Marketeers zijn toch zeker geen hufters?!

Hufterige campagnes: een grote verantwoordelijkheid van marketeers, reclamemakers en ontwerpers richting consument en maatschappij.

1 november 2022, 07:00 2315 x gelezen

Dit jaar groeide mijn bewustzijn door het dak: de hoeveelheid hufterige reclames op televisie, radio en in het straatbeeld. De campagnes voor diverse gokwebsites en loterijen, vaak met bekende nederlanders, spannen daarin de kroon. Dat betekent dus ook dat er reclamebureaus zijn die met droge ogen dit soort campagnes verzinnen. Dan móet je wel een ongelooflijke hufter zijn.

Afgelopen maand maakte de Kansspelautoriteit bekend dat online gokkers in Nederland elke maand gemiddeld 153 euro per maand verliezen. Daaronder zijn veel jongeren tussen de 18 en 23. En ondertussen wordt er lustig verder geadverteerd voor online casino’s en kansspelen: online, op tv, radio en in print.

Verleiden en misleiden

Wat mij betreft hebben marketeers, reclamemakers en ontwerpers een ongekende verantwoordelijkheid richting consument en maatschappij als het aankomt op het aanmoedigen van consumentisme, verleiding tot verslavingen en het verder naar de knoppen helpen van onze aarde met het aanprijzen van goedkope vliegtickets, vlees en het kopen van schadelijke producten, om maar een aantal voorbeelden te noemen. 

Verantwoordelijkheid bij bedrijf, marketeer, consument of overheid?

Nu kan je zeggen: de verantwoordelijkheid ligt bij de bedrijven, consument of zelfs de overheid. Wat heeft die marketeer er mee te maken, die doet toch gewoon zijn werk? Nee. Vaak wordt de eindverantwoordelijkheid bij de consument neergelegd maar dat vind ik zeker niet altijd opgaan. De keuzevrijheid van de consument is in de praktijk vaak beperkt. Vertel mensen met een laag inkomen bijvoorbeeld dat ze een elektrische auto moeten gaan rijden, moeten stoppen met goedkoop vlees eten, biologische groente moeten kopen en duurzame mode voor hun kinderen moeten aanschaffen. Deze steeds groter wordende groep heeft er simpelweg het geld niet voor. De consument is voor een groot deel overgeleverd aan wat grote bedrijven aanbieden. Met alle kennis in pacht om mensen te overtuigen en te beïnvloeden wordt door een marketeer doelbewust een campagne opgetuigd om de winstmarges van dit soort bedrijven te vergroten in plaats van de consument te helpen goede keuzes te maken.

Daarin moeten overheden regels opstellen waar dit soort hufterige bedrijven zich aan dienen te houden. 

Pas op: greenwashing en purposewashing

Naast de heldere voorbeelden van hufterige bedrijven lijkt het toch ook zeker dat het merendeel weldegelijk het beste voor heeft met onze moeder aarde en de bewoners daarvan. Maar pas op: greenwashing en purposewashing ligt op de loer. “Omdat steeds meer consumenten behoefte hebben aan bedrijven die het beste met de wereld voorhebben, hebben steeds meer bedrijven zich een maatschappelijke missie eigen gemaakt.”, zegt Kees Klomp in zijn opiniestuk in het FD van 29 oktober.

Maar zo blijkt is purpose een manier geworden om zaken er aantrekkelijker uit te laten zien voor consumenten. Dus als je als marketeer écht goed wil doen word je ook geen onderdeel van dit fenomeen. Werk daarom liever voor betekenisvolle bedrijven. “In plaats van te streven naar zoveel mogelijk winst, omarmen betekenisvolle bedrijven het ‘minimalewinstbeginsel’. De intentie om maatschappelijk goed te doen wordt niet ingegeven door behoeften uit de markt, maar is een persoonlijk ideaal van de ondernemer in kwestie. Veel conventionele bedrijven waarderen purpose als een sales truc.”, aldus Kees Klomp. En juist deze bedrijven en producenten hebben ook nog eens vaak de diepste zakken als het om marketingbudgetten gaat. 

Opdrachtgevers kies je met je hoofd of hart

Leuk allemaal maar als marketeer of reclamebureau heb je het niet altijd voor het kiezen wat betreft opdrachten en opdrachtgevers. Als beginnend bureau of marketeer is het soms helemaal je kop boven water houden. Ook ik heb, toen ik 9 jaar geleden voor mijzelf startte na 3,5 jaar gewerkt te hebben voor een reclamebureau, alle voorbijkomende opdrachten aangenomen. Ik moest mijn huur betalen en teerde alleen maar verder in op mijn spaargeld. De luxe om dan bewuste keuzes te maken voor type opdrachtgevers was er gewoonweg niet. Een aantal jaren later, inmiddels uitgegroeid tot een klein team, werd de keuze groter. We konden kiezen uit opdrachtgevers die iets bijdroegen aan onze naamsbekendheid (“goed-voor-je portfolio-namen”), waar we veel creatieve vrijheid kregen of die gewoon goed betaalden. Het liefst kozen we voor een combinatie van deze drie natuurlijk. Maar sinds een jaar of 3 maken we steeds bewustere keuzes.

We kiezen onze opdrachtgevers op basis van ons hart, niet meer met ons hoofd. Waar krijgen we energie van? Sluiten onze waarden aan bij die van hen? En kunnen we een positieve impact maken? Dat betekent niet dat we alleen maar voor sociale, groene en “goed-doe” organisaties werken, al gaan we daar wel steeds meer naartoe. Het resulteert voor nu vooral in een mooie balans tussen sociale en (semioverheids)organisaties en commerciële bedrijven die een eerlijke impactvolle missie nastreven. Zo werken we veel voor zorginstellingen, opleiders, politie en gemeenten, maar ook voor een privacy-bedrijf, een ethische-hackers-dienst, een zonnepanelen-bevestigingsmaterialen-fabrikant en een ergonomische-stoelen-producent. Hierin verkiezen wij tegenwoordig áltijd impact boven geld. 

Het ‘Hufterproof Agency’ label

Wij willen graag andere marketeers en bureaus aansporen ook na te denken over de keuzes die zij kunnen maken. Wij hebben daarom kort geleden een label opgericht: het zogeheten ‘Hufterproof Agency’ label. Hiermee toon je aan dat je als marketing-, reclame- of communicatiebureau positieve impact verkiest boven geld. Het label is op zichzelf natuurlijk niets waard. We willen andere bureaus vooral bewust maken van hun impact. Door bewuste keuzes te maken in opdrachtgevers en opdrachten kan je namelijk een groot verschil maken voor een duurzamere, socialere en eerlijkere wereld. En natuurlijk mag je daar gewoon je geld mee (blijven) verdienen. En dat resulteert nu al in interessante discussies op social media tussen reeds aangesloten bureaus en andere bureaus en in gesprekken met onze partners. En dat is precies het doel van onze campagne: bewustzijn creëren en het gesprek openen.

We zetten hiermee een nieuwe prijs neer in de reeks prijzen die je reeds kan “winnen” als reclamebureau (die dan ook nog vaak worden gewonnen door hufter-merken). In tegenstelling tot de vele prijzen waar je je voor in kan schrijven, en daarmee automatisch “wint” met je “nominatie”, is dit een prijs die je wél tot een echte winnaar maakt. Samen veranderen we zo de marketingwereld!

Anti-hufter-reclame-beweging komt op gang

Naast ons initiatief hoor je op steeds meer plekken van dit soort geluiden. Zo mogen er inmiddels geen bekende nederlanders meer verschijnen in de gokreclames en worden deze reclames van televisie geweerd. De gemeente Haarlem gaat zelfs reclames voor vlees in de openbare ruimte verbieden vanwege de impact van het product op het klimaat. Dat bevestigt GroenLinks-raadslid Ziggy Klazes na berichtgeving van dagblad Trouw. Daarmee lijkt Haarlem niet alleen de eerste stad van Nederland te zijn met een specifiek verbod op vleesreclames, maar ook de eerste van de (westerse) wereld. 

Ook laten zien dat je geen hufter bent?

Meedoen is simpel én belangrijk. Ga naar www.hufterproofagency.com en doe de hufterproef. Ben je daadwerkelijk Hufterproof? Dan ontvang je het digitale keurmerk om mee te pronken op je website en een heus certificaat om op te hangen in je ontvangstruimte of kantine. Zodat iedere nieuwe opdrachtgever of medewerker weet dat ie te maken heeft met een Hufterproof Agency. Vervolgens planten wij ook nog eens een boom voor je!

Arnoud Evenhuis
Creative Director / eigenaar bij Buenaparte

Creative Director bij – en eigenaar van – creatief bureau Buenaparte in Groningen. Wij zijn pro positieve verandering. Daarom werken wij heel bewust voor huftervrije organisaties, samen met onze buenapartners aan hufterproof campagnes. Daarvoor slaan we dingen eerst plat, om ze vervolgens op te blazen met creatieve ideeën. Think it. Create it.

Categorie

Marketingfacts. Elke dag vers. Mis niks!