Young prof, je kan ook tevéél flexibiliteit vragen

Tussen studie en loopbaan – of carrière – zit meestal geen echt harde knip. Veel jonge professionals doen tijdens hun studie de nodige ervaring op, al dan niet via stages, bijbanen of afstudeeropdrachten. Met de huidige situatie op de arbeidsmarkt, vol uitstaande en lastig vervulbare vacatures, hebben veel studenten zelfs al behoorlijk concreet uitzicht op een goede baan voor ze afstuderen. Je mag momenteel gerust spreken van een aanbiedersmarkt. Er is veel vraag naar geschoold personeel, ook in marketing, communicatie en sales.

Door de enorme vraag voelen veel jonge professionals de vrijheid om op zoek te gaan naar een baan die echt goed past. Je kunt eisen stellen die een aantal jaar geleden nog ondenkbaar waren voor ‘de jongste bediende’, maar die je het aantrekkelijk maken om ergens aan de slag te gaan: vaste vrije dagen, verlof voor een wereldreis van een aantal maanden, de vrijheid om te kunnen en mogen klussen náást de vaste dienstbetrekking. Het komt allemaal voor.

Van always on én accountable naar een gezonde balans tussen werk en privé

Waar de work/life-balance ter sprake komt, worden generatieverschillen duidelijk. Ooit was het bijna vanzelfsprekend om een ‘carrière’ na te streven als je hbo- of wo-geschoold  was. Zo’n carrière hield als vanzelf in dat je als jongeling je best ging doen om erbij te horen en te laten zien wat je waard was. Letterlijk. Met lange werkdagen, een always on-mentaliteit en veel accountable uren.

In sommige sectoren bestaan die mores trouwens nog steeds, denk aan de advocatuur, sommige finance- of consultancybanen. Maar over het algemeen mag je stellen dat er sinds begin deze eeuw aanzienlijk meer aandacht is gekomen voor een gezonde en realistische balans tussen werk en privé. Het wordt bijvoorbeeld langzaamaan ‘normaler’ om als beide partners vier dagen te werken zodra er kinderen in beeld komen. Het is niet ongewoon meer om als collega én mantelzorger te mogen rekenen op een werkgever die meedenkt. Veel werkgevers bieden secundaire arbeidsvoorwaarden in een cafetaria-model, waardoor je er zelf voor kunt kiezen hoe bijvoorbeeld je vrije dagen, vakantiegeld of opleidingsbudget worden aangewend.

Flexibel maar niet overstretchen

Het kan ook doorslaan. Sommige talenten maken het de potentiële werkgever wel héél lastig om mee te bewegen. Er bestaat een grens tussen flexibiliteit vragen van een werkgever, en misbruik maken van de overspannen situatie op de arbeidsmarkt.

En dat laatste gebeurt ook, maar pas daarbij op voor ‘overstretchen’. Wie zich kan veroorloven tegen een werkgever te zeggen dat het ‘my way or the high way’ wordt, moet zich óók realiseren dat die instelling zich dat later tegen je kan keren. Vijf overwegingen voor young profs die wél de top willen bereiken, maar niet ten koste van alles. Waar liggen kansen en waar kun je beter inschikken? Deze insights zijn ook voor managers en ondernemers die zich afvragen hoe je inspeelt op, en grenzen stelt aan, het werken met young profs:

1. Breng je eigen work life-balance in kaart en neem een besluit over de onderdelen waar dat knelt. Veel hbo- en wo-geschoolden ervaren stress als gevolg van de “FOMO”. Een stevige baan in het bedrijfsleven – ook al is dat een juniorfunctie – vereist focus en concentratie. Dat hoeft niet direct ten koste te gaan van een rijk of vol sociaal leven, maar planning is alles. Een werkgever verwacht dat je fit en geconcentreerd aan de start verschijnt en zal je daar ook op aanspreken. Dat kán niet altijd als je een druk avond- of nachtprogramma hebt, maar als je niet kunt leveren, neem dan op tijd een vrije dag.
2. Vraag je serieus af wat je met de extra tijd gaat doen als je die vraagt van je werkgever: een tussenjaar na je studie, een sabbatical in je eerste werkjaar, een parttime dienstverband bij aanvang. Het zijn stuk voor stuk lastige vragen en eisen voor een werkgever die ook in joú investeert. Er kunnen goede redenen zijn waarom je na twintig jaar studie nog niet goed in staat bent om een volle werkweek te vervullen, maar laat ‘fijn veel vrije tijd’ of ‘lekker lange vakanties’ buiten die overwegingen. Tenminste, als je vol ambitie bent. Marketing-eindbaas is een fulltime-baan. Investeer in jezelf, je kennis en kunde.
3. Bepaal je koers en hou die koers. Althans, een tijdje. Wie drie jaar bij een bedrijf werkt gaat over pieken en door dalen. Er gebeurt van alles waarop geanticipeerd moet worden en niet alles valt mee. Maar je leert en wordt beter. Er worden mensen ziek, er gaan dingen mis, er zullen dingen mislukken, je zult teleurgesteld raken en je zult andere mensen teleurstellen. That’s life. Je kunt het opvatten als leermomenten, je kunt ook je biezen pakken en elders je geluk proberen. Ga niet te snel weg. Loyaliteit wordt gewaardeerd, óók – of juist – door toekomstige werkgevers.
4. Denk als young prof drie keer na voor je kiest voor een eigen bedrijf of bestaan als zzp’er. Staar je niet blind op Swappfiets en Coolblue: Je kent de succesverhalen, mislukkingen halen zelden de media. Er bestaan maar weinig succesvolle bedrijven die direct na of tijdens een studietijd werden opgericht. Er zijn ook maar weinig zzp’ers die direct na hun studie als freelancer begonnen én succesvol bleven. Ze zijn er wel, maar we zien dit geregeld verkeerd aflopen. Voor een eigen succesvol bedrijf heb je een netwerk nodig, ervaring, kennis van processen, tegengeluid, verstand van álles. Gebruik die eerste vijf of tien jaar van je leven als professional om te leren en antwoord te vinden op de vraag of en hoe je liever zelfstandig verder wil.
5. Haal jezelf van de arbeidsmarkt. Het mag heel tegenstrijdig of zelfs een beetje ongeloofwaardig overkomen wanneer uitgerekend wij dat zeggen, maar we menen het. Door met jezelf af te spreken dat je een tijdje bij één werkgever zult werken, gun je jezelf rust en focus. En natúúrlijk mag iedereen eens koffie met je drinken, dus ook recruiters, potentiële werkgevers en ondernemers met plannen, maar val niet te snel voor de verleiding van een nieuwe baan. Vraag je eerst af wat je wil bereiken bij je huidige werkgever. Kwam je vlieguren maken? Wilde je leren hoe principes en processen werkten? Wilde je leren hoe je projecten leidt of onderdeel uitmaakt van een team? Sprak de branche of categorie je aan? Bedenk dat loyaliteit aan het begin van je carrière nog altijd opvalt op je cv als je alweer tientallen jaren verder bent. Elk bedrijf heeft een kern nodig en na enige tijd word jij daar onderdeel van. Vraag je ook af wat je huidige werkgever je kan bieden en of je ‘onvrede’ of ‘onrust’ eventueel ook samen kunt oplossen en aanpakken. Niemand is ooit kwalijk genomen dat hij of zij informeerde naar groeikansen, betere arbeidsvoorwaarden, scholingsmogelijkheden, meer balans of meer uitdaging.