Nationaal Omroepcongres: Tracking the Trends

Tracking the trends, was het thema van het 18e Nederlandse Omroep Congres (NOC) dat gister in Spant! in Bussum plaatsvond. Trends op allerlei gebieden waren dan ook de rode draad in de betogen van de verschillende sprekers. Aan het woord kwamen vertegenwoordigers van de politiek en de media. De vraag aan hen was, zoals de ondertitel van het congres ook luidde: ‘Wat wil de nieuwe lichting beleids- en programmamakers?’ Paul de Leeuw wil in ieder geval dat Minister Plasterk zich niet bemoeit met zijn salaris, daar was hij heel duidelijk in (650.000 is helemaal niet overdreven voor iemand met zoveel talent als De Leeuw. Vindt De Leeuw). Diezelfde Plasterk was op de volgende quote te betrappen: ‘Alles wat de Publieke Omroep doet is concurrentievervalsing’.

Behoud de diversiteit

Na een welkomstwoord van dagvoorzitter Charles Groenhuijsen startte de dag met een korte toespraak van minister van OCW, Ronald Plasterk. Plasterk benadrukte dat hij de pluriformiteit en diversiteit binnen de omroepwereld in stand wil houden. Hij deelt de wens van den Haag niet om het Nederlandse omroepbestel om te vormen tot een BBC-achtig model waarbij de verschillende omroepen verdwijnen. Zijn wens om de omroep, en dan spreekt hij over de Publieke Omroep, niet van zijn karakter te ontdoen, klinkt ook door in Plasterks zorgen over de Europese staatsregels die de PO in de verdrukking kunnen helpen. Dat de PO met zijn gesubsidieerde diensten de concurrentievervalsing in stand houdt, is volgens Plasterk een situatie die juist gehandhaafd moet worden omdat de PO beschermd moet worden tegen de commerciële omroepen. Hij pleit er niet voor de PO te onttrekken aan alle controle, maar om de regels alleen op grove wijze toe te passen en niet per deelactiviteit van de PO. Over de Balkenendenorm is Plasterk wat bestuurders van de PO betreft, duidelijk. Er zijn, met in acht neming van die norm, ‘toppers’ aangesteld en dat bewijst dat de norm haalbaar is. Voor presentatoren en discjockeys ligt dat net anders, omdat die op het grensvlak van het artistieke en de journalistiek balanceren. Plasterk pleit voor het opstellen van een code waarmee de salarissen van de presentatoren vastgesteld kunnen worden.

Politieke trends

Bij de kandidaten van de eerste paneldiscussie verschillen de meningen over de Balkenendenorm. Henk Hagoort, voorzitter van de Raad van Bestuur NPO, vindt dat de politiek inderdaad beslist over het salaris van bestuurders. Presentatoren zijn volgens Hagoort een apart geval. Zij werken in dienst van het publiek, en een goede presentator is een cadeau voor de kijkers. Dat mag je dan ook terugzien in hun salaris. Martijn van Dam, mediaspecialist Tweede Kamerfractie PvdA, vindt ook dat de politiek zich niet moet bemoeien met het salaris van presentatoren. Wanneer je investeert in een goede presentator, hoef je minder geld uit te geven aan bijvoorbeeld publiciteit, is zijn mening. Hij wil liever dat er binnen de PO meer aandacht besteed wordt aan de inhoudelijke discussie over wat ethisch verantwoord is of niet, en of je sommige mensen niet tegen zichzelf moet beschermen. Arie Slob, mediaspecialist en fractieleider ChristenUnie, is van mening dat de politiek zich wel degelijk moet bemoeien met de salarissen bij de PO omdat het publiek geld is.

De stelling of de politiek zich te veel bemoeit met de inhoud van de programma’s leidt ook tot meningsverschillen. Eric van Stade, algemeen directeur SBS Broadcasting, is het eens met de stelling. Volgens hem doet de markt prima zijn werk, de kijker geeft zelf aan of ze een programma willen zien of niet. En dat is ook de mening van Bert Habets, CEO RTL Nederland. Via allerlei commissies wil de politiek zich bemoeien met de programmering, maar de consument geeft dat zelf wel aan. Slob meent echter dat de politiek het volk vertegenwoordigt en daarmee in de positie is om wel degelijk over de inhoud van de programma’s mee te praten. Naar zijn mening zit je dan niet op de stoel van de programmamaker.

