Boekrecensie: Creative Explorations (Gauntlett)
Het boek Creative Explorations, New approaches to identities and audiences van David Gauntlett beschrijft een bijzondere nieuwe manier voor identiteitsonderzoek. “Identiteit is een belangrijk onderwerp van discussie geworden. Marketing uitingen proberen invloed uit te oefenen op die identiteit of aan te sluiten bij een groepsidentiteit. We worden gewaarschuwd voor identiteitsdiefstal, maar dat gaat dan weer over data, het stelen van een volwaardige identiteit zal zelfs de beste dief niet lukken.”
Identiteitsonderzoek heeft dus grote waarde, maar de oude onderzoeksmethode, vooral het media-effects-model kijkt naar verkeerde onderdelen. Daarom stelt Gauntlett nieuwe creatieve methodes voor. Gauntlett wil toe naar een identiteitsconstructie door het subject zijn identiteit met de hand te laten maken. In eerste instantie onderzoekt Gauntlett zijn methode aan de hand van LEGO.
Samenvatting
Gauntlett begint met een opsomming van wat er mis is met de huidige identiteitsmodellen. Het gebruikt daarbij vooral de uitkomst van zo’n promotieonderzoek, Ten things wrong with the media effect model (http://www.theory.org.uk/david/effects.htm). Volgens Gauntlett zit de oplossing bij nieuwe creatieve methodes. Hij heeft daarmee voor het eerst geexperimenteerd aan de hand van video. Hij gaf kinderen een camcorder mee om zonder begeleiding minidocumentaires te maken over wat hun rol bij het milieu was. De kinderen bleken uitstekend in staat om reflectieve video’s te maken. De rol van sociale wenselijke antwoorden bleek bovendien kleiner.
Daarom besloot Gauntlett om het onderzoek een stap verder te brengen. Na een aantal korte introducties met LEGO en het maken van metaforische modellen liet hij hun een eigen identiteit bouwen. En wat bleek mensen waren heel redelijk in staat om een metaforisch model van relatief weinig verschillende LEGO te maken.
Wat volgens Gauntlett de grootste winst is, is het geheel waarin dingen geplaatst worden. Gauntlett gaf de kandidaten een blokje met een televisie, die ze ergens in hun identiteit moesten plaatsen. Het voordeel is dat mensen niet een half verhaal vertellen over alleen dat specifieke onderdeel maar het in het geheel plaatsen. Het verhaal krijgt zo meer dimensies, is genuanceerder en bovendien makkelijker. Een overzicht van een identiteit is veel waardevoller dan slechts een uitgelichte fractie.
De creatieve methode maakt het vooral ook makkelijker. Het is makkelijk om te praten met je handen, zegt Gauntlett. Moeilijke situaties die met woorden moeilijk uit te leggen zijn, kunnen nu ondersteunt worden door een creatief bouwwerk. Dat helpt bij het verhaal wat daarmee vertelt moet worden. Bovendien raakt het subject er meer (door het fysieke aspect) bij betrokken. In het interview wat de onderzoeker aan de hand van het metaforische model na afloop doet, kan alsnog studerend zijn, maar heeft minder effect dan een normaal interview. Doordat het bouwen met de handen tijd kost is er meer tijd voor zelfreflectie. Bovendien kan het bouwwerk altijd verandert worden, in tegenstelling tot bij een interview.
Eventuele kritiek, bijvoorbeeld het postmoderne idee dat er niet één identiteit is, verwerpt Gauntlett aan de hand van zijn onderzoeksresultaten;
- De mensen waren prima instaat om één model te maken, zij het soms met creatief gebruik van de mogelijkheden. Een persoon besloot een poppetje met 7 hoofden te gebruiken, wat haar 7 persoonlijkheden representeerde.
- Mensen prima instaat zichzelf in een groter geheel te plaatsen
- Mensen waren over het algemeen prima instaat om ook negatieve aspecten van zichzelf te tonen
- Door het blokje tv er later in te plaatsen, geef je mensen de kans om de tv een bijrol in plaats van een hoofdrol te geven. Media-effect-studies kijken altijd vanuit de media zelf.
- Mensen zijn goed instaat om in metaforen te denken (overigens besteed Gauntlett een heel hoofdstuk aan metafoorstudies)
Tot slot geeft Gauntlett een uitgebreid overzicht van de resultaten van de studie die hij deed, namelijk naar de rol van de media in het leven van mensen. Het uitgebreide onderzoek zou je zelf moeten nalezen op zijn website (http://theory.org.uk/david/ ), maar de belangrijkste conclusie was de mensen media een veel minder dominante rol toebedeelden dan in mediastudies werd gedaan.
Stijl
Gauntlett schrijft in een prachtige stijl, en het is qua taalopbouw een genot om te lezen. Een groot gedeelte van het boek is een wetenschappelijke onderbouwing en analyse. Wetenschapsfilosofie en sociologie bieden een theoretisch kader, maar wie daar niet geïnteresseerd in is zal het taaie kost vinden. Ondanks dat Gauntlett zeer praktisch over wetenschapsfilosofie schrijft kan ik me voorstellen dat je erin blijft hangen, zeker zonder voorkennis. Echter is deze kennis wel vereist om de laatste hoofdstukken die gaan over de praktische onderbouwing van zijn onderzoek te begrijpen. Wie daar doorheen komt, zal zeker worden gegrepen door de aanstekelijk energie waarmee het boek is opgeschreven. Gauntlett gelooft enorm in zijn methode en brengt dat goed over.
David Gauntlett
Professor David Gaunlett geeft les aan de universiteit van Westminster, en doet momenteel onderzoek naar “making is connecting”. Het vervolgonderzoek op Creative Explorations. Gauntlett is heel positief van aard, en dit zie je ook terug in zijn boek. Hij neemt het op voor populaire cultuur, die naar zijn inzicht teveel worden weggedrukt door de kritische hoge cultuur. Verder heeft Gauntlett diverse boeken en artikelen geschreven, die vaak als lesmateriaal dienen. Dat zie je (helaas) wel terug in de soms wat belerend opgeschreven tekst, niet storend maar soms aanwezig.
Conclusie
David Gauntlett heeft een prachtig, maar wellicht iets wat te theoretisch boek geschreven. De onderzoeksmethode die hij beschrijft is op zijn minst een belangrijke toevoeging op de bestaande methodes. Gauntlett heeft het alleen nog maar over LEGO gehad, maar wat mij betreft zouden ook nieuwe media toepasbaar kunnen zijn, en eventueel tijd kunnen besparen. Alhoewel wel het bouwen met de handen een sleutelrol speelt, vermoed ik dat dat opgevangen kan worden in goede programma’s. Voor marktonderzoekers is het dit ook verijkend en verhelderend boek, en een inspiratiebron voor nieuwe mogelijkheden.
Meer informatie
Het boek is in het Engels uitgeven, en niet in het Nederlands vertaald. Sommige delen schurken wat tegen Engelse slang aan, maar daar lees je snel genoeg doorheen.
David Gauntlett, Creative Explorations, New approaches to identities and audiences
208 pagina’s
18,01 pond, (Amazon.co.uk is goedkoper dan de Amerikaanse variant)
Check ook: http://theory.org.uk/ en http://theory.org.uk/david/book8.htm