelijking met wie?
Als je een 6 vergelijkt met een 5 heb je inderdaad een betere prestatie neergezet. Maar het is wel slechts een 6. Op deze manier is het bijna onmogelijk om het oneens te zijn met ABN Amro. Meer voorbeelden:
- Wast witter
- 20% minder zout
- Hogere resolutie
- Zachter en smeuïger
Je kunt het ook intensief maken: zó veel beter dan:
- NLP: veel beter dan psychotherapie
- Vapiano: zó veel beter dan fastfood
2. Zorg voor een oorzaak en gevolg in je boodschap
In het hypnotische patroon ‘Oorzaak & Gevolg’ worden onsamenhangende elementen met elkaar verbonden. Je impliceert dat het ene het andere veroorzaakt. “Als… dan”-statements. In hypnotherapie gebruikte Erickson dit door bijvoorbeeld te zeggen: “Zodra je in die stoel gaat zitten, word je enthousiast om veranderingen te realiseren.”
Extreme voorbeelden ter illustratie:
- Als je mijn product koopt zal je je realiseren hoeveel makkelijker je leven wordt.
- Als je mijn product koopt zal je iedere week deze voordelen ervaren.
Subtiel voorbeeld van Blokker uit 2012: Blokker weet met onderstaande commercial een vrij onlogisch verband toch logisch te laten lijken via dit hypnotisch patroon.
“Bij Blokker kun je nu ook online bestellen en thuis laten bezorgen, of je haalt het lekker zelf af bij het nieuwe afhaalpunt in een van onze 600 winkels. Dus voordelig online shoppen doe je nu op Blokker.nl.”
De oorzaak is: je kunt nu ook online bestellen bij Blokker. Het geïmpliceerde gevolg is: voordelig online shoppen doe je nu op Blokker.nl. De eigenschap ‘voordelig’ is er op deze manier stiekem ingeslopen. Om de oorzaak en het gevolg met elkaar te verbinden heeft Blokker gebruik gemaakt van het woordje ‘dus’.
Het bekende onderzoek waarin aan 120 mensen met een onzin-reden werd gevraagd of ze iemand voor wilden laten gaan bij een printer bevestigt de kracht van oorzaak en gevolg. Er was 24 procent meer medewerking bij een onzin-reden. Het woordje ‘omdat’ of ‘daarom’ verbindt hierbij de onsamenhangende oorzaak en gevolg.
3. Volg de ander eerst, voordat je gaat leiden
In veel commercials wordt een,vaak humoristisch en onhandig, beeld geschetst van de huidige, ongewenste situatie van een persoon. Daarna wordt de oplossing gepresenteerd.
Het teruggeven van de herkenbare situatie van de kijker heet ‘volgen’. Een bedrijf dat erg sterk is in het ‘volgen’ van zijn doelgroep in hun huidige situatie is IKEA:
Een makelaar die met een potentiële koper aan het communiceren is, kan de realiteit van de cliënt volgen door te zeggen: “Hoe hard je het tot nu toe ook probeerde, het lijkt erop dat je nog geen droomhuis hebt gevonden.”
Wanneer de huidige situatie ‘gevolgd’ is kan er geleid worden: “We weten dat je bezorgd bent om de kwaliteit van je vitamine-supplementen. We weten ook dat wanneer je begint met Merk x vitaminepillen, je gezondheid sterk vooruit zal gaan.”
4. Vergelijk jezelf met anderen, zonder te zeggen wie de ander is
Binnen Ericksoniaanse hypnose noemen we dit ook wel een vergelijkende weglating. Je maakt een vergelijking met iets of iemand, maar laat weg met wie of wat precies. Er zijn een aantal supermarkten die keihard de minpunten van hun concurrenten benoemen, met naam en toenaam. Dit kan natuurlijk heel positief werken, het kan er echter ook voor zorgen dat het publiek sympathie krijgt voor de ander, voor degene die tegengewerkt wordt.
Lidl heeft onlangs een erg subtiele manier gevonden om dit te doen:
Colgate zegt in principe: wil je steeds maar die slechte kwaliteit van andere merken blijven gebruiken of wil je frisse, schone tanden?
5. Gebruik de ervaring van anderen met quotes
Het mooiste van het gebruiken van een quote is dat je een ander gebruikt om jouw boodschap over te brengen. Wanneer je in quotes spreekt wordt de weerstand van je toehoorders automatisch verlaagd. Het is op een bewust niveau ver weg en niet nu aan het gebeuren, waardoor de kritische factor van de consument uitgeschakeld kan worden.
