Luuk Ros

Al het goede komt in drieën. In een week waarin een lofzang op het verschil dat échte aandacht voor KLM maakt, met afstand ons bestgelezen artikel van de week blijkt, legt John Faase uit hoe het epische gevecht verloopt 'om in ons hoofd te komen'. Dat is althans de ondertitel van het boek 'The Attention Merchants' van Tim Wu dat hij bespreekt. Derde en meest concrete duit in het zakje van deze 'Week van de Aandacht' werd gisterenavond geleverd door aandachts-reclamebureau Energize en marketingprofessor Peeter Verlegh. Dat leverde waardevolle nieuwe inzichten op over aandachtstrekkers – en dan laten we de marketingzelfmoord van Gillette nog maar even buiten beschouwing, al kwam die campagne natuurlijk wel ter sprake. Want álles draait om aandacht.

Het meest verontrustende aspect van de onlangs geïntroduceerde gelehesjesbeweging, is misschien wel de enorme volkswoede die de lont in het kruitvat bleek: de verhoging van de dieselprijzen in Frankrijk. Vrees van mij in dit blog geen algehele duiding van een wellicht globale politieke beweging, maar de opkomst ervan illustreert wel hoe belangrijk de rol van marketing kan en ook moet zijn bij het veranderen van onze manier van leven. Stapje voor stapje, want met een revolutie komen we er niet, maar er moet wel wat gebeuren. En dat kan ook.

Toegegeven, het begon precies een jaar geleden als wat vrijblijvend gemijmer bij een bak koffie en het napraten over de NIMA Marketing Day: Toen de zittende redactie het eind 2017 collectief hoog tijd vond voor een nieuwe uitdaging, riep dat de vraag op hoe dit tamelijk grandioze bloggersplatform zich zou kunnen of moeten ontwikkelen. Waarom niet met NIMA Inside?

Jonkies van corporates die werken aan een case onder begeleiding van een stel ervaren rotten, om zo nieuwe proposities voor de eigen organisatie te ontwikkelen om hun maatschappelijke impact te vergroten en hun marktpositie te verbeteren. Klinkt goed maar ook een tikje ambitieus, want zullen er genoeg bedrijven zijn die daar geld, tijd en manuren in willen stoppen? Mede-bedenker Bart Bruggenwirth van de Impact Marketing Challenge denkt van wel, want de challenge van het team moet je niet los zien van bestaande beleidsprioriteiten. In tegendeel. Bovendien past die bij de ambities van het bedrijf om maatschappelijk én commercieel waarde te creëren. Het geeft dus invulling aan de strategie of innovatiepijplijn.

Ooit, drie sociale platformen en zeven iPhone-versies geleden, gold het jaarlijks event Marketing Pioneers als een eigenzinnig zusje van alle bekende marketing-, communicatie- en e-congressen. Er zat geen branche- of beroepsvereniging achter, geen organiserende uitgevers, geen vakmedia, eigenlijk geen verdienmodel, maar het sproot voort uit de wil van een aantal bedrijven en gewoon nieuwe-marketing-adepten om iets heel spraakmakends neer te zetten.

De Effies zijn een soort familiefeestje waarbij het kermen en kreunen van de verliezers minstens zo indrukwekkend is als het plezier over de winnaar. Marketing komt een eind, "maar het is geen wiskunde", stelde schrijver van hét nieuwe marketingcommunicatie-basisboek Gert Koot onlangs. Gouden Effie-winnaar Zeeman illustreerde voor een volle zaal dat de jury het aandurfde om een complete marketingstrategie te belonen wegens aangetoond effectief. Daar konden in ieder geval de meeste bezoekers 'van de klantzijde' uitstekend mee leven.

Wij, u, ik, wij allen, gaan de komende weken trekken en sleuren aan marketingcases die de beste van Nederland heten te zijn. Marketing. Dus de Effies + die andere 90 procent. Help mee alsjeblieft. For the love of marketing. Red het vak. Gewoon omdat jij als marketeer op twee kilometer afstand ruikt of een marketingcase een goede marketingcase is. En omdat jij de enige bent die dat kán ruiken. Marketing needs numbers, maar die komen later wel.

Gert Koot en Guy van Liemt lanceerden in januari van dit jaar hun vuistdikke 'Marketingcommunicatie in 14 stappen', dat inmiddels ook een nominatie in de wacht heeft gesleept voor de PIM Marketingliteratuurprijs. Het boek, gebracht als echt basisboek voor marketeers én communicatiespecialisten (en de enorme hoeveelheid 'mensen en middelen' die daar tussen zitten), was een regelrechte hit. Commercieel, maar ook qua impact: met name omdat het marketingcommunicatie koppelt aan marketing. Dat lijkt een open deur. In de praktijk zijn het twee verschillende componenten die vooral uiterlijk aan elkaar worden gelinkt.

