Peter Luit

Afgelopen donderdag organiseerde de LinkedIn groep ‘Dutch Media Professionals’, met op dat moment op de kop af 5000 leden, de ‘Cr!sis Kansen Borrel’ in het FD/BNR (mede sponsor) auditorium in Amsterdam. Het netwerk event begon om 18:00 uur en trok veel belangstelling van professionals uit diverse segmenten van de media branche. Somber was niemand, de sfeer was goed, en iedereen ziet volop kansen in de diverse segmenten van het media speelveld. In onderstaande video een impressie (geluid is niet al te best, learning by doing!)

Nog een paar weken en Nederland is weer in feeststemming. Nu al is duidelijk dat de consument niet bezuinigt op de komende feestperiode. Sinterklaasverkopen doen het goed en de verwachtingen voor Kerst en Oud en Nieuw hebben weinig te lijden van de kredietcrisis.

Even stoom afblazen na een periode van hard werken, dat is de gedachte die veel mensen hebben bij het aantal extra vrije dagen. En dat is logisch. De winterse gezelligheid, samen met gezin, familie, vrienden of kennissen, is doorgaans de eindsprint van het jaar die ons in de laatste weken van het jaar bindt. En dan staat na al die gezelligheid de realiteit begin januari weer voor de deur. De files keren terug, de tellers staan weer op nul. Ja, de eerste dagen proberen we die gezelligheid nog wat vast te houden door het bezoeken van de nodige nieuwjaarsborrels, maar de zakelijkheid begint langzaam maar zeker weer tot leven te komen. Hoe kijken we tegen 2009 aan?

Digitaal papier is de basis voor e-readers, e-papers en e-books. Wat is de stand van zaken rondom deze 2.0 beweging? Voor wie zijn er kansen, voor wie bedreigingen? Hoe staat het met de technologie en de business modellen?

Er is nogal wat verwarring binnen de terminologie rondom digitaal papier. Om daarmee te beginnen, digitaal papier is de basistechnologie van onder andere eInk in de Verenigde Staten. Door middel van elektrisch geladen bolletjes kan zwarte ‘inkt’ worden weergegeven op een ‘wit’ vel, zonder dat het ‘scherm’ net zoals bij een computer steeds opnieuw opgetekend hoeft te worden. Daardoor verbruikt het ‘papieren scherm’ vrijwel geen stroom en is de leesbaarheid vergelijkbaar met gewoon papier.

‘Verenigingdenken 2.0’ begint met het sociale netwerk LinkedIn. Nog geen 8 maanden geleden richtte Jeroen Jonker Roelants door een paar muisklikken op LinkedIn de groep ‘Dutch Media Professionals’ op. En dat het een sneeuwbal effect.

Het is geen brancheorganisatie en zelfs geen vereniging, maar op de eerste bijeenkomst, georganiseerd door de initiatiefnemer in samenwerking met een aantal vrijwilligers en groot een aantal sponsors, was de saamhorigheid groot. Zo een 350 professionals uit alle gelederen van de media sector kwamen op woensdag 19 november bijeen in de Rode Hoed in Amsterdam.

Steeds vaker blijken kranten hun content weer gratis open te stellen voor haar lezers. Experimenten met verschillende business modellen tonen aan dat kranten het afleggen ten opzichte van gratis on-line kranten. In Nederland zijn dat bijvoorbeeld nu.nl en planet.nl, maar bijvoorbeeld ook skoeps.nl, welke weliswaar is gebaseerd op de kracht van burgerjournalistiek.

The NewYork Times brak vorige maand al haar tolpoortje af. Ze bereikten bijna 230.000 betalende on-line lezers die voor 50 dollar per jaar toegang kregen. Inmiddels blijken nu zo een 13 miljoen mensen de krant on-line te consumeren. Een ander businesss model, welke nu dus vooral adverteerders moet gaan trekken. Getallen werken. Het verlies van 10 miljoen dollar nu, moet dus makkelijk goed gemaakt kunnen worden door nieuwe advertentie inkomsten.

De kleine Wehkampgids, die een paar jaar geleden nog behoorlijk wat kritiek te verwerken kreeg door in de TV reclames een hondje te gebruiken als slachtoffer waar de oude gids op terecht kwam, is verleden tijd. Een grote drukorder komt weer terug op de internationale drukkerijmarkt. De nieuwe gids op groot formaat wordt in een oplage van 1,3 miljoen exemplaren gedrukt door verschillende nationale en internationale drukkerijen. Volgens GWmedewerkster Ellen Pouwels voldeed het kleine formaat niet aan de wensen van de klanten, waarbij vooral de modesectie het moest ontgelden. Joke Vrolijk, woordvoerster bij Wehkamp zei in een vraaggesprek met GW dat inmiddels 78% van de verkopen via het web verloopt. ‘De gids is daarbij de belangrijkste aanjager om mensen uit hun stoel achter de computer te krijgen.’

Op dinsdagmiddag 2 oktober organiseerde Xplor een infomatieve netwerkbijeenkomst in het Spoorwegmuseum te Utrecht, over het onderwerp post. Voorzitter Ed den Dulk van Xplor Nederland haakt meteen in op de actualitiet van de liberalisering van de postmarkt in ons land, een onderwerp dat door de overige sprekers vooral werd vertaald in nieuwe werkstromen, ketens en vooral ook lagere kosten.

Dagvoorzitter Ton Kalter, Manager Business Development & Consulting van Service Point Nederland, sprak de middag aan elkaar door allereerst prof. dr. Cor Molenaar aan het woord te laten. Molenaar schetste vooral de breedte van het media speelveld vanuit het spanningsveld tussen sociologie, technologie en vooral marketing denken.

Het woord crossmedia zorgt onverminderd voor volle seminars, talloze artikelen en veel marketing geweld om vanuit welk bestaand medium dan ook, vooral nieuwe media toe te passen om boodschappen op meerdere manieren aan de man te brengen.

Onlangs verscheen DAG, omgeven met het woord crossmedia. DAG verscheen vooral de eerste dag als krant, gratis af te halen op trein- en metrostations, hoge scholen en universiteiten en bij Albert Heijn. Op de dag zelf al verschenen vele analyses van DAG op de vele media blogs die ons land inmiddels rijk is. De snelheid van meningsvorming is bijna net zo onwerkelijk als het crossmedialisme van DAG op de eerste dag van verschijnen. We gunnen elkaar nog nauwelijks de tijd om crossmedia tot wasdom te laten komen. Natuurlijk is het een containerbegrip, met vele mogelijke interpretaties vanuit zowel marketing, communicatie als technologie.

Op de dag dat het gratis dagblad De Pers haar eerste nummer publiceerde, maakten Apax en PCM bekend, dat de Britse aandeelhouder uit PCM stapt. De geruchtenmachine is inmiddels op voele toeren. Het moment is opvallend. De afgelopen maanden deden Marcel Boekhoorn en PCM diverse pogingen een gezamenlijke gratis krant op te zetten. Dat mislukte, niet zozeer door inhoudelijke verschillen van inzicht, maar vooral door de terughoudendheid van investeerder Apax, die een paar jaar geleden niets anders wilde dan flink cashen met een eventuele beursgang. Geld uitgeven binnen het conceren om de zo broodnodige strategie eindelijk eens inhoud te geven, was niet een agendapunt met prioriteit.

Joris van Heukelom verruilde zijn directeurspositie bij BNN voor een soortgelijke rol bij KPN als directeur content. In het november nummer van Emerce praat van Heukelom over adverteerders, media aanbod en content. Een samenvatting.

De 37e jarige van Heukelom is van origine een Belg, met een flink portie academische bagage. Via TMF en MTV kwam hij bij BNN en zette onlangs de stap richting KPN. Ik had afgelopen zomer het genoegen met hem ons CMBO MediaCity congres te mogen evalueren. Hij deed toen een aantal opmerkelijke uitspraken, die hij min of meer herhaalde in Emerce.

Het is vooral opvallend dat juist van Heukelom behoudend is wanneer het gaat om verschuivingen in het media arsenaal. Als de media zeggen dat jongeren geen TV meer kijken zegt hij: ‘Dat is bullshit, het is inderdaad zo dat het aantal minuten dat jongeren TV kijken, iets is afgenomen. Maar ze kijken nog steeds rond de drie uur per dag. Interessant is dat ze daarbij gelijktijdig veel andere (media) dingen doen.’

Dit jaar heeft de term crossmedia vooral gezorgd voor veel volle zalen, veel speculaties, veel voorbeelden, maar ook veel twijfels. De ‘deskundigen’ zijn nog niet uit over de eenduidige betekenis van een term die inmiddels wel al alles van een tijdelijke beweging uitstraalt.

Nader onderzoek naar de oorsprong van de term crossmedia leverde niets op, geen goeroe die haar of zijn naam kon verbinden aan een term die op zijn minst in ‘kruisverbanden’ heeft geresulteerd tussen verschillende media kanalen en processen. Dit jaar stonden vele tientallen weblogs bol van verhalen over de moeilijke tijden die de traditionele media doormaken. Uitgevers van tijdschriften en kranten werden massaal de rol van de ‘underdog’ toegespeeld, maar ook radio en televisie bleven niet gespaard. Waar komt die beweging vandaan? Vormt internet dan echt de grote bedreiging voor kranten en tijdschriften en zijn het alleen de commerciële omroepen die ons omroepbestel bedreigen?

Internet wordt al heel lang omarmt door de uitgevers en vele titels hebben hun formats zodanig aangepast dat papieren uitgaven, internet en zelfs thema kanalen op televisie (ook via het web) op elkaar aansluiten. En ook de publieke omroepen hebben op veel plaatsen massaal internet ingezet, als complementair on-demand medium. Dus internet te definiëren als de grote concurrent richting traditionele media kan zeker in twijfel worden getrokken. Dat geldt in onverminderde mate wanneer ook wordt gekeken naar advertentie inkomsten. Internet is weliswaar de snelste groeier, maar de absolute getallen staan nog (!) in geen enkele verhouding ten opzichte van de reclame inkomsten bij de verschillende traditionele media kanalen. Wel waren vooral de kranten veel te laat met reageren op sites als marktplaats.nl.

Door de economische groei besteden bedrijven weer fors meer geld aan reclame uitingen. In het eerste half jaar van 2006 stegen de netto bestedingen met 79 miljoen tot 1,8 miljard euro, een stijging van 4,6%. ‘Een definitief herstel sinds de magere jaren vanaf 2000’, aldus Nielsen Media Research.

De dagbladen profiteren nog niet van het herstel. Wel stegen de inkomsten voor personeelsadvertenties, maar konden het tekort in het totaal niet opvangen. Volgens analyses van PriceWaterHouseCoopers moet die markt zich in de loop van dit jaar wel weer gaan herstellen, weliswaar met iets lagere groeicijfers dan het gemiddelde van het totaal.