Voor het onderbewuste heeft de quote echter wel effect op het nu, want het onderbewuste maakt geen onderscheid in tijd. Sprookjes zijn een goed voorbeeld: zodra we de introductie “Er was eens” horen, schakelen we over op verhaal-modus. We hoeven onze kritische factor, een afweermechanisme om te discussiëren of dingen in twijfel te trekken, niet meer te activeren want ‘het is maar een verhaal’.
Je onbewuste zal denken: “Oh, ik ga mezelf openen en ik ga net als mijn kindertijd alles absorberen en naar alles luisteren in plaats van kritisch te zijn.”
Reuzen, trollen, bankiers die eerlijk zijn, kiloknallers die diervriendelijk geproduceerd zijn. Het maakt dan niet meer uit wat je zegt.
Enkele voorbeelden van het werken met quotes:
- Ik las eens een leuk artikel over pluimvee. Daarin stond dat de omstandigheden uitstekend zijn.
- Ik was in de vakantie bij Piet, die mij vertelde over zijn tante, die zei dat het altijd goed is om iedere vier weken naar de kapper te gaan.
- Ik heb een collega die heel geliefd om zijn kennis is en hij zei tegen een klant: dit is precies wat jullie nodig hebben. Jullie moeten dit kopen, nu!
Plus gebruikt dit hypnotische element in deze commercial.
Plus wil hiermee de kritische factor van de kijkers uitzetten. ‘Ik zit naar een commerciële uiting te kijken dus ik moet oppassen wat ik geloof’, wordt uitgeschakeld door het GFK Consumentenonderzoek te noemen als externe bron. De boodschap die dan via de quote langs de kritische factor sluipt is: “Meest verantwoorde supermarkt 2015”.
Conclusie
Het kan behoorlijk effectief zijn om te experimenteren met hypnotische taal in de marketingcommunicatie. Sterker, als je op dit moment de voorverkiezingen in de Verenigde Staten volgt, zie je tal van voorbeelden voorbij komen. Speechschrijvers van topniveau passen de methodieken, soms overduidelijk, toe om de stem van het volk voor zich te winnen.
Uiteraard heb ik hierboven lang niet alle elementen en vooronderstellingen die Erickson ontdekt heeft beschreven. Toch kun je een mooie start maken met de taal van het onbewuste. En blijf er natuurlijk altijd op letten dat de kern van je communicatie jouw eigen boodschap blijft. Wat jij over wilt brengen.
De hypnotische taalpatronen van Dr. Erickson zorgen er dan alleen maar voor dat de boodschap gemakkelijker bij jouw ontvanger binnenkomt.
In dit artikel worden 5 ‘hypnotische’ tips gegeven waarmee marketing kan worden verbeterd. Daarvoor worden een aantal eerder gepubliceerde marketing-uitingen ‘onderbouwd’ door naar het werk van Milton H. Erickson (1901-1980) te verwijzen.
Erickson, een Amerikaanse psychiater, gebruikte – in zijn werk als hypnotherapeut – de taal zodanig, dat gesteld kan worden dat hij daarmee de hypnotherapie, een nieuwe dimensie heeft gegeven! Zelf heeft Erickson nooit gepubliceerd. Het zijn leerlingen en de grondleggers van N.L.P. geweest, die het taalaspect van zijn manier van werken, in een eigen ‘Milton-model’ hebben vastgelegd.
Aldus worden de voorbeelden in dit artikel van N.L.P. ideeën èn zienswijze voorzien en wordt de hypnose technische kant ‘vergeten’! Dit maakt dat wat hypnotisch wordt genoemd, niet altijd hypnotisch is of op niet juiste gronden, zo wordt genoemd!
HYPNOSE THEORIE & TECHNIEK
Omdat hypnose aan het eind van de Franse inquisitie (ca 1772) in de ban werd gedaan. Is er in 2016 nog steeds geen sluitende, wetenschappelijke onderbouwing en is hypnotherapie geen gerespecteerde hulpverleningsvorm. Toch zijn, in de loop van de tijd, een aantal principes van hypnose duidelijk geworden.
Ten eerste kan hypnose ‘spontaan ontstaan’ of ‘worden opgeroepen’; dit laatste maakt hypnose uitermate geschikt om te helpen bij ongewenst gedrag en het versterken van reclame-uitingen.
Wanneer het verschijnsel hypnose zich voordoet werkt het bewustzijn anders dan gebruikelijk; het bewustzijn is dan gefixeerd: ‘gevangen’, ‘beperkt’, ‘richt zich op één item/onderwerp’. En zodra deze fixatie wordt gevolgd door een suggestie of boodschap, die wordt geaccepteerd, dan is er sprake van hypnose!
