Tadek Solarz

Op een zeker moment kwam een tweet voorbij van de redactie van Marketingfacts die mij erop attendeerde dat een artikel nogal goed gelezen werd. Het ging om 'De collectieve black-out van die ene Blokker-commercial'. Het artikel riep bij mij verwondering op. Was het complete Blokker-drama te voorkomen geweest met een analyse op basis van een MRI-scan? Ik heb mijn twijfels over de juistheid van het artikel. Over het ophangen van de Blokker-malaise aan één commercial. Over de boodschap zoals die door het artikel werd gecommuniceerd. 

Wat heb je aan rapportages waarin reacties of acties van gekloonde Instagram-accounts worden geregistreerd? Wat zijn likes geproduceerd door klikfarms waard, of engagement als conversaties openlijk worden geproduceerd door Russen op zoek naar een zakcentje? De documentaire #followme maakt het goed inzichtelijk: online is niets wat het lijkt dat het is. 

Het huidige internet heeft zijn beste tijd gehad. Deze versie is op. We staan op de drempel van de volgende grote verandering: een spraakgestuurd internet gaat uitkomst bieden en het zal online marketing zoals we dat vandaag kennen, compleet wegvagen. Je klant via authentieke en zogenaamde relevante content de salesfunnel inlokken? Dat wordt iets van vroeger.

Purpose-marketing werd laatst weer eens geagendeerd. Nu moet je altijd terughoudend zijn over de werkelijke waarde van elk concept waar het woord 'marketing' aan wordt toegevoegd, maar Adformatie vond het onderwerp belangrijk genoeg om er onderzoek naar te laten doen. Conclusie: vrijwel alle marketeers vinden dat hun bedrijf een positieve bijdrage levert aan de maatschappij. Purpose wordt gretig uitgedragen. Hoewel je niet tegen 'do good' kunt zijn, schuurt zo'n marketing-boodschap wel. Waarom precies?

Sommige bedrijven zijn sterk in het creëren van een groep, van een cultuur waarin mensen iets zijn wat het bedrijf het beste uitkomt. Het is het aanspannen van een oeroude marketingspier, die van de teambuilding. Wij tegen zij. Zo ben je een Coolblue’er, of een Tony. Maar is dat niet wat ouderwets? Een idee uit de industriële revolutie zelfs?

De Nike-campagne, de Sears-tenondergang, het effect van kunstgras op topvoetbal: wat maakt een (marketing)succes tot een succes? Zijn we niet te makkelijk met onze conclusies? Er wordt gesproken over wat wel werkt en wat niet, terwijl we amper in staat zijn om een deugdelijke verbinding te maken tussen oorzaak en gevolg. Elke case is uniek. Elke omstandigheid anders. Toeval, geluk, consumentenvertrouwen, koopkracht en er gewoon zijn, zijn in werkelijkheid veel belangrijker. 

Een bezoek aan Japan stond jarenlang op mijn nog-te-doenlijst. Afgelopen week was het zover, een reis samen met lokale bestuurders uit het onderwijs en overheid, en twintig ondernemers, mede mogelijk gemaakt door Rabobank. Ik kreeg de kans om Japan van zijn zakelijke kant te bekijken, een kant die waarschijnlijk nogal afwijkt van het gevoel dat je als vakantietoerist meekrijgt. 

Wie mooi wil zijn moet pijn lijden. Een uitdrukking die we allemaal kennen. Er is een verhouding tussen inspanning en hoe we het resultaat van die inspanning percipiëren. Hoe die verhouding precies is, weet ik niet. Dat is voer voor gedragswetenschappers. Hoe dan ook: de perceptie van resultaat als gevolg van een inspanning verschilt van resultaat waar je betrekkelijk weinig voor hoeft te doen. Pijn lijden we ook wanneer het op betalen aankomt. 

“Omzet detailhandel flink omhoog", meldt het CBS. "De online omzet van winkels waarvan de verkoop via het internet een nevenactiviteit is, groeide met 37,5 procent. Online werd 22 procent meer omgezet en webwinkels groeiden ook 13 procent." Een stukje tekst dat drie jaar geleden nog aardig wat stof zou kunnen hebben doen opwaaien. De vraag wie het gaat winnen bepaalde de teneur. De digitale kerk gevuld met e-commerce-gelovigen of de analoge ongelovigen?

Hoe werkt waardecreatie? En hoe zouden wij in marketing om moeten gaan met waardecreatie? Onze vaste gastblogger Tadek Solarz legt het uit aan de hand van 'No.5', een befaamd schilderij van Jackson Pollock. 

Terwijl we zoveel menen te weten over marketing, zijn er nog elke dag discussies over de simpelste zaken. Dat ervaren onderzoekers en marketingwetenschappers discussiëren over uitkomsten van onderzoek, zegt misschien wel iets over de onomstotelijkheid van die uitkomsten. We beschikken niet over een universele, reproduceerbare marketingsuccesformule. Juist op het snijvlak van wetenschap en creativiteit ontstaan nog elke dag onvoorspelbare uitkomsten en krijgt iemand zomaar het idee om een Bugatti te bouwen van Lego.

De nieuwe privacywetgeving raakt Facebook in het hart van het verdienmodel. De winst van Facebook loopt terug, omdat klanten een betere bescherming genieten. Marketeers hebben de afgelopen jaren de bescherming van die klant niet als heel relevant gezien en namen zelf geen verantwoordelijkheid, maar lieten de grenzen van wat wel of niet juist is, afhangen van de wet.

Dat je goede bedoelingen hebt als bedrijf, valt natuurlijk altijd te prijzen. Dat je een maatschappelijke bijdrage wilt leveren, verdient alle lof. Maar zodra die goed-doe-boodschap centraal komt te staan in je merkverhaal, ga je een stap verder. Het wordt een verschilmaker. Je gaat er vanuit dat bestaande en nieuwe kopers zich kunnen identificeren met die boodschap. Dat is een gevaarlijk pad. Waarschijnlijk kun je beter gewoon je eigen koers volgen, wars van trend. Simpelweg goede spullen maken en gewoon de goede dingen doen. Fatsoenlijk omgaan met elkaar en met je omgeving, zonder dat als merk-USP van de daken te schreeuwen. 

De boodschap is helder: marketeers willen de wereld verbeteren. Marketeers willen dat merken een maatschappelijke betekenis hebben. Maar het internet, en vooral Google, maakt de mooie purpose-verhalen soms een tikje ongeloofwaardig. De klant kan immers verder kijken dan die verhalen. Het model van spullen verkopen die niet deugen, is eindig. 

Hoe meten we een goed idee? Hoe meten we het vermogen van een groep mensen die iets tot stand brengt dat nog nooit eerder is vertoond? Creativiteit is de brandstof voor elke onderneming en juist creativiteit laat zich moeilijk vangen in cijfers.