Minsk en het verhaal achter de spijkerbroek

Internationaal zakendoen betekent soms dat buitenlands nieuws plotseling heel dichtbij komt. Dit overkwam marketingbureau Novocortex dat intensief samenwerkt met twee bureaus uit Wit-Rusland – Red Graphic en Astronim.

Serge Fenenko van Novocortex vertelde me dat de laatste dagen bij hen in het teken staan van protestacties na de presidentsverkiezingen in Wit-Rusland. Want de meeste medewerkers van de partnerbureaus hebben de afgelopen avonden en nachten op het Oktoberplein in Minsk doorgebracht. Hieronder zijn (foto)verslag van de gebeurtenissen in Wit-Rusland.

De zittende president heeft zijn overwinning met 82% stemmen geclaimd in de verkiezingen, die door OVSE, EU, VS en VN als “oneerlijk en ondemocratisch” zijn bestempeld (voor de analyse van de uitslagen zie discussie op Sargasso). De oppositie riep tot protestacties op. Op de eerste dag – 19 maart – kwamen meer dan 20.000 betogers op het Oktoberplein in Minsk (zie foto’s). Dit was de grootste actie sinds het aantreden van de huidige president 12 jaar geleden.

Volgens designers, account managers en programmeurs van Red Graphic en Astronim, die net als de meeste jonge, hoogopgeleide Wit-Russen voor democratie en veranderingen zijn, was de demonstratie op 19 maart een bijzondere gebeurtenis. De overheersende emoties waren geluk dat mensen hun mening durfde te uiten én trots op jezelf en duizenden anderen die ondanks flinke dreigementen hun angsten hadden overwonnen en op het plein kwamen. Peter d’Hamecourt van NOS verwoordde dit gevoel in zijn column op NOS.nl: “Wit-Russen mogen dan worstelen met hun identiteit, maar een nieuwe generatie lijkt het plots te weten: Wit Rusland is een Europees land en geen Sovjet-kolchoz… Eén ding staat vast: wat we de afgelopen dagen in Minsk hebben gezien, betekent het begin van het einde van de laatste dictator in Europa”.

Marketing en communicatie spelen natuurlijk een belangrijke rol in de protestacties. Ten eerste heeft men spijkerbroek als symbool gekozen van de verenigde oppositie (zie banner met de oproep om op 19 maart op het Oktoberplein te komen). Dit symbool bereikte zelfs façade van Koninklijk Paleis op de Dam (zie de foto).

Het verhaal achter de spijkerbroek was als volgt – toen politie alle vlaggen en spandoeken in beslag nam tijdens een protestactie, had een van de protestanten zijn spijkerjas als vlag gebruikt. Daarnaast werd het internet maximaal als communicatiekanaal gebruikt (het internet was overigens de enige keuze want alle andere media bleven ontoegankelijk voor de oppositie). Honderden websites hadden de “19 maart” banners geplaatst en vormden een soort cirkel van doorverwijzingen (zoals weblogs dat doen:-).

Forum-discussies en weblogs werden ook intensief als medium gebruikt om verslag van de gebeurtenissen op het plein te doen (zie bv. een live verslag van 19 maart op de grootste portaal van Wit-Rusland TUT.BY). Deze internetverslagen waren zeer belangrijk omdat de protestacties werden (en nog steeds worden) verzwegen door de staatstelevisie en kranten. En tenslotte gebruikte de oppositie één kleur in al haar communicatie-uitingen – blauw. De keuze voor blauw viel niet alleen vanwege de spijkerbroek als symbool, maar ook omdat blauw de kleur is van de EU vlag. Het is namelijk een grote droom van de oppositie dat Wit-Ruisland ooit lid van de EU kan worden (terwijl wij hier telkens tegen de EU-uitbreiding stemmen:-(.

Demonstranten in Minsk hebben weinig kansen om de strijd te winnen. Alle massamedia én staatsorganen (incl. het parlement, de politie en het leger) zijn onder controle van de zittende president. Toch blijven de demonstranten doorgaan met hun acties (zie foto’s op aperture.by). Het enige wat wij nu kunnen doen is hopen met en voor ze dat democratie in Wit-Rusland ooit overwinning zal vieren. En natuurlijk zeer trots zijn op de nieuwe generatie Wit-Russen die ons deze hoop heeft gegeven.