Het beschreven proces hoeft niet persé zich in een slaapsituatie af te spelen, zoals het woord: hypnose (slaap) en het werk van de variétéhypnotiseur zouden doen vermoeden.
BASISVOORWAARDEN HYPNOSE
Fixatie èn de suggestie dienen aan de volgende basisvoorwaarden te voldoen; ze dienen …
1. aanschouwelijk te zijn ,
2. aan te sluiten bij de werkelijkheid van de betrokkene,
3. in een voor betrokkene aanvaardbare, logische context staan.
Naast de basisvoorwaarden dient de suggestie bij voorkeur een indirecte suggestie te zijn, want daarvan is gebleken dat deze makkelijker worden geaccepteerd dan een directe suggestie.
De directe suggestie, zoals: ‘doe een sjaal om’, ga zitten’ e.d. werken uitsluitend wanneer het gezag groot genoeg is, zoals bij het stopteken van een politieagent in uniform of de meester op school.
De indirecte suggestie: ‘doe een sjaal om, want het is koud’ wordt eerder geaccepteerd. Het kenmerk van een indirecte suggestie is, dat één van de volgende woordcombinaties mogelijk is: doe dit, want… / als, dan… / omdat, dan… / je weet nu waarom en daarom… / e.d..
‘Doe een sjaal om’ is de fixatie en ‘want het is koud’ een indirecte suggestie = hypnose, wanneer de betrokkene zijn sjaal ook omdoet.
Wordt er – vanuit de geschetste hypnose technische voorwaarden – naar de 5 voorbeelden uit het artikel gekeken, dan blijkt het volgende.
1. HET GEBRUIK VAN‘HALVE VERGELIJKINGEN’
‘20% minder zout’, ‘wast witter’ e.d. zou tot effect hebben dat de lezer zelf gaat invullen, zelf gaat vergelijken en dat wordt hypnotisch genoemd? Deze zinnetjes zijn hypnose technisch gezien: fixaties noch suggesties! Het zijn mededelingen, waarmee de lezer niet wordt geprikkeld/verleid tot verdere actie, zoals kopen!
“Je kunt het ook intensiever maken” door de mededelingen te combineren met een merknaam, zoals: ‘XS4ALL – meer internet’ en ‘ABN-AMRO – meer mogelijk maken’, is de stelling. Echter een firmanaam toevoegen, is een fixatie toevoegen, maar daarmee worden deze mededelingen nog geen hypnose.
’XS4ALL – meer internet’, dan kan ‘XS4ALL’ als een fixatie worden aangemerkt en de woorden: ‘meer internet’ moet dan de suggestie zijn; het impuls waardoor de lezer (u en ik) besluiten naar XS4ALL over te stappen? Niet dus!
Alleen de niet-tevreden klant gaat misschien deze tekst vergelijken, maar hij wordt niet op een hypnotische wijze uitgenodigd om vooral voor deze provider te kiezen!
XS4ALL – meer internet voor slechts een paar euro meer! (meer internet kost altijd geld) heeft wel een hypnotische context. ‘XS4ALL’ is de fixatie; de lezer wordt door de merknaam gericht/gewezen op deze provider en door de tekst: ‘meer internet voor slechts een paar euro meer!’ is de volgende indirecte suggestie actief: ‘meer internet, dan betaal je bij XS4ALL slechts een paar euro meer’.
2. ZORG VOOR ‘OORZAAK & GEVOLG’ IN JE BOODSCHAP
“In het hypnotisch patroon van oorzaak & gevolg worden onsamenhangende elementen met elkaar verbonden.” In onze cultuur is onsamenhangend niet oké, waardoor dit niet bij de werkelijkheid van de lezer of kijker zal aansluiten! En dan is er geen hypnotische context!
De zin: ‘Zodra je in die stoel gaat zitten, word je enthousiast om veranderingen te realiseren’ is voor betrokkene niet onsamenhangend; eerder logisch! Het sluit volledig aan bij de betreffende cliënt, die bij Erickson voor hulp komt; de stoel is van Erickson, het is Erickson die de tekst uitspreekt en het is de cliënt, die klachtenvrij wil zijn: verandering.
‘Zodra je in die stoel gaat zitten’ is daardoor een fixatie; het vervolg: ‘word je enthousiast om veranderingen te realiseren’ is een indirecte suggestie, omdat het woordpatroon ‘als, dan…’ mogelijk is: als je in die stoel gaat zitten, dan wordt je ….
Een fixatie + suggestie + acceptatie = hypnose.
