Target gehaald? Geen idee
Had Ahold de ellende kunnen voorkomen met doortimmerde Business Intelligence? Ook de leveranciers van BI-software antwoorden ontkennend. Je kunt er mee volgen of de corporate strategie in de praktijk de juiste uitvoering krijgt. Maar als je je mensen niet kunt vertrouwen, ben je nergens. Realiteit is overigens dat vrijwel geen enkele onderneming die koppeling kan leggen tussen strategie en bedrijfsprocessen.
?De tijd is voorbij?, stelt Peter Verhallen, sectordirecteur Industry van PinkRoccade, ?dat een manager een opdracht kreeg z?n omzet te verhogen en na een jaar rapporteerde of hij daarin was geslaagd. De maatschappij ? de beurs, de overheid, de klant ? vraagt openheid. En dus moet je per kwartaal of zelfs maandelijks rapporteren of je op schema ligt.? Voor het cre?ren van die openheid, voor het kunnen toepassen van Corporate Performance Management (CPM), duidt hij, zijn Business Intelligence-systemen ? met financi?le ?n niet-financi?le informatie en koppelingen daartussen ? onmisbaar. Temeer daar de marktdynamiek steeds groter wordt: ?Je hebt als manager steeds meer, zeer actuele informatie nodig om beslissingen te kunnen nemen die passen bij de gekozen strategie.?
Kloof
Maar tussen wat ?zou moeten? en de realiteit gaapt nog een aardige kloof, weet ook branchegenoot Peter Geelen, principal consultant van Atos Origin. Hij licht toe: ?CPM koppelt de corporate strategie aan de wijze waarop in het bedrijf wordt gewerkt om die strategie te realiseren. De meeste bedrijven hebben echter het probleem van een vage strategie die hooguit in financi?le prestatie-indicatoren wordt vertaald. Er wordt bijvoorbeeld als target voor over vier jaar een marktaandeel van twintig procent gesteld. Vervolgens wordt op z?n best alleen aan de hand van financi?le informatie gevolgd of dat doel wordt gehaald. Een koppeling met niet-financi?le stuurinformatie ontbreekt en bij het verdelen van het budget wordt vooral gekeken naar wat een afdeling de vorige keer heeft gehad. Achteraf is men doorgaans al tevreden als het budget niet is overschreden. Hoe er gepresteerd is ten opzichte van de strategie en de concurrentie, komt niet meer aan bod.?
Bedrijfspolitieke barri?res
De strategie, vervolgt Geelen, komt bij de meeste bedrijven niet vaker dan eens per jaar op de agenda, leidt tot een mooie Powerpointpresentatie en verdwijnt als boekje vervolgens in de bekende onderste la. ?De realisatie van strategische doelstellingen, zoals het vergroten van marktaandeel of het verkorten van de supply chain, wordt niet gemeten en niet meegenomen in de rapportages. Natuurlijk niet vreemd dat het zo gaat. Immers, de stakeholders, management en aandeelhouders, zijn toch vooral ge?nteresseerd in de winstcijfers.? Maar wil een bedrijf zijn marktaandeel vergroten ? door de snelste, de beste of de goedkoopste te zijn ? dan zal het die koppeling tussen geformuleerde strategie en de processen in het bedrijf toch tot stand moeten brengen. Dat gebeurt niet of nauwelijks, en dat heeft volgens Geelen niet alleen te maken met een zekere desinteresse van het management in andere dan financi?le zaken: ?Het vertalen van strategie naar concrete acties ? die je moet uitvoeren om de strategische doelstellingen te halen ? en die vervolgens evalueren, stuit nogal eens op ?politiek? verzet. CPM vraagt allereerst om transparantie. En niet elke business-unitmanager heeft er belang bij dat iedereen ineens kan zien hoe het met zijn klanttevredenheid gesteld is.? Ook directeur Bert Oosterhof van Informatica signaleert bedrijfspolitieke barri?res. ?Vaak zie je een strijd tussen de IT- en de businessmensen. IT wil de implementatie van de voor CPM benodigde systemen niet betalen, omdat de voordelen ervan vooral aan de businesskant liggen. En de businessmensen doorzien de complexiteit van de benodigde systeemintegratie niet en vinden het al gauw te duur.?
Amerikaans gestuurd
Het besef dat een koppeling tussen strategie en bedrijfsprocessen ? de niet-financi?le gang van zaken dus – tot stand moet worden gebracht, vergt vaak een moeizame cultuuromslag. En dan te bedenken dat het tonen van alleen de financi?le performance ook nog maar relatief kort usance is. Geelen maakte eerder als chief information officer bij Philips International van dichtbij mee hoe onder president-directeur Boonstra de multinational ?een strak Amerikaans gestuurd bedrijf? werd, compleet met maandelijkse ?barrelmeetings? waar de divisiemanagers hun financi?le resultaten toonden. ?Goed voor het vertrouwen van aandeelhouders en toeleveranciers, die zo konden zien of ze zich verbonden hadden aan een gezond bedrijf. In hoeverre de gestelde strategische doelstellingen werden gehaald, dat kon echter niet gemonitord worden.?
