Platformeconomie

Tweedehandsproducten op eBay en Marktplaats, een licht beschadigde retourzending, ongeboekte vliegtuigstoelen en hotelkamers, concertkaartjes, koopwoningen en online advertentieruimte… In al dit soort gevallen kunnen veilingen helpen om tot een prijsbepaling te komen. Voor de één een manier om van zijn voorraden of onbenutte capaciteit af te komen, voor de ander de kans op een koopje. Maar hoe kunnen marktplaatsen ervoor zorgen dat het veilen wel éérlijk gaat?

Corona heeft de marketing van zijn klanten zeker veranderd, zegt Rajiv Laigsingh. Het wordt steeds belangrijker om klanten goed te bereiken en bedienen. De CEO van Bringly zal zijn visie hoerover uit de doeken doen op de Nima Marketing Day op 9 september. Hier alvast een korte kennismaking met hem.

De komende jaren mogen we een bloei verwachten van nieuwe producten en diensten waarvan (af)betalen, lenen, doneren en verzekeren een onderdeel is. Door digitalisering wordt het voor bedrijven (niet-banken) namelijk steeds eenvoudiger en goedkoper om financiële diensten te ontwikkelen en te integreren in de eigen dienstverlening.

Steeds meer bedrijven zien kansen om hun dienstverlening te verbeteren door betalen en andere financiële diensten te integreren in hun aanbod. Door digitalisering wordt dit eenvoudiger en goedkoper. Betekent dit het einde van de banken, zoals we die kennen? In dit eerste deel de impact van het veranderende speelveld voor banken.

Het doel van elk online platform of marktplaats is het faciliteren van een match tussen aanbieder en afnemer. Een consument die via een marktplaats als Amazon de juiste leverancier voor een product vindt. Of een vakantieganger die via Airbnb een overnachting boekt bij een huiseigenaar. En ergens in deze transactie moet het platform natuurlijk zelf zijn geld verdienen om de kosten te kunnen betalen en winst te maken. Dat klinkt simpel. Maar diverse factoren spelen een rol in de keuze voor het juiste businessmodel. 

De laatste 40 jaar waren we getuige van de opkomst van diverse strategische frameworks die in meer of mindere mate de concurrentiestrategie van diverse ondernemingen hebben beïnvloed. Een van de meest invloedrijke zijn Michael Porters suite van strategische frameworks: generieke concurrentiestrategieën, het waardeketenmodel en het vijfkrachten model. Begin 21ste eeuw kreeg de Blue Ocean-strategie veel aandacht en meest recent als gevolg van het enorme succes van de platformbedrijven, zoals Amazon, Apple, Google en dergelijke, de Platform strategie. Door diverse strategen en marketeers werd beweerd dat door de opkomst van de disruptieve digitale technologieën het traditionele Porters framework achterhaald is. Maar is dat zo?

Het begon allemaal met een deuk in de auto van zijn moeder. Derk Roodhuyzen de Vries moest die zelf laten repareren. Dan ontdek je dat je via Google niet meer vindt dan een lange lijst namen van bedrijven. Als je meer wilt weten over de prijs, de snelheid of of er plek is moet je gaan bellen. Dat moet beter kunnen, dacht Roodhuyzen de Vries. Met als resultaat Fixico: een digitaal platform voor autoherstel.

Het is weer eens herrie bij huizenwebsite Funda. Een deel van de aandeelhouders van Funda is het niet eens met de koers van het platform en is naar de rechter gestapt. Zij willen dat het platform een meer onafhankelijke koers gaat varen, bijvoorbeeld onder een nieuwe eigenaar van buiten de sector. De NVM-makelaars, de grootste aandeelhouders met bijna al het stemrecht, denken daar anders over. De zomer moet er meer duidelijkheid komen over de koers van Funda, dat momenteel strategische opties uitwerkt.

In Europa is 64 procent van het kapitaal in handen van 10 procent van de mensen. Een slechte zaak meent Quintus Willemse. Hij hoopt hier met The Share Council verandering in te brengen. “We zijn een platform dat het heel eenvoudig maakt om medewerkersparticipatie binnen een bedrijf op te zetten. Dat betekent medewerkers mede-eigenaar maken van je bedrijf.”

Muziekuitgevers en platenmaatschappijen staan onder druk. Artiesten als Taylor Swift, Kanye West en Lil Kleine eisen een steeds groter aandeel op van de opbrengsten uit hun eigen muziek. Om niet overbodig te worden en concurrentie van techbedrijven en investeringsfondsen het hoofd te bieden, zullen uitgevers zich opnieuw moeten uitvinden. Ze zullen zich meer moeten gaan opstellen als platforms die artiesten ondersteunen en helpen bij het maximaliseren van de exploitatie van hun werk.

Airbnb gooit zijn marketingstrategie volledig om. Vanwege de coronapandemie moest het zijn marketinguitgaven verminderen, maar nu duidelijk is dat dit weinig effect heeft op het aantal websitebezoekers, besluit het bedrijf het over een andere boeg te gooien.

Een bedrijf op zoek naar een locatie voor een teambuildingdag moest vroeger veel tijd steken in rondbellen om verschillende offertes op te vragen. Sinds 2007 bestaat Meetingselect. Een platform dat het plannen van een meeting digitaliseert. “Wij zijn al een tijd bezig om die traditionele wereld te transformeren naar een online omgeving”, aldus medeoprichter Anouk Roohé. Met steeds meer succes. Wat zich vorig jaar vertaalde naar het ophalen van een investering van twee miljoen euro.

Utomik ging van start met de ambitie om de Netflix van de games te worden. Veel buitenstaanders hadden toen nog het gevoel dat Utomik met iets illegaals bezig was. Maar het bedrijf bouwde stug door. Inmiddels heeft Microsoft zich op dezelfde markt begeven. “Ze hebben eigenlijk ons playbook gepakt. Je ziet iemand met veel meer middelen exact hetzelfde doen. Dat is echt vervelend. Dus dat dwingt je wel om je eigen strategie en je bedrijf tegen het licht te houden. Dat is een grote uitdaging“, aldus CEO en oprichter Doki Tops.

Onlangs kwam de Amerikaanse overheid met een aanklacht tegen Facebook vanwege misbruik van marktmacht. De inzet is een opsplitsing van Facebook waarbij onderdelen zoals WhatsApp en Instagram moeten worden afgestoten. Toch is dit geen goede manier om de groeiende macht van big tech-platforms aan te pakken. Hoe zit dat?

Platforms als Google, Facebook, Amazon, Apple, AliBaba. TenCent, Netflix en Spotify hebben een enorm (negatief) effect op de concurrentiepositie van traditionele bedrijven. Het grote succes van het platformmodel vraagt dan ook om diepgravende vakliteratuur over de vraag hoe om te gaan of – beter nog – hoe te profiteren van de mogelijkheden die het platformmodel biedt.