Maurits Kreijveld

De coronacrisis raakt platforms als Uber en Booking keihard. In korte tijd zagen deze bedrijven hun omzet instorten, beurswaarde verdampen en moesten ze personeel ontslaan. Booking.com klopte zelfs bij de Nederlandse overheid voor steun. Dit roept de vraag op: wat is de waarde van die platformbedrijven, voor onze samenleving, voor consumenten en voor bedrijven die erop actief zijn?

De kritiek was niet mals op het consultatieproces voor de ontwikkeling van een corona-app. De tijdsdruk was hoog: het hele proces van voorstellen indienen, selecteren en evalueren duurde een week. Uiteindelijk werden alle voorstellen afgekeurd en is er nog steeds geen app. Bovendien heeft het ministerie met de aanpak een hoop weerstand opgeroepen. Het had ook anders gekund.

Hoe kunnen we enigszins gecontroleerd uit de huidige lockdown voor het coronavirus komen? Dat is de vraag die elk land zich momenteel stelt. De Nederlandse regering bestudeert verschillende opties voor apps. Een app die bijhoudt met wie je contact hebt gehad lijkt een belangrijke troef te zijn. Er zijn al dergelijke tracking-apps ontwikkeld in landen als China, Taiwan en Singapore, die dit soort apps verplichten - landen die bekendstaan om hun totalitaire overheidscontrole. Maar worden we door deze voorbeelden en door onze experts niet meegevoerd in een tunnelvisie? 

Tijdens deze coronacrisis werken bedrijven en onderzoekers wereldwijd samen op een schaal en intensiteit die ongekend is. Hierbij worden de gebruikelijke barrières zoals patenten (tijdelijk) opgeheven. Open innovatie maakt het mogelijk om sneller te innoveren, beter samen te werken en meer gebruik te maken van de creativiteit van andere spelers, inclusief fanatieke doe-het-zelfgemeenschappen en makers. Deze aanpak is ook een goede strategie bij de ontwikkeling van nieuwe markten, zoals 5G en duurzame technologie.

Uitbraken van virussen en andere crises in het verleden laten zien dat burgers via online platformen een grotere rol kunnen spelen bij het beheersen van een crisis. Ook kunnen via platformen hulporganisaties beter helpen. Toch worden deze platformen bij de coronacrisis nauwelijks gebruikt. 

Het succes van video-app TikTok onder tieners is een doorn in het oog van Facebook (Instagram) en Google (YouTube) die het aantal jonge gebruikers zien dalen. Zal het ze lukken om TikTok onschadelijk te maken door het te kopiëren met apps als Lasso en Firework? Een overname is eveneens een beproefde strategie, maar die mislukte. Wordt TikTok de Facebook- én YouTube-killer? En zo niet, wat leert de app ons dan wel?

Extreem snellere computers, hypergevoelige sensoren en ultrasnelle veilige communicatie: dat zijn de grote beloftes van een nieuwe generatie technologie die momenteel in ontwikkeling is: de quantum technology (QT).

Kunnen de grote Nederlandse webwinkels de concurrentie met Amazon het hoofd bieden? Ja, door in te spelen op de zwakke plek van Amazon.

Marketeers doen er alles aan om hun producten zo goed mogelijk te verkopen en langdurige relaties op te bouwen met hun klanten. Met kunstmatige intelligentie, neuromarketing en andere nieuwe technieken worden daarvoor nieuwe mogelijkheden ontwikkeld. Als de beloftes van al deze technieken uitkomen, worden diensten in de toekomst net zo verslavend als roken, drinken en gamen. Welke verantwoordelijkheid hebben bedrijven en marketeers?

De campagnes voor de Amerikaanse presidentsverkiezingen komen er weer aan en na de zomer zullen ook in Nederland nieuwe politieke campagnes opgestart worden voor de Tweede Kamer. Sociale media zullen hier ongetwijfeld een grote rol in spelen. Wat moeten LinkedIn, Twitter en Facebook doen om ongewenste beïnvloeding en nepnieuws te voorkomen?

Vorige week startte de Nederlandse overheid de voorbereiding op de veiling van 5G, de nieuwe generatie mobiele netwerken. Dit wordt een van de belangrijkste vitale infrastructuren van onze samenleving voor het leveren van diensten door overheden ('smart cities') en bedrijven, en voor de communicatie en interactie tussen burgers. Een uitgelezen kans dus om het internet te 'repareren' en de maatschappelijke waarden steviger te verankeren in de basis van het internet. Maar dan moet de overheid het internet wel als publieke voorziening behandelen.

De mens is (instinctief) altijd bang geweest voor wat hij niet kon verklaren, waar hij geen controle over had of dat wat superieur is aan hemzelf. Dit vertaalde zich in verhalen en rituelen, en leidde tot bijgeloof en goddelijke aanbidding. Artificial Intelligence raakt ons mensen op al die drie punten – onverklaarbaarheid, gebrek aan controle en superioriteit – en roept daarom diezelfde angst en verheerlijking op. Zijn er slechts twee uitersten denkbaar?

Om in te spelen op snelle ontwikkelingen en vluchtige wereld moeten organisaties wendbaarder zijn. Het Chinese Haier wordt momenteel gezien als een leider op het gebied van organisatieverandering en platformeconomie. Het bedrijf transformeerde zichzelf tot een zwerm van duizenden genetwerkte micro-organisaties. Zonder centrale sturing, maar met sturing volgende de keiharde wetten van de markteconomie. Als je dacht dat Amazon en Uber heftig waren: Haier gaat nog een stap verder! Is dit de toekomst voor organisaties?

Sport wordt steeds meer gedomineerd door technologie. Dat brengt de vraag met zich mee: wie wint er? Is het de sporter dankzij zijn training en eigen prestaties, of dankzij 'de technologie'? Het is een delicate mix.

Het opsporen en bestrijden van deepfakes is een enorme uitdaging die vraagt om een goede samenwerking tussen techbedrijven, sociale platformen, mediabedrijven (journalisten) en overheden. Ook consumenten en burgers zouden hierbij hun verantwoordelijkheid moeten nemen, door ‘feedback’ te geven en bewuster om te gaan met het verspreiden of promoten van berichten.