Met de launch party van Eat Your Greens, een vermakelijk boek van Nederlandse marketeer Wiemer Snijders op donderdagavond, was zo ongeveer álle Nederlandse inbreng op het Britse Festival of Marketing – 9 en 10 oktober in Londen – wel geleverd. En die vond dan nog plaats te midden van tientallen belangstellenden bij een uitgever om de hoek. Toch bleek er voor 'een Nederlandse marketingfreak' een hoop te halen in de Britse hoofdstad, met name voor vakbroeders (v/m) die de neuslengte voorsprong kunnen gebruiken en die de sprekers je aanreiken. Festival of Marketing is relevant voor marketeers en marketing-denkers, en dan met name voor innovatieve geesten die een hoop méér mogen dan een campagne wegzetten.

De relatie tussen marketeers, marketingafdelingen en de creatieve bedrijven waarmee ze werken, levert vaak voer voor discussie, niet het minst onder die bureaus zélf. Sinds de tijd van Don Draper groeiden 'reclamebureaus' uit tot alomvattende communicatie- en strategiefabrieken, vielen vervolgens uiteen in allerlei kleine fabriekjes en nu lijkt er weer sprake van een terugkeer naar de one-stop-shop. Tegelijk groeiden creatieve marketingafdelingen en de nieuwste bedreiging voor 'de bureaus' lijken consultancy's te zijn, die zich op hun pad begeven. Bert Hagendoorn specialiseerde zich vanuit zijn creatieve achtergrond in 'de positionering van creatieve bedrijven': als marketeer dus van marketingbedrijven.  

'Creativity is intelligence having fun' is misschien wel de beroemdste uitspraak van Albert Einstein die Einstein nooit heeft gedaan (maar afkomstig van een reclamebureau, BrightHouse). De populariteit van het idee dát het van Einstein afkomstig is, illustreert wel perfect dat velen de neiging hebben 'creativiteit' te kaderen als een belangrijk onderdeel van een ogenschijnlijk lineair denkproces. En er is een funfactor. Marketeers roepen elkaar geregeld op om gebaande paden te verlaten of buiten lijntjes te kleuren. Al dan niet met behulp van ingehuurde creativiteit. En daar komen bureaus in beeld.

Innocent, Tony’s, Virgin. Merken met een magic touch, die iedere weldenkende marketeer aan het denken zet. Hoe word je een geliefd bedrijf of een love brand? Hoe krijg je trouwe klanten, open sollicitaties en betrokken medewerkers? Hoe krijg je het voor elkaar dat mensen begrip opbrengen wanneer je service een keer niet helemaal top was, dat klanten foto’s sturen van zichzelf met jouw product? Klanten die niet om korting vragen, maar vooral benieuwd zijn naar je volgende product? Bedankkaartjes en likes? En nog belangrijker: hoe mogelijk en hoe nuttig is het écht om een love brand te zijn? 

Eeuwen oud en modern tegelijk: storytelling is een marketingcommunicatie-fenomeen met een bijzondere geschiedenis. Na begin deze eeuw een wat gereserveerde ontvangst door het vak – "Verhalen vertellen kunnen we allemaal wel!" – is het heel hard gegaan. Omdat het werkt, maar ook omdat het interessant is. Marketing is inmiddels vergeven van ‘thought leaders’, ‘purpose thinkers’, ‘archetypes’ en ‘brand heroes’. Gijsbregt Vijn, de bevlogen directeur van creative agency Lemon Scented Tea, sprak in de afgelopen jaren duizenden vakgenoten toe over 'the power of the story'. Een vraaggesprek over de stand van storytelling en de toekomst van marketingcommunicatie. "Het merkverhaal is de blik van het bedrijf op de wereld."

In het Verenigd Koninkrijk gaat een campagne van start om jongeren te interesseren voor een loopbaan in marketing, gedragen door Centaur Media, opleiders Learn Et Al, Pearson College London en een stel prominenten bij marketingbedrijven. Niet de bureaus, maar echte groten als Unilevers CEO Paul Polman en topmarketeers bij organisaties als Direct Line Group, Microsoft, Santander, IBM en Google. Doel is de oprichting van The School of Marketing. Daarvoor worden vijftig twintigers gezocht.

Contentmarketing is bijdragen aan marketing met 'verhalen die het waard zijn om te verwoorden en verbeelden'. Dát weten we nu wel. En dan liefst ook nog via eigen mediakanalen, want dan is er geen lastige redactie of waslijst voorwaarden om rekening mee te houden. Marketeers zijn er in de afgelopen jaren lekker druk mee geweest en gelet op de enorme hoeveelheid content die nog dagelijks wordt bíjgeproduceerd – met als primair doel om bij te dragen aan marketingdoelstellingen – is er geen sprake van een hype, maar een trend die marketing heeft veranderd.