Mischa Coster, mediapsycholoog-adviseur-spreker-au

In december 2016 werd ten onrechte de ‘veiligheidscheck’ op Facebook geactiveerd op basis van veelvuldig gedeeld nepnieuws over een aanslag in Bangkok. Het ging om oude berichten over een aanslag in 2015, die gekopieerd waren. Facebook had nota bene in november tegen een verslaggever gezegd dat het algoritme eerst controleert of het nieuws echt is, voordat het de veiligheidcheck activeert. Niet dus.

Bijna één op de vier Amerikanen heeft wel eens nepnieuws gedeeld op Facebook, volgens een studie door het Pew Research Center in december 2016. En één op de 10 personen deelde zelfs het bericht wetende dat het om nepnieuws ging. Wat is hier aan de hand? Wat is de werking van nepnieuws?

Afgelopen week heb ik de eer gehad om het nieuwe boek van Robert Cialdini, Pre-suasion, te reviewen. Het boek komt vandaag uit in de VS en 26 september in Nederland. Het is Cialdini’s eerste solo-werk sinds de publicatie van Influence, de internationale bestseller op het gebied van de psychologie van beïnvloeding en overtuiging. Pre-suasion beschrijft de manier waarop je mensen direct voorafgaand aan een boodschap ontvankelijk kunt maken voor die boodschap. Het boek bestaat uit 3 delen: ‘Aandacht richten’, ‘De rol van associaties’ en ‘Pre-suasion optimaliseren’. In dit artikel zal ik een korte beschrijving geven van een aantal concepten en technieken uit het boek.

In 2012 schreef ik al over mijn fascinatie met Facebook-liken, de happy-cultuur en sociale vergelijking. Gevoelige snaar, ruim 180.000 keer gelezen inmiddels. Eén van de problemen (naast allerlei psychologische processen) was de 'Like' button. Want: je gaat niet 'liken' dat een kennis haar kat is overleden. Maar omdat het een kennis is en geen vriendin ga je misschien ook niet een comment geven, daarvoor is de sociale afstand te groot. Dus: je doet niets.

Ik geloof in de kracht van psychologie. Ik zie psychologen als de smeerolie van organisaties. Bijna alle bedrijfsprocessen kunnen inhoudelijk en procedureel versterkt en verbeterd worden door een professional te betrekken die verstand heeft van gedrag, attitudes, cultuur, ontwikkeling en het brein. Met andere woorden: elke organisatie heeft baat bij een CPO: een chief psychology officer.

Producten waar we in retrospect niets aan hebben. Een auto die eigenlijk te duur was. Je kind dat helemaal opgaat in de nieuwste verzamelrage. De vakantie die toch niet helemaal was wat je ervan verwacht had. Is het een probleem als we (veel) geld en energie spenderen aan zaken die achteraf tegenvallen? Dat hangt ervan af. Als we doelbewust een aanschaf deden en er op het moment blij mee waren: nee. Maar als we zaken gekocht hebben op basis van valse beïnvloedingstechnieken of gedrag hebben vertoond dat voor ons of onze kinderen schadelijk kan zijn: ja!

Brainstormen in een ruimte met een hoog plafond. Het gebruik van iemands voornaam in plaats van diens volledige naam. Het beschrijven van negatieve eigenschappen van mensen die van de sociale norm afwijken. Mensen een belofte laten uitspreken in plaats van ‘ja’ laten zeggen. Het zijn voorbeelden van kleine, vaak kosteloze interventies die grote impact kunnen hebben. In het nieuwe boek van Cialdini, Martin en Goldstein beschrijven zij meer dan 50 van dit soort - wetenschappelijk bewezen - kleine interventies die op verschillende manieren helpen bij het activeren van psychologische mechanismen. Ze worden dan ook ‘small BIG’s’ genoemd. Ik interviewde dr. Robert Cialdini vorige week over het boek, over de aanleiding, over hoe marketeers deze principes gebruiken en over zijn aanstaande optreden in Nederland.

Co-creatie en crowdsourcing zijn twee ‘vaktermen’ die regelmatig verwisseld en verward worden. Beide gaan over het betrekken van een groep gebruikers, klanten of lezers bij de creatie van kennis, een product, een dienst of content. Maar eindigt de overeenkomst daar? Geiger et al (2011) heeft het over ‘integrative sourcing without remuneration’ en ‘selective sourcing without crowd assessment’. Maar wat belangrijk is om je te realiseren: co-creatie en crowdsourcing hebben een verschillend psychologisch effect op je doelgroep.

Sinds de overname van WhatsApp door Facebook zijn veel mensen bezorgd om hun privacy. Dus het ‘grote zoeken’ is begonnen naar een ‘veiligere’ app. Op zich voldoet WhatsApp nog prima, maar velen zijn bang voor toekomstig datagebruik door Facebook. De app Telegram lijkt een door velen gekozen optie te zijn. Vergelijkbaar met WhatsApp, met ogenschijnlijk betere privacyfuncties. Maar waarom reageren we nu massaal op zo’n bericht? Zijn we allemaal zo makkelijk van ‘iets goeds’ af te krijgen? Samen met Juliette van der Wurff kijk ik naar de technologische en sociale aspecten die bij deze onzekerheid horen. En een klein advies.

Gisteren vond het jaarlijkse congres "De Psychologie van het Overtuigen" van DenkProducties plaats, met uiteraard dr. Robert Cialdini als hoofdspreker. Aangezien hier op Marketingfacts al een verslag komt over het congres en Aartjan van Erkel een geweldig video-interview met 'Dr. Bob' heeft gehouden dat hier ook zal verschijnen, ga ik het enkel over het einde van het congres hebben. Want dat bevatte een primeurtje ...

Op vrijdag 7 juni was het zo ver, het congres 'De Kunst van het Vragen Stellen' door Denk Producties. Ik ben al naar diverse seminars van hen geweest en dit beloofde weer een topper te worden. En dat werd het. Waarom? Lees verder....