Maurits Kreijveld

Nederland leverde vorige week opnieuw een overtuigende winnaar in de World Solar Challenge. Deze wedstrijd voor zonneauto’s laat zien dat elektrische auto’s die volledig op zonne-energie rijden steeds meer binnen handbereik komen. Zonneauto’s zouden een flinke impuls kunnen geven aan de energietransitie. Het nieuwe Kabinet wil dat in 2030 alle nieuwe auto’s die in Nederland verkocht worden emissieloos zijn. Of dit uiterst ambitieuze doel gehaald wordt, is afhankelijk van de vraag of de overheid goed gebruik weet te maken van de ‘energie’ van burgers.

We kennen het al jaren van Hollywood-films als Avatar, The Hobbit en King Kong en recenter Game of Thrones: hoofdrolspelers die volledig of deels door de computer gemaakt zijn. Zo zijn geheel nieuwe filmkarakters mogelijk, kunnen oude sterren tot leven worden gewekt en kunnen ingewikkelde stunts worden vervangen door computer-gemodelleerde effecten. Hun acteerprestaties hebben ze nog wel te danken aan menselijke acteurs. Met speciale kostuums en maskers worden de lichaamsbewegingen en gezichtsuitdrukkingen van een acteur geanalyseerd en overgezet naar het 3D-getekende karakter.

Een centraal internetplatform kan het aanpakken van rampen en wederopbouw versnellen door samenwerking van verschillende partijen te coördineren en meer gebruik te maken van de inbreng van burgers. (Tele- en digitale)Communicatie is daarom net zo’n eerste levensbehoefte als voedsel, water, elektriciteit en kleding.

Terwijl de kabinetsformatie de laatste maand lijkt in te gaan wordt de vraag des te relevanter hoe de komende jaren invulling gegeven gaat worden aan de digitale overheid. De ontwikkelingen in de samenleving gaan hard. De overheid kan niet langer afwachten en reactief zijn op wat elders gebeurt maar moet nu de regie gaan nemen en daarbij zichzelf structureel hervormen.

Een paar maanden geleden was het volop in het nieuws: voedingsmiddelenbedrijf Heinz deed een overnamebod op Unilever en een Amerikaanse verffabrikant wilde AkzoNobel overnemen. Het doel van deze (niet gerealiseerde) overnames: nog groter worden in de bestaande markten en door kostenbesparingen een hogere winstmarge. Het lijkt de strategie te zijn voor bedrijven in sectoren die niet of nauwelijks nog echt groeien of weinig innoveren. Het is echter geen toekomstbestendige strategie voor de langere termijn.

Eind juni legde de Europese Commissie een recordboete op van 2,4 miljard euro aan Google voor het voortrekken van de eigen vergelijkingsdienst Google Shopping ten opzichte van concurrenten. Mogelijk komt hier later nog een boete bij voor vermeend machtsmisbruik van Google bij Android. De commissie onderzoekt dit momenteel.

Zulke boetes wekken de indruk dat mededingingsautoriteiten in staat zijn om bedrijven met aanzienlijke marktmacht flink aan te pakken. De realiteit is dat de recordboete voor Google vooral een symbolