John Faasse

Alle reclame de wereld uit, te beginnen met Amsterdam. Dat schijnt de insteek te zijn van hoofdstedelijk GroenLinks vanwege een discussie over digitale reclamezuilen van JCDecaux. Je kunt natuurlijk van mening zijn dat de wereld beter af is zonder reclame in het algemeen en buitenreclame in het bijzonder. Het is alleen de vraag hoe breed dat wordt gedragen. Tijd voor een heroverweging.

Het laatste gedrukte nummer van het roemruchte Britse tijdschrift Admap ging over aandacht. Aandacht voor merken. Aandacht voor reclame. Serieuze aandacht. Krijg dat nog maar eens in deze tijd van multi-screen en van social media die voortdurend om aandacht bedelen vanaf je telefoon of vanuit de hoek van je laptop: 'Nu ik. Open mij. Kijk. Ik heb een like voor je.' Hoe gaan we hier mee om?

Houdt reclame zich aan strikte wetten, of komt er toch ook af en toe buikgevoel bij kijken? Adverteerders lijken massaal weg te kijken bij alles wat er mis is op het gebied van online advertising en hoe nietszeggende online statistieken telkens weer voor zoete koek worden geslikt. Juist online biedt perfecte mogelijkheden om te experimenteren met de effectiviteit van reclame. In de praktijk gebeurt dat niet of nauwelijks. Nog niet. Maar let maar op, reclame wordt weer wetenschap. 

Het epische gevecht om in ons hoofd te komen. Dat is de ondertitel van het boek 'The Attention Merchants' van Tim Wu. Al vanaf het ontstaan van reclame draait het allemaal om het verkopen van onze aandacht aan adverteerders. Er zijn steeds minder plaatsen en momenten waarbij onze aandacht niet te koop is. Dat leidt tot meer weerstand. Maar de werkelijke bedreigingen voor reclame zijn versnippering van aandacht en 'geconditioneerde onverschilligheid'.

Eén van de vele intrigerende bijdragen in het boek 'Eat Your Greens' is het artikel 'Post Truth Telly' van Tess Alps. Daarin weerlegt ze met veel cijfers de stelling dat tv dood is. Tess is de baas van Thinkbox, de Engelse versie van het Nederlandse Screenforce. Hun taak is de promotie van het medium televisie. Natuurlijk zeggen ze dat tv niet dood is. En ze hebben gelijk. Zelfs in de leeftijdsgroep 16 tot 34 verslaat tv (in kijktijd) nog altijd Facebook en YouTube.

Nee, ik begin niet de zoveelste foodblog. Het boek 'Eat Your Greens' is een geslaagde poging om feit en fictie in de marketing van elkaar te scheiden. Het uitgangspunt: een gezond merk wordt gebouwd op feiten. Redacteur en co-auteur Wiemer Snijders is erin geslaagd om de crème de la crème van hedendaagse en tegendraadse marketingdenkers te verleiden om aan dit boek mee te werken. Er zijn bijdragen van Byron Sharp, Mark Ritson, Peter Field, Rory Sutherland, Patricia McDonald, Bob Hoffman, Paul Feldwick, Faris en Rosie Yakob en vele anderen. En niet te vergeten, de tekeningen van Tom Fishburne (the MarketoonistTM). De ontnuchterende conclusie: voordat we achter de volgende marketinghype aanlopen, moeten we eerst ons huiswerk doen (Eat Your Greens) en kijken of de feiten en de cijfers kloppen.

Langetermijneffecten zijn geen optelsom van kortetermijneffecten en campagnes die zich uitsluitend richten op kortetermijnrespons zijn op de lange termijn minder succesvol. De meest succesvolle campagnes combineren een merkgerichte aanpak met activatie. Dat was ook de boodschap die Mark Ritson op Screenforce Day verkondigde.

Hoeveel mensen zien, horen of lezen reclame? Daarover zou het in bereiksonderzoek moeten gaan. Van oudsher wordt die vraag in afzonderlijke onderzoeken en per mediumtype beantwoord. Hoeveel mensen zien mijn reclame op tv? Hoeveel mensen lezen de krant of het tijdschrift waarin mijn advertentie staat? Hoeveel mensen luisteren er in het kwartier dat mijn reclameboodschap op de radio wordt uitgezonden? Nu ligt er een Request for Proposal (RfP) voor 'Total Media Audience Measurement'. Het streven is om het bereik van alle media in één onderzoek te gaan meten. Het is de vraag of dat kan: is het niet alleen mogelijk als we radicaal breken met de huidige manier om bereik te meten?