Economisch weerbericht (113): Internet 2020 – Sociaal, economisch & technologisch
Aan de vooravond van de bomvolle Europese Future Internet-week in het Belgische Gent ligt het voor de hand om de pijlen op dat thema te richten. Mocht u er ook heengaan, dan zien we elkaar misschien daar, temidden van een kleine 3000 anderen. Bijna een jaar na het begin van dit spannende nieuwe decennium is iedereen natuurlijk razend nieuwsgierig naar hoe internet zich de komende jaren wellicht verder zal ontwikkelen. Mits er zich geen ramp van de een of andere aard voltrekt. Voor die toekomstvisie zijn er internationaal verschillende Future Internet-programma’s opgezet. Om te beginnen is het goed om te weten, dat in de evolutie van internet momenteel de volgende vier krachten domineren:
- conflicten tussen stakeholders (mag je wel zeggen met o.m. WikiLeaks en de net gepubliceerde Global Corruption Barometer 2010 van Transparency International),
- een infrastructuur en sociaal-technische context die enorm in beweging is,
- bestuur en regelgeving,
- focus op de gebruikers.
Door die conflicten komen de laatste drie natuurlijk ook op scherp te staan. Met elkaar wil dit zeggen, dat internet volwassen begint te worden: een integraal onderdeel van de samenleving in al haar facetten, ondanks het feit dat ene “Schumpeter” op de Economist-website schampert over “The Internet of Hype” – wat natuurlijk ook helemaal waar is. Maar nu even naar volgende week in Gent: vijf dagen EU Future Internet-conferentie met onder meer eurocommissaris Neelie Kroes en Ben Verwaayen, na KPN en British Telecom tegenwoordig CEO van Alcatel-Lucent, dat onder meer de FIRE-deelconferentie sponsort.
Ruim twee jaar geleden, in juli 2008, startte FIRE (Future Internet Research & Experimentation) het Future Internet-onderzoek op instigatie van het Directoraat-Generaal voor de Informatiemaatschappij en Media van de Europese Commissie; voluit: “Towards a Future Internet: Interrelation Between Technological, Social and Economic Trends”. Uiteindelijk, in november 2010, publiceerden het Oxford Internet Institute en SCF Associates Ltd het finale rapport met daarin de volgende vier scenario’s voor 2020:
- “Smooth Trip”
- “Going Green”
- “Commercial Big Brother”
- “Power to the People”
Niet zo heel bijzonder spectaculair, als u het mij vraagt. En zeker niet na ruim twee jaar onderzoek! Beetje politiek correct ook. Wat we hiervan moeten begrijpen? Welnu . . .
- “Smooth Trip” wil zeggen: de interneteconomie als life/workstyle. Dit is een middenweg, vergeleken met de andere drie scenario’s.
- “Going Green” betekent , dat internettechnologieën worden ingezet om de groeiende energie- en klimaatuitdagingen het hoofd te bieden.
- “Commercial Big Brother” staat voor een zwaar vercommercialiseerd consumentenplatform.
- “Power to the People” verwijst naar internet als een forum voor democratie en vrijheid, gebaseerd op vrijheid van produceren en kennisuitwisseling.
“Smooth Trip” wordt aangemerkt als het meest waarschijnlijke scenario, gevolgd door “Commercial Big Brother”, daarna “Going Green” en als hekkesluiter “Power to the People”. Overigens is dat laatste scenario tevens het meest wenselijk en “Commercial Big Brother” het minst. Het zal dus wel weer een onconventionele mix worden.
Eigenlijk veel interessanter dan de vier scenario’s zijn de issues die in ronde 1 van de Delphi-studie werden voorgelegd aan een paar honderd ingewijden. Het gaat ook niet zozeer om de antwoorden op de vragen, maar om de dikke 40 stellingen zelf. Die vormen namelijk het denkraam, dat in mijn ogen helaas totaal niet out-of- the-box genoeg is. Drie hoofdcategorieën zijn er:
- Gebruik, gebruikers en verwachtingen,
- Uitsluiting, gedrag, mondiale thema’s en bestuur,
- Ontwikkeling, succesfactoren en remmende factoren.
Elk issue begint omineus met “By 2020 . . .”. Hier is de lijst en laat die maar eens goed op u inwerken:
Zo rond het jaar 2020 . . . >>
I Gebruik, gebruikers en verwachtingen
Algemeen gebruik
>> is internet van levensbelang voor het overgrote deel van de mensen
>> wordt 10 tot 50 procent van onze dagbesteding direct beïnvloed door internet
>> zal internet een rol spelen in de meeste aspecten van ons leven
>> zal het sociaal-economisch gebruik van internet het politieke gebruik ver overtreffen
>> zullen de meeste overheidsdiensten via internet met mensen in contact treden
>> zal internet een rol spelen in de meeste stadia van leren en educatieve processen
>> zullen politici en overheden sterk gebruik maken van internet om de politiek te beïnvloeden
Zakelijk gebruik
>> is internet van levensbelang voor het overgrote deel van alle bedrijfsfuncties
Gebruikers
>> zullen de niveaus van welvaart en opleiding belangrijke oorzaken blijven van de digitale kloof
>> zal 75 procent van de EU-inwoners internet gebruiken
>> bepalen lage kosten en gebruiksvriendelijkheid het sociale en positieve karakter van internet
Functionaliteit en verwachtingen betreffende menselijke interactie
>> zal mobiel internet in de hele EU beschikbaar zijn
>> hebben de meeste mensen vertrouwen in online transacties en financiële diensten
>> zal internet geen acceptabele privacybescherming of misdaadpreventie kennen
>> zal internet niet veilig en betrouwbaar genoeg zijn voor belangrijke diensten
>> zal er in de EU meer van internet gebruik worden gemaakt dan dat men naar de tv kijkt
>> is internet het belangrijkste tv-kanaal
>> zal er op internet veel gebruik worden gemaakt van beeld- en gebaarherkenning
>> is internet niet gevrijwaard van kritieke storingen of cyberaanvallen
II Uitsluiting, gedrag, mondiale thema’s en bestuur
Uitsluiting
>> zal internet wel of niet bijdragen aan de vermindering van sociale uitsluiting (Exclusion Gap)
>> zijn toegangskosten en complexiteit hoofdverantwoordelijk voor digitale armoea (Digital Poverty)
Sociological and psychological behaviours
>> zullen internet-culturen een creatieve inslag hebben
>> is internet een nieuwe maatschappelijke toevoeging, die sociale interactie versterkt
>> zijn werk en de economie meer afhankelijk van internet
Mondiale thema’s
>> zal worden gepoogd om internet beter onder politieke controle te krijgen
>> zullen mondiale en economische condities internetgebruik op veel terreinen doen versnellen
>> zal internet al dan niet het kapitalistische stelsel en de economie van bedrijven veranderen
>> zal internet al dan niet de mondiale handels- en machtsverhoudingen veranderen
Bestuur
>> zullen er voor internet nieuwe bestuurstructuren nodig zijn
>> hoeft het internet niet op het niveau van de Verenigde Naties te worden bestuurd
III Ontwikkeling, succesfactoren en remmende factoren
Ontwikkeling
>> zijn er wel of geen revolutionaire veranderingen
>> zal internet een gemaks-, een lifestyle- en een informatiebeheersinstrument zijn
>> zal de ontwikkeling van meerdere “internetten” veel mensen verrassen
>> zal internet een gelaagde structuur kennen van waarde en privacy/beveiliging
>> zal “user generated content” internet domineren
>> zal het “Internet of Things” steeds dominanter worden
>> zullen internetdiensten niet hoofdzakelijk worden bekostigd door abonnementen en advertenties
>> is internet semantisch in staat om gebruikerswensen te begrijpen
>> zal moeten betalen voor internetdiensten die nu gratis zijn, op weerstand stuiten
>> zal de opdeling van internet in betaald met een paar gratis diensten op weerstand stuiten
>> is internet het favoriete tv-kanaal, compleet met de mogelijkheid van virtueel opnemen
Succesfactoren
>> bepalen e-vaardigheden (e-literacy) hoezeer internet aanslaat
>> bepalen algemene opleidingsniveaus hoezeer internet aanslaat
>> bepalen de bestrijding van armoede en sociale ongelijkheid hoezeer internet aanslaat
Remmende factoren
>> remt onzekerheid over het gebruik van persoonlijke gegevens en privacy het gebruik van internet
>> kunnen nieuwe, onverwachte bedreigingen het gebruik van internet remmen
>> zal tussen de 10 en 20 procent van de mensen weigeren om internet te gebruiken
>> zullen overheidsmaatregelen tegen cybercrime het succes van internet afremmen
Kan dit nou niet beter? Het complete eindrapport “Towards a Future Internet: Interrelation Between Technological, Social and Economic Trends” verscheen in november, mooi op tijd voor de Europese FI-week in Gent, maar volgens mij zijn het doorlopen traject van ronde 1, ronde 2 en het interimrapport echt vele malen interessanter. Anyway, straks in Gent zullen we in elk geval het VRT Media Lab ontmoeten. Van hun filmpje over de multi-screen en multi-functie-verwevenheid van tv, foon en slate word je toch een stuk vrolijker dan van die studie van een paar miljoen euro’s!?
Gelukkig gaat FIRE door. Op de webpagina lezen we strijdvaardig: “Starting from summer 2010, a second wave of projects is significantly expanding the scope of FIRE, moving it in bold new directions taking on technologies such as sensor networks, clouds and also high level service architectures.” That’s the spirit!