ChatGPT toont de toekomst van werk

ChatGPT als wereldschokkend kantelpunt voor kunstmatige intelligentie

De ChatGPT-chatbot van het het kunstmatige-intelligentiebedrijf OpenAI verovert de wereld stormenderhand. Twee maanden na lancering maakten wereldwijd meer dan 100 miljoen mensen gebruik van de applicatie. Ter vergelijking, het sociale mediabedrijf TikTok had 9 maanden nodig om dezelfde aantallen te bereiken. Niet verwonderlijk dat experts de introductie van ChatGPT qua orde van grootte vergelijken met die van het internet en de smartphone. De app wordt wereldschokkend genoemd, een kantelpunt voor kunstmatige intelligentie en het luidt het begin in van een nieuwe technologische revolutie.

Kunstmatige intelligentie is volgens het WRR rapport “Opgave AI” (2021) een systeemtechnologie die ons allemaal raakt. Het is te vergelijken met de opkomst van de stoommachine, elektriciteit, de verbrandingsmotor en de computer. Het is een horizontale innovatie, die zich niet beperkt tot één bedrijfssector, maar elk onderdeel van onze economie voorgoed verandert. Een geruchtmakende studie “The Future of Employment: How susceptible are jobs to computerisation?” (2013) van Oxford-wetenschappers Carl Benedikt Frey en Michael Osborne voorspelde dat 47 procent van alle Amerikaanse banen grote kans liep om geautomatiseerd te worden. Repetitieve en routinematige werkzaamheden werden het meest bedreigd. Vooral telefonische verkopers, notariële medewerkers, magazijnmedewerkers, belastingadviseurs, acceptanten bij een verzekeringsmaatschappij, makelaars, kassamedewerkers, havenarbeiders en vrachtwagenchauffeurs moesten voor hun baan vrezen. De kans was groot dat in de komende twee decennia hun werk zou worden overgenomen door computers, robots en andere machines. Op basis van deze studie maakte accountantskantoor Deloitte een jaar later een projectie op de Nederlandse arbeidsmarkt. Volgens hun “conservatieve schatting” stonden 2 tot 3 miljoen banen op de tocht. Vijf jaar later schetste de OESO in hun rapport over de toekomst van werk “Employment Outlook 2019” een totaal ander beeld. Volgens deze denktank van rijke landen is slechts 11,4% van de Nederlandse banen kwetsbaar. Opmerkelijk is wel dat in alle studies creatieve, artistieke, maatschappelijke en wetenschappelijke beroepen niets of nauwelijks iets hoeven te vrezen. De kans dat bijvoorbeeld het werk van een tekenaar door automatisering wordt overgenomen, werd op slechts 0,042 procent geschat.

De democratisering van creativiteit

Het omgekeerde is nu het geval. Applicaties als ChatGPT, Dall-E, Midjourney, Stable Diffusion en RunawayML automatiseren creativiteit. Door de juiste woorden in de tekstbalk in te vullen – het zogeheten prompten – kan iedereen een gedicht, een schilderij, een film, een stuk programmacode, een marketingcampagne of een bedrijfsstrategie produceren. Het betekent de democratisering van creativiteit. Niet verwonderlijk dat de vraag of kunstmatige intelligentie bepaalde banen overbodig maakt wederom opduikt.

Techreus Microsoft neemt alvast een voorschot op deze toekomst. Met een investering van 10 miljard dollar in OpenAI verzekeren ze zich van de diensten van het bedrijf. De bedoeling is om deze nieuwe vorm van kunstmatige intelligentie in al hun producten door te voeren teneinde de kantoormedewerker van de toekomst nog productiever en efficiënter te maken. Email-concepten en kattebelletjes in Word-documenten worden straks automatisch afgemaakt, na het beëindigen van een Teams-vergadering worden direct actiepunten, notities en samenvattingen met de deelnemers gedeeld, Powerpoint presentaties worden op basis van geschreven documenten gegenereerd en complexe formules worden door Excel zelf bedacht door de onderliggende data door te ploeteren.

Kunstmatige intelligentie als c0-piloot

De kunstmatige intelligentie is straks in staat om de intentie van de gebruiker – gebaseerd op de ingevoerde tekstcommando’s van miljoenen andere gebruikers – te lezen en automatisch aan te vullen, net zoals de autocomplete functie van zoekmachine Google dit doet. Kunstmatige intelligentie wordt op deze manier steeds meer een digitale assistent, een co-piloot, een sparringpartner. Het is niet zozeer bedoeld om ons te automatiseren en te vervangen, maar om ons aan te moedigen, te inspireren, te helpen en dus te verbeteren. De digitale transformatie die al jaren lang hoog op de agenda van bedrijven staat krijgt nu een extra lading. Het betekent de verslimming van de versnelling.

Programma’s als ChatGPT leiden ook niet tot het verlies van banen. Het levert alleen maar meer werk op. Zo heeft de introductie van de wasmachine er ook niet voor gezorgd dat meer tijd werd overgehouden voor andere huishoudelijke taken, in tegendeel er werd alleen maar nog meer was gedraaid. Hetzelfde geldt voor de introductie van ChatGPT in de werkomgeving. Bestaand personeel moet opgeleid worden en bestaande bedrijfsprocessen moeten worden aangepast. Kunstmatige intelligentie is ook niet vlekkeloos, zo maakt ChatGPT voortdurend fouten. De chatbot formuleert zijn antwoorden op basis van statische waarschijnlijkheden en niet op die van feitelijkheden. De gegenereerde uitkomsten moeten dus gecontroleerd worden. En wat te denken van de bureaucratie die eromheen ingericht moet worden? Het zijn ook niet de banen die zullen veranderen. Het zijn de taken die mensen uitvoeren in hun baan die geautomatiseerd worden. Kunstmatige intelligentie neemt ook niet iemands werk over, mensen die kunstmatige intelligentie goed kunnen toepassen zetten het werk onder druk!

Ga het experiment aan

Ga dus niet achterover leunen en denk “het zal mijn tijd wel duren”. Nu is de tijd om te onderzoeken wat deze tools hun gebruikers te bieden hebben. Dit hoeft niet moeilijk te zijn. Iedereen kan zoeken op internet, dus ook iedereen is in staat om zijn wensen in de tekstbalken van deze nieuwe vorm van kunstmatige intelligentie in te vullen. Ga het experiment aan. Oefening baart kunst!