Patrick Wessels

Energiezuinige LED-lampen, waterbesparende douchekoppen en elektrische auto’s: het aanbod duurzame alternatieven groeit snel. Onderzoek wijst uit dat veel consumenten onbewust denken dat die duurzaamheid ten koste gaat van prestaties. Een serie nieuwe experimenten door experts in consumentengedrag laat zien wat er nodig is om die associatie te voorkomen. En duurzame alternatieven als een volwaardig alternatief te presenteren.

"Dit zit me als gegoten": je zal het een vrouw niet snel horen zeggen over werkkleding. Die is er namelijk wel voor vrouwen, maar wordt standaard ontworpen voor mannen. En past daardoor net niet precies of vraagt om wat ducttape om het allemaal op z’n plek te houden. Dat lijkt misschien klein bier, maar het heeft effect op consumentengedrag. Dat stellen onderzoekers Vanessa Patrick en Candice Hollenbeck in een overzichtsstudie naar inclusief design. 

“IJscoman, ijscoman, vertel eens een verhaal,” hoorden we jaren terug van Hans Teeuwen. “Nee, ik verkoop alleen maar ijs,” eindige hij resoluut. En hoe grappig dat toen ook was, inmiddels is het gewoon de realiteit. Bijvoorbeeld bij De Pindakaaswinkel en bij Peppernuts. Je kunt er maar één product krijgen, zij het in een (heel) aantal verschillende smaken. Waarom zijn die superspeciaalzaken zo’n succes?

Hoe voorkom je dat fietsen overal over straat rondslingeren? De gemeente Katwijk laat zien hoe een paar slimme lijnen op de grond het gedrag uitlokken dat je graag wilt zien. Er komt geen verbodsbord aan te pas. Ondertussen weten fietsers precies wat de bedoeling is en stallen ze hun fiets als makke schapen op de plek waar dat bedoeld is. Welke psychologie schuilt daarin?

Geloof jij Unilever als het bedrijf zegt dat zijn  Allesreinger van het merk Andy op een natuurlijke basis is? Waarschijnlijk niet. Tenminste, niet in vergelijking tot Marcel’s Green Soap-allesreiniger. De vloekende zege van een allesreiniger.

Schrikken consumenten van het bedrag van een jaarabonnement? En verschilt dat per type klant? Nieuw wetenschappelijk onderzoek door experts in consumentengedrag zoekt uit wanneer en waarom een prijs per maand beter werkt dan die per jaar. En hoe zit dat andersom met de voordelen (‘val 4 kilo af in een maand’, in plaats van ‘1 kilo per week’)? Het blijkt verstandig om die juist wel te combineren of verzamelen. Het blijkt te liggen aan de manier waarop consumenten informatie verwerken. Dat kan zowel preventie- als promotie-georiënteerd zijn.

Je neemt wat hamburgerpoeder en wat water. Meng het door elkaar met een garde en laat het daarna een uurtje in de koelkast staan. Klaar! Dat wordt volgens het merk Greenforce de nieuwe manier waarop we een hamburger maken.

Hoe overtuigend zijn ‘ons geliefde appartement’, ‘onze favoriete sloep’ en ‘de auto waarin we zelf leerden rijden’ als je die wilt verhuren? Emotie is soms een effectieve verkoper, omdat je de beleving bij potentiële kopers slim kunt verbeteren. Tenminste, zolang je geen particuliere verhuurder bent. Winkeliers creëren bijzondere ervaringen met verhalen. Als particulier werkt dat juist tegen je, zo blijkt uit recent onderzoek door experts in consumentengedrag.

Beste tip om minder voor de verleidingen van winkeliers te vallen? Ga niet winkelen. Het is de enige manier waarop je zeker weet dat je niet in de verleiding komt om toch iets te kopen. Ook als je dat niet van plan was. Of juist als je dat niet van plan was.

Stel, je hebt een creditcardschuld van 978,23 euro waarover je 9 procent rente betaalt. En er staat een bedrag open van 650,50 euro bij de Belastingdienst waarover je 4 procent rente betaalt. Wat los je dan als eerste af? Wie het rationeel bekijkt en berekent begint met de creditcardschuld. Toch gaat de voorkeur bij veel consumenten onbewust uit naar het bedrag bij de Belastingdienst. Specialisten in consumentengedrag zochten uit hoe dat komt.

Pakketje bestellen, pakketje ontvangen, pakketje uitpakken. So far, so good. Maar dan ontdek je dat het toch niet is wat je had verwacht. Of dat het niet werkt. Het pakketje moet terug. Geen probleem, gewoon weer even inpakk… Dat is nog lastiger dan je dacht. Wat je ook probeert, je krijgt het niet terug zoals het zat. Is het doosje zojuist kleiner geworden? Hier gebeurt psychologisch iets interessants. Waardoor jij van andere bestellingen heel blij wordt.

Hoe goed consumenten zich gedragen hangt af van of ze zich het gedrag zullen herinneren. Of meer specifiek, of ze vooraf het idee hebben dat ze zich dat gedrag zullen herinneren. Uit nieuw onderzoek blijkt namelijk dat mensen meer geneigd zijn te doneren en vrijwilligerswerk te doen, als ze het idee hebben dat ze dit zich nog lang zullen herinneren.

Is het een goed idee om het als David op te nemen tegen de Goliath in jouw markt? Het blijkt in ieder geval belangrijk om rekening te houden met de Social Dominance Orientation van jouw doelgroep.

We worden graag gewaardeerd om wie we zijn en wat we doen. Dat is supermenselijk. Het voelt heerlijk om een complimentje te krijgen. En als iemand ons speciaal in het zonnetje zet is dat extra bijzonder. Maar, wat gebeurt er als Bol.com dat doet? Wordt zo’n online retailer dan langzaamaan je beste vriend?

Er zit 50 cent of zelfs een stukje plastic in, maar de meeste mensen leveren hun winkelwagentje weer netjes in. Tenminste, als dat muntje erin zit natuurlijk. En dat was tijdens de lockdown(s) eventjes anders. Maar in juni besloten de supermarkten dat de karretjes weer aan de ketting konden. Om te voorkomen dat de wagentjes massaal weg worden gereden. Want zelfs 50 cent of een stukje plastic is blijkbaar genoeg om mensen te verleiden het wagentje netjes in te leveren.