Naar ??n-nummerplanning
Inmiddels zijn ze bij Philips verder en kunnen ze niet alleen constateren dat bijvoorbeeld de verkopen niet groeien en dat de marge onder druk staat, maar ook zien dat er problemen zijn met het inkopen van bepaalde componenten ?n dat de klachten van de consumenten terug te voeren zijn op diezelfde componenten. ?Als de betreffende divisiemanager nu beweert dat zijn winst twintig procent zal stijgen, hebben ze de juiste informatie om hem de juiste vragen te stellen. En vervolgens de juiste acties te ondernemen.? Voor het daadwerkelijk vergaren van die CPM-informatie zijn er de IT-systemen voor Business Intelligence (BI). Geelen: ?Daarmee kun je idealiter naar ??n-nummerplanning. Alle marketing-, logistieke en inkoopinformatie rond ??n product, ??n nummer, komt dan samen. In dat ideaalplaatje breng je de planning naar de grenzen van je organisatie, naar de marketing en de inkoop. Vraag en aanbod breng je dan bijeen en je ziet dan bijvoorbeeld dat de vraag naar een bepaald product zal stijgen, maar ook dat bepaalde componenten voor datzelfde product moeilijk verkrijgbaar zijn. Je kunt dan gaan schuiven, naar andere, voor de consument vergelijkbare producten.?
Wat deze systemen ook realiseren, geeft Oosterhof aan, is historisch besef. ?Het koppelt niet alleen ERP-systemen, maar het slaat ze ook op in een datawarehouse (zie ook het kader, red.). Dat betekent dat je kunt zien wat de omzet doet vanaf het moment dat je bijvoorbeeld een prijsverhoging hebt doorgevoerd. Zo kun je ook de omzeteffecten van marketingacties van het callcentrum zichtbaar maken.?
Aantrekkelijk dashboard
Nog maar weinig bedrijven zijn zover dat dat ook op het niveau van het topmanagement, op het hoogste aggregatieniveau dus, zichtbaar kan worden gemaakt. Om de adoptie van CPM-systemen zo aantrekkelijk mogelijk te maken, werkt Informatica samen met IBM aan een soort dashboard, met knoppen als ?de toptien van slechtste leveranciers?, ?de toptien van beste klanten? en ?de meest zwaarwegende kostenplaatsen?. ?Doordat wij met standaardoplossingen komen, zal BI sneller ge?mplementeerd kunnen worden?, verwacht Oosterhof. De top van Siemens Nederland beschikt reeds over zo?n dashboard ? de in eigen huis ontwikkelde applicatie Mission ?, waarop te volgen is of het bedrijf voor haar stakeholders (klanten, medewerkers, aandeelhouders en de maatschappij) nog steeds een ?excellente onderneming? is. Weergegeven wordt onder meer de klanttevredenheid, de medewerkersbetrokkenheid en de actuele EVA (economic value added, oftewel het nettoresultaat minus de belasting en de kapitaalkosten). Remi Smeets, manager van de afdeling business intelligence en verantwoordelijk voor de informatievoorziening richting dit dashboard, geeft aan dat er bewust gekozen is voor een beperkt aantal kerngegevens. ?Anders ziet de raad van bestuur door de bomen het bos niet meer. Maar loopt iets niet volgens verwachting dan kan men met een paar muisklikken in een SAP-applicatie meer diepgang verkrijgen.?
Geen details
Toch wil dat niet zeggen dat de raad van bestuur met dergelijke operationele gegevens stuurt en zo invulling geeft aan het begrip Corporate Performance Management. Dat is ook niet nodig, maakt Bob du Jour, strategisch marketeer van Siemens, duidelijk, want elke divisie is resultaatverantwoordelijk en er is vanuit de raad van bestuur geen bemoeienis met details. Binnen Siemens wordt van hoog tot laag het ?vier-ogenprincipe? gehanteerd, waarbij elke beslissing genomen wordt door een tandem van een commerci?le en een financi?le man. ?Siemens staat voor continu?teit en betrouwbaarheid en niet voor snelle winst. Als we puur op de sales zouden worden afgerekend, zouden we alleen naar de resultaten van vandaag kijken. Maar een controller kijkt ook naar de langeretermijneffecten van activiteiten, vanaf het conceptuele stadium. De commerci?le en de financi?le man schrijven samen hun businessplannen, die weer moeten aansluiten op de ondernemingsstrategie.?
Frauduleus
Een eerste voorwaarde voor het functioneren van BI, onderschrijft ook PinkRoccade?s Peter Verhallen, is een gezonde bedrijfscultuur met deskundige, loyale mensen die elkaar kunnen vertrouwen. ?Ook met een zeer uitgebalanceerd informatiesysteem traceer je niet direct frauduleuze handelingen. Je zult van mij niet horen dat Cees van der Hoeven het bij Ahold beter had gedaan als hij zijn BI-systemen helemaal op orde had gehad. Managen blijft mensenwerk en er is een vertrouwensbasis nodig.? Hij vervolgt: ?Een divisiedirecteur kan de opdracht van het topmanagement krijgen zijn omzet te laten stijgen, maar ho? hij dat doet, moet zijn verantwoordelijkheid blijven. Wel moet een manager de juiste vragen stellen en zorgen dat hij de juiste antwoorden krijgt.? Peter Geelen, resumerend: ?Ja, het lijkt zo simpel. Strategische afspraken maken, afspreken hoe we ze uitvoeren en vervolgens kijken wat er van terecht is gekomen. Maar dat is het klaarblijkelijk niet. Bij tachtig procent van de bedrijven is er een groot informatiegat tussen strategie en de uitvoering ervan. CPM moet dat gat dichten.?
Bron:
Zie ook: