Vergrijzing, de harde cijfers

6 oktober 2008, 04:35

{title}Er wordt veel gesproken over de vergrijzing die eraan komt. Recent onderzoek toont aan dat vooral in het onderwijs en bij de overheid de vergrijzing het hoogst is. De gemiddelde beroepsbevolking in Nederland is 39,8 jaar, terwijl bij de overheid de gemiddelde werknemer 42,1 jaar oud is en in het onderwijs zelfs 43,4. Maar hoe zit het nu met die vergrijzing? Over hoeveel mensen die met pensioen gaan de komende jaren hebben we het nu? Ik ben de CBS databanken eens ingedoken en aan het cijferen geslagen. Het ziet er rooskleurig uit voor de arbeidsmarktcommunicatie bureaus en online vacaturebanken de komende jaren.

Voor ik begin met de harde cijfers een aantal kanttekeningen. Het is allemaal niet op de persoon nauwkeurig natuurlijk. De laatste cijfers m.b.t. werkende ouderen zijn uit 2005, dus inmiddels zo’n 3 jaar oud. Toch ben ik hier vanuit gegaan omdat dit ook mooi uitkomt qua leeftijden. Immers: de 55 tot 60 jarigen uit 2005 zijn precies de mensen die in 1945-1950 geboren zijn. De eerste lading babyboomers.

De cijfers over de jongere beroepsbevolking komen echter uit 2007, al weer een jaar oud maar wederom de meest recente cijfers. Het is dus allemaal niet 100% sluitend, maar het geeft wel een mooi beeld.

De totale bevolking geboren in 1945-1950 en nu (in 2005) nog in leven is 1.134.400 mensen groot. Hiervan zijn nog 775.700 mensen niet (gedeeltelijk) met pensioen, deze groep neem ik even als ‘werkende beroepsbevolking’. De rest heeft geheel of gedeeltelijk pensioen (waarbij het inderdaad mogelijk is dat ze nog gedeeltelijk werken) of behoort niet tot de beroepsbevolking (geen werk, uitkering of pensioen). Deze groep laat ik even geheel buiten beschouwing, omdat er ook geen zicht is op hoeveel mensen straks nog deels blijven werken na hun pensioen.

In totaal verlaten dus tussen 2010 en 2015 meer dan 775.000 mensen de arbeidsmarkt (even de assumptie makende dat alle maatregelen die de overheid neemt tegen vroegpensioenen ook effect hebben). Dat is ruim 10 procent van de totale arbeidsmarktpopulatie (die momenteel zo’n 7,7 miljoen mensen groot is).

Maar gelukkig is er nog zoiets als instroom. Hiervoor gebruik ik uit de CBS database van 2007 de beroepsbevolking van 15 tot 25 en 25 tot 35 jarigen. Dit omdat je niet zeker weet wanneer iemand daadwerkelijk op de arbeidsmarkt komt.

In 2007 is gemiddeld zo’n 42,4 procent van de 15 tot 25 jarigen deel van de beroepsbevolking. Van de 25 – 35 jarigen is dit gemiddeld 85,3 procent. Ik maak hier de assumptie dat deze cijfers ook de komende jaren gelijk blijven en dat er dus een gemiddelde toename zal zijn van de beroepsbevolking van 42,9 procent van deze huidige groep 15-25 jarigen en dat dit gelijk verdeeld is over alle 5 de jaren (we brengen immers een groep van 10 jaar terug naar 5 jaar). Op basis van deze cijfers komen er tussen 2010-2015 ruim 420.000 jongeren op de arbeidsmarkt die er nu nog niet zijn.

De uitstroom min de instroom geeft dus een krimp van ruim 355.000 werknemers, oftewel 4,62 procent van de huidige arbeidsmarktpopulatie. We vangen dus iets meer dan de helft van de uitstroom op met nieuwe instroom, maar nog steeds zal de beroepsbevolking 4,62 procent krimpen in de periode van 2010-2015 als de eerste groep babyboomers de arbeidsmarkt verlaat, tenzij we dit opvangen met migratie.

Met een huidige werkeloosheidspercentage van 4 procent is het dus onmogelijk de vergrijzing op te vangen door meer mensen die nu al willen werken te laten werken. Overigens zal het werkloosheidspercentage sterk dalen, aangezien een groot deel hiervan zijn of haar pensioen krijgt, en dus niet meer als werkloze in de boeken staat. Op basis van de CBS cijfers van 2005 zitten er bijna 170.000 werkelozen in de groep geboren tussen 1945 en 1950. Dat is dus meer dan de helft van de gemiddeld 300.000 werkelozen die het CBS registreert. Hierbij moet natuurlijk wel de kanttekening gemaakt worden dat de werkeloosheid in 2005 een stukje hoger lag, maar als de verhalen over ouderen die niet aan het werk komen waar zijn (en ik heb nog nooit bewijs gezien dat dit niet zo is) lijkt het niet waarschijnlijk dat deze 170.000 oudere werkelozen massaal een baan hebben gevonden de laatste 2,5 jaar.

Al met al neemt de krapte op de abreidsmarkt dus naar alle waarschijnlijkheid de komende tijd nog gewoon toe, ongeacht de economische ontwikkelingen. Belangrijk is daarom dat bedrijven blijven investeren in hun arbeidsmarktpropositie. Net als met gewone branding is ook employer branding ook niets iets dat je zomaar kan stoppen. Bedrijven zullen moeten blijven investeren in hun arbeidsmarktcommunicatie, ongeacht het economische tij of het feit dat ze op dit moment toevallig heel even niemand zoeken.

Bas van de Haterd
Professioneel bemoeial bij Van de Haterd Consultancy

Freelance professioneel bemoeial. Kijkt altijd naar het fundamentele probleem, niet de quick fix. Centrale focus zijn de (online) dialogen met klanten, stakeholders, medewerkers en toekomstig medewerkers (afhankelijk van de opdracht). Actief als interim community manager, projectleider voor nieuwe corporate recruitmentsites, adviseur bij verschillende start ups en inspirator m.b.t. de toekomst van werk (de arbeidsmarkt van de 21e eeuw).

Categorie
Tags

4 Reacties

    Robin Telgenhof

    Goed artikel! Ben erg benieuwd naar de gevolgen van de krapte op de arbeidsmarkt, gaat de overheid inderdaad weer een migratie-traject opzetten of is het zometteen de ideale markt voor ons marketeers waar bedrijven je met man en macht binnen willen krijgen en/of houden?


    6 oktober 2008 om 10:13
    chi666

    @Robin: ik voorzie een paar reacties

    1) er komt iets meer migratie, maar aangezien we niet zo aantrekkelijk zijn niet heel veel. Tenminste, niet economisch vrees ik.

    2) Outsourcing komt meer op gang. Het is op zich namelijk heel erg onlogisch dat we hier in Nederland nog machinaal productiewerk doen. Daar zijn we gewoon te duur voor. Er zullen als de krapte toeneemt nog veel meer bedrijven vertrekken. Ik kan het niet met harde cijfers onderbouwen, maar een relatief groter deel is namelijk ‘arbeider’. Op dit moment is 40% van alle starters hoger opgeleid, maar van de baby boomers is dat slechts iets van 20%. Daarvan is een deel doorgegroeid, maar een relatief groter deel niet. Dus een deel van het probleem wordt opgelost simpelweg door de bedrijven te verplaatsen.

    3) Efficiency slagen. Nog steeds werken we verschrikkelijk inefficiënt. Hele bedrijven doen niets anders dan de hele dag vergaderen. Ik ben wat dat aangaat optimist, ik denk dat we er achter komen dat de 5% die er nu uit gaat en de 5% die er 5 jaar later weer uit gaat helemaal niet nodig zijn om dezelfde productie te halen. Kijk naar de overheid, minder beleid maken, minder alles tot in detail willen regelen en daar kan zo 20% uit zonder gevolgen.

    Het begrip stipheidsacties is daar een mooie kapstok voor. Als we ons namelijk allemaal aan de regels en procedures gaan houden van bedrijven en overheid, loopt het land helemaal vast. Dat geeft aan hoeveel ruimte er nog is voor efficiency verbeteringen.

    Maar dat de krapte de komende 5 tot 10 jaar aan zal houden (want het duurt heel lang voor we ons gedrag aanpassen) is mij wel zeker met deze cijfers in de hand. En dus ziet het er voor de werknemers die nog een carrière voor de boeg hebben redelijk goed uit.


    6 oktober 2008 om 11:43
    Martijn

    Ik vraag mij af of er wel mee vacatures bijkomen. Die paar babyboomers die nog werken, zitten vaak op salonfuncties. Ze zijn te duur om te ontslaan en blijven daarom maar achter een bureautje zitten. Als zij weggaan worden hun functies opgeheven.

    Het grootste pijnpunt blijft de enorme hoeveelheid inactieven die verzorgd en betaald moeten worden door een kleine groep werkenden.

    En dat pijnpunt wordt dus in een recessie als deze veel sterker wanneer dus niet iedereen aan een baan kan komen en we zitten met enerzijds een grote groep ouderen en anderzijds een grote groep werklozen…


    25 februari 2009 om 13:43
    Annemarie

    Ik ben 53 jaar en werkloos heb je enig idee of ik kan profiteren van de aankomende vergrijzing?


    4 mei 2009 om 08:35

Marketingfacts. Elke dag vers. Mis niks!