In het Blokker-voorbeeld zit hypnose-technisch een adder onder het gras!
Subtieler zou de commercial van Blokker uit 2012 zijn: ‘bij Blokker kun je nu ook online bestellen en thuis laten bezorgen, of je haalt het gekochte lekker zelf af bij het nieuwe afhaalpunt in een van onze 600 winkels. Dus voordelig online shoppen doe je nu op blokker.nl’
Online bestellen, thuisbezorgen of zelf ophalen is niet onsamenhangend, hetpast bij de beleving/de werkelijkheid van de kijker en kan hierdoor als een fixatie worden aangemerkt. Maar, ‘Dus voordelig online shoppen doe je nu op blokker.nl’ is geen suggestie. Door het woordje: ‘dus’ is deze tekst een stelling en geen indirecte suggestie.
De tekst sluit bovendien niet aan bij de werkelijkheid van de kijker, want waar komt: ‘Dus voordelig… doe je nu…’ vandaan? Waarom is het nu voordelig als ik online koop? Onduidelijkheid, geen logische context en dus geen hypnose!
3. VOLG DE ANDER EERST, VOORDAT JE GAAT LEIDEN
“In veel commercials wordt, door middel van, een vaak humoristische en onhandig wijze, een beeld geschetst van de huidige, ongewenste situatie van een persoon. Daarna wordt de oplossing gepresenteerd.” Humor en onhandigheid hebben op zichzelf geen hypnotische voorwaarden, maar kunnen wel een sterkere fixatie opleveren.
Echter, wordt onhandig dom, dan sluit dit niet aan bij de werkelijkheid van de kijker. Want, niemand wil met dom worden geassocieerd. Het is beter om een positieve, gewenste komische en/of ontroerende situatie te schetsen, om tot slot met de oplossing (suggestie) te komen.
Het gebruikte IKEA-voorbeeld is zo’n positief voorbeeld: lekker muziekje, 2 gelukkige mensen die een kindje krijgen, bezig zijn met oplossingen voor hun kleine knusse huisje te verzinnen, er wordt 2-maal een ‘als, dan …’ woordpatroon toegepast en met de 2 komische teksten: ‘dat de liefde sneller groeit, dan het huis’ en ‘misschien zijn het er wel 2’ wordt de kijker (visueel, auditief en emotioneel) helemaal ingepakt (fixatie) om tot slot de indirecte suggestie mee te krijgen: dat het nadeel van het kleine huisje door IKEA wordt opgelost; hypnotisch!
4. VERGELIJK JEZELF MET ANDEREN, ZONDER TE ZEGGEN WIE DE ANDER IS
Een vergelijking maken met iets of iemand en je benoemt niet met wie of wat je vergelijkt zal in de regel een indirecte suggestie opleveren, want bij een vergelijking kan meestal één van de eerdergenoemde ‘als, dan…’ woordcombinaties worden toegepast: ‘dit is mooier, dan het andere’. Maar een suggestie zonder fixatie, is geen hypnose!
In de gekozen commercial-voorbeelden zijn de woordpatronen: goedkoper, dan… (Lidl) of beter, dan… (Colgate) mogelijk en dus is er sprake van indirecte suggesties èn de dames, die geblinddoekt aan het proeven zijn en de dame die haar tanden laat controleren op bacteriën, vormen de fixaties, waardoor er sprake is van hypnotische voorwaarden en hypnose.
Trouwens in de Lidl commercial wordt niets weggelaten; het eigen merk en het merk dat wordt vergeleken, staan vol in beeld!
5. GERBRUIK DE ERVARING VAN ANDEREN MET QUOTES
“Wanneer je in quotes spreekt wordt de weerstand van je toehoorder automatisch verlaagd.” Sprookjes worden een goed voorbeeld genoemd, zodra we: “Er was eens …” horen, gaat onze verhaal-modus aan en wordt – de kritische factor – uitgeschakeld want, ‘het is maar een verhaal’, is de stelling. Interessant, maar om dit nu hypnotisch te noemen?
Neem het beschreven voorbeeld van een collega die heel geliefd is om zijn kennis en tegen een klant het volgende zei: ‘dit is precies wat jullie nodig hebben. Jullie moeten dit kopen, nu!’ Beide zinnen zijn slechts mededelingen en niet hypnotisch!
In combinatie met elkaar zijn beide zinnen als een indirecte suggestie aan te merken; dit omdat het woordpatroon: ‘omdat, dan’ kan worden toegepast. Maar suggesties zijn niet hypnotisch! Zelfs niet, wanneer je geliefd bent om je kennis!
De opgevoerde commercial van Plus: een verhaal over varkensvlees èn een keurmerk, is alleen hypnotisch, wanneer het onderwerp: keurmerk en/of varkensvlees, je aanspreekt. Het verhaal is dan de fixatie, dat gevolgd wordt door een indirecte suggestie: ‘omdat het varkensvlees van Plus een keurmerk heeft, dan is dit vlees verantwoord lekker’.
CONCLUSIE
De mens wordt voortdurend beïnvloed via: geur, smaak, sfeer, klank, beeld, taal en suggesties, maar het beïnvloeden wordt pas hypnose nadat een fixatie ‘samenwerkt’ met een indirecte suggestie, die geaccepteerd kan worden door betrokkene.
“Marketingcommunicatie waarbij hypnotische technieken worden toegepast, versterken dan ook hun boodschap aanzienlijk!”
Aad Clarisse, hypnotherapeut.
partner van C l a r i s s e –advies
Beste allemaal,
Ik ben geheel toevallig op deze website terechtgekomen en was meteen geïnteresseerd in de onderwerpen over hypnotherapie omdat ik zelf ook hypnotherapeut ben.
Inderdaad, in de reclamewereld wordt continu gebruik gemaakt van hypnose in verdoken vormen. Al is het maar door herhaling van een merknaam, gekoppeld aan een sterke emotie met een goede baseline (bijvoorbeeld cola van het bekendste merk met hun baseline ’taste the feeling’).
Van zodra de reclame start wordt vaak het pattern interrupt-scenario gevolgd wat betekent dat je de kijker uit zijn denkpatroon en lichte trance gaat halen door deze te prikkelen met een meeslepende melodie gekoppeld aan een verhaal waarin ook sterke emoties worden opgewekt. In een hypnose sessie wordt dit ook gedaan, vooral dan wanneer er gebruik gemaakt wordt van directe hypnose. Je stelt dan een probleem-actie-oplossing voor en je beeldt het uit in een kort filmpje waarin je jouw product als oplossing neerzet voor een probleem. In een behandeling doen veel hypnotherapeuten hetzelfde: het onderbewuste wordt duidelijk gemaakt wat het probleem is, er worden suggesties gegeven en de oplossing voor het probleem wordt als opdracht gegeven aan het onderbewuste. Het resultaat, na herhaling, is dat vaak de gegeven suggesties onbewust worden opgevolgd en de gewenste oplossing bereikt wordt. Bovendien denkt de cliënt dan meestal nog dat het een eigen beslissing is en dat het niet aan de hypnose zal liggen, net als wanneer de kijker dan zonder nadenken (onbewust) de bewuste cola meeneemt in zijn winkelkarretje.
Kortom: reclame IS hypnose omdat de kritische factor wordt omzeild door gebruik te maken van gedachtepatroon-onderbreking (door een beeldend verhaal te schetsen idd) en het neerzetten van het scenario: probleem-actie-oplossing (met bij voorkeur uitbeelding van krachtige emoties). Zet er een catchy melodie of gezongen stukje onder en werk het geheel af met een goede baseline of tagline. Op die manier ben je verzekerd van succes mits het voldoende herhaald wordt en het kinderlijk kan onthouden of meegezongen worden!
Nu, wat marketing online betreft, is het ook goed om het probleem-actie-oplossing scenario te volgen, aanspraak te maken op emoties en jouw product als oplossing aan te bieden. Om de kwaliteit van jouw product extra in de verf te zetten kan je testimonials overnemen en in een (kort) verhaal in the picture te zetten (waarin je opnieuw het probleem-actie-oplossing scenario volgt). Dus: je schetst een mogelijk probleem waarvoor jij zelf de oplossing hebt (een product dat je verkoopt of een dienst dat je aanbiedt). Je spreekt best de lezer direct aan (zoals ik dit deed in het begin van deze reactie) en benadrukt eerst het probleem wat zorgt voor onaangename gevoelens of emoties en biedt dan de oplossing aan (jouw product of dienst). Zorg ervoor dat jouw potentiële klant geprikkeld wordt om METEEN zelf verdere actie te ondernemen. Je kan dit doen door te schrijven ‘Bel nu 123456789’ of ‘Boek nu!’ (dit is een directe hypnotische suggestie) en er uiteraard voor te zorgen dat je het verkoopproces afsluit.
David Ost – Hypnotherapeut in Hypnosepraktijk Geraardsbergen
Gerelateerde artikelen
Marketingfacts. Elke dag vers. Mis niks!
Marketingfacts. Elke dag vers. Mis niks!