Programmatrends

Welke programmatrends zijn uit de mode en welke gaan het helemaal maken de komende tijd? Op deze vraag geven verschillende omroepbazen een antwoord. Erland Galjaard, programmadirecteur RTL 4, ziet ouderwetse realityshows helemaal verdwijnen. Ergens een camera neerzetten en maar kijken wat er gebeurt is passé. Daarvoor in de plaats komt reality met een script, een trend die uit de VS is overgewaaid. Ook echte mensen met echte problemen doen het dit seizoen goed, bijvoorbeeld het programma Uitstel van executie. Daarnaast neemt coachingtv een hoge vlucht, met specialisten die zich inzetten voor mensen en hun problemen, bijvoorbeeld De afvallers. Tineke Nijkamp, programmaleider SBS is het daar helemaal mee eens. Negatieve conflicttelevisie gaat verdwijnen en er komt veel aandacht voor warmte op tv. Tv kijken is weer een uitgelezen familie aangelegenheid, het geeft troost en de tv moet daarom vooral een vriend zijn. Ook voor spiritualiteit is er een plek op SBS en RTL 4, zoals in de programma’s De nieuwe Uri Geller en Char. Gerard Timmer, directeur televisieprogrammering NPO en Joris Aperghis, SVP general manager MTV Nederland, benadrukken dat de nieuwe trend voornamelijk zal bestaan uit een wisselwerking tussen internet en tv. Op internet kan bijvoorbeeld een buzz gecreëerd worden die later uitmondt in een tv programma. Aperghis ziet ook dat het programmalandschap pluriformer is geworden, er is meer diepgang en er wordt rekening gehouden met specifieke doelgroepen. Hij denkt dan ook dat sterke merken gaan overleven en dat er een breder aanbod komt. Timmer ziet een grotere rol weggelegd voor nieuwe media zoals themakanalen, mobiel en internet. Met al deze middelen kan je de consument binnen de publieke omgeving houden.

Trends over de grens, rechtentrends en trend gemist?

Erik-Jan Gelink, associate binnen de Technologie-, Media- en Telecompraktijk van Deloitte, geeft na de lunch een presentatie over de bevindingen van het onderzoek dat zijn bedrijf in Engeland deed naar de invloed van internettelevisie op ‘gewone’ tv. Zijn conclusie komt overeen met een uitspraak van Bill Gates: ‘People tend to overestimate what happens on the short term, and they tend to underestimate what happens on the long term.’ Oftewel, er zullen zeker veranderingen optreden door de opkomst van internet-tv, maar die zullen geleidelijk aan hun intrede doen en dan zal er een mooie relatie kunnen ontstaan tussen deze twee mediavormen.

Antal de Waij, manager Digital & CrossMedia bij Buma Stemra, werpt licht op de gevolgen voor de muziek- en videorechten die het web 2.0 met zich meebrengt. De digitale en crossmediale omgeving wordt steeds complexer, en er zijn verschillende businessmodellen voor deze ontwikkeling ontworpen. Hierbij wil Buma Stemra de consument tegemoetkomen in zijn veranderende media gedrag (nieuwe media), maar wel met respect voor de rechthebbenden.

Charles Vaneker,directeur marktonderzoekbureau Klapper Communicatie, kijkt naar gemiste en opgepakte trends in tv land in de afgelopen jaren. Hij spreekt van een trend wanneer iets in meerdere markten zichtbaar is en wanneer dat ook in verschillende vormen is uitgewerkt. Trends die hij noemt zijn onder andere de real life soap, talent reality show, de history en de greentrend. Deze laatste twee hebben de Nederlandse Omroepen naar zijn menig laten liggen, als het tenminste gaat over reality shows. Wat ‘gewone’ programma’s betreft voldoet Llink aardig in de greentrend behoefte.

Brullen

Voordat Paul de Leeuw als laatste spreker het 18e NOC afsluit, geeft Pieter Haasnoot, directeur video content bij de Telegraaf Media Group, zijn visie op de veranderende media wereld. Bestond in 2000 nog 100% van de winst bij TMG uit print, in 2008 is dat nog maar 50%. Door verschillende exploitatie modellen van video content haalt TMG nu die andere 50 % van de winst uit crossmediale projecten.

Hoewel de aankondiging van Paul de Leeuw in het programma de suggestie wekt dat hij op geheel eigen wijze zal gaan ‘brullen’, is zijn presentatie een bescheiden introductie van zijn nieuw opgezette productiemaatschappij EVA TV. EVA staat voor En Vele Anderen, en zal programma’s gaan maken die geheel vanuit de programmamaker opgezet worden. Er wordt gekeken naar wat een bepaalde presentator kan en wat hij leuk vindt om te doen, waarna er een op maat gesneden programma zal worden ontwikkeld. De Leeuw schetst als toekomsttrend: bewerkstellig een creatieve omslag bij de omroepmedewerkers met de manier waarop EVA TV te werk zal gaan.

De prijs voor het mediabedrijf van het jaar, uitgereikt door de burgemeester van Hilversum, Ernst Bakker, ging gisteren naar de NOS. De Marconi awards zijn gegaan naar:

Radio presentator van het seizoen: Rob Trip

Radio programma van het seizoen: On The Move

Aanstormend talent: Bart Arens

Beste radio station van Nederland: Q Music

Oeuvre award: Frits Spits