Wat kunnen we met Artificial Intelligence? Hoe maken we het eerlijk?

Door het extreem grote aantal spelmogelijkheden op het bord van 19×19 lijnen gold het spel als onkraakbaar. Schaken is gemakkelijker door te rekenen. In de tweede partij leidde de 37ste zet van de computer tot veel gegniffel aan de zijlijn. “Dat is een zeer vreemde zet”, zei een verslaggever. “Ik dacht dat het een fout was”, antwoordde de tweede verslaggever. Uiteindelijk bleek het een “goddelijke” zet te zijn. De computer liet zien dat het ook buiten de lijntjes kon krassen.

Vanaf dat moment werden aan computers creatieve krachten toebedeeld (lees ook ons eerdere trendrapport “Infinite Machine Creativity“). Een van de drie wetten van sciencefiction schrijver Arthur C. Clarke was werkelijkheid geworden:

“Elke voldoende geavanceerde technologie is niet te onderscheiden van magie.”

We maken nu zo’n zelfde moment mee. Met DALL-E 2, Midjourney en Stable Diffusion kan iedereen nu de meest fantastische beelden creëren, alsof je zelf een digitale kunstenaar bent. Je hoeft slechts wat woorden in de prompt in te vullen en de onderliggende AI rondt de klus af. Nep is niet langer van echt te onderscheiden. Het is pure magie.

Kevin Roose schrijft voor de New York Times dat we het gesprek over AI moeten aangaan. AI is in zijn ogen te goed geworden. Zelfs zo goed dat een engineer bij Google er heilig van overtuigd is dat AI zelfbewust is geworden. Weer andere criticasters beweren dat we met deze creatieve vormen van AI een doos van Pandora geopend hebben. Zo hebben ze een aantal fundamentele vragen:

– Is het ethisch verantwoord om een AI te trainen op een enorm corpus van auteursrechtelijk beschermd creatief werk zonder enige vorm van toestemming?

– Is het ethisch om mensen nieuw werk te laten genereren in de stijl van de fotografen, illustratoren en ontwerpers zonder hen daarvoor te compenseren?

– Is het ethisch verantwoord om geld te vragen voor die dienst, als deze is gebaseerd op het werk van anderen?

Terechte vragen die eens te meer duidelijk maken dat we als maatschappij totaal niet zijn voorbereid op deze technologie. Nu is het nog van tekst naar statische beelden, maar de opvolgers zijn al in staat om tekst om te zetten naar bewegende beelden. En is het bijvoorbeeld bij DALL-E 2 niet mogelijk om pornografische beelden te maken, bij Stable Diffusion is dit geen enkel probleem.

Tijd om te reguleren

“Magie of toverij is de vermeende kunst van het manipuleren van de werkelijkheid met behulp van speciale objecten, spreuken en rituelen op basis van verborgen krachten.” Nu iedereen met dit soort instrumenten de mogelijkheid heeft om de werkelijkheid naar zijn hand te zetten en compleet nieuwe realiteiten te creëren die niet van echt te onderscheiden zijn, wordt het de hoogste tijd om deze tools te reguleren en aan banden te leggen. Het liefst zo snel mogelijk, zodat voorkomen wordt dat een of andere Tita tovenaar met zijn zwarte magie de maatschappij grote schade berokkent.

Deze week stond er een aantal mooie artikelen in Nederlandse media:

– Gezichtsfilters maken ons zielloos – “Bij Zoom moet je in de video-instellingen duiken om te ontdekken dat de schuifknop ‘touch up my appearance’ voor je is aangezet. Microsoft Teams maakte het pas sinds 8 juni mogelijk om zelf te bepalen of je kunstmatige intelligentie wilt inzetten om je gezicht op te leuken. En als je bij Google Meet inlogt, zie je hoe je gezicht automatisch wordt geretoucheerd.” Een paar jaar geleden schreef ik op Marketingfacts al hoe influencers en filters ervoor gezorgd hebben dat iedereen met hetzelfde Instagramgezicht over straat rondloopt: “Opgespoten lippen, donkere ingekleurde wenkbrauwen, zwaar opgemaakte ogen, wimperextensions, opgehoogde jukbeenderen en een smalle neus.” Terecht dat Victor Hoornweg het punt maakt dat het toepassen van gezichtsfilters op deze schaal de stap van filter naar filler steeds kleiner maakt. Direct mee kappen dus.

– Melissa maakt met korte filmpjes het lezen van dikke boeken populair – Het heeft even geduurd, maar ook in Nederland zijn we er nu achter dat door de zogeheten #BookTok de verkoop van boeken stijgt. Wel zo prettig, omdat  een boek als Het bittere kruid van Marga Minco volgens directeur Eveline Aendekerk van boekenkoepel CPNB boeken niet meer zo toegankelijk is voor de jeugd.

– De cancelparadox: op sociale media is algemene walging ook aandacht – “Niets levert zoveel online roem op als een verbanning. Zelfs het oproepen daartoe […] is genoeg om het bereik exponentieel te vergroten. Het aloude journalistieke adagium if it bleeds it leads, ofwel: ‘Slecht nieuws verkoopt’ blijkt online nog eens tot in de vierde macht te worden verheven.” Een waarheid als een koe. Negatieve aandacht is ook aandacht en de algoritmes van de grote Big Tech-bedrijven hebben er totaal geen moeite mee om het te promoten. Immers, aandacht is geld.

– Meer metaversum, minder Meta – “Sinds het bedrijf zich Meta noemt is de marktwaarde met een dikke $370 mrd gedaald. Je zou ook kunnen zeggen: met elke dollar die Zuckerberg in zijn metaversum stopt, krimpt Meta $37 dollar op de beurs.” Wordt de visie van Zuckerberg ooit werkelijkheid of is Zuckerberg water naar de zee aan het dragen?

– Hoe intelligent is AI? – “Wat kunnen we met Artificial Intelligence? Hoe maken we het eerlijk? En wat ís eerlijk in het geval van AI? Ooit leek kunstmatige intelligentie hét antwoord op ongeveer alle problemen, maar na het toeslagenschandaal, monopolies van Amerikaanse techbedrijven en zorgen om de privacy rijzen vele vragen. Een gesprek met techniekfilosoof Peter-Paul Verbeek, Europarlementariër Kim van Sparrentak, kunstenaar/ontwerper Julia Janssen en digitaal strateeg/columnist Ilyaz Nasrullah.”

Interessante vragen, die we wat mij betreft niet vaak genoeg kunnen stellen, maar ook uit dit tv-gesprek volgen helaas geen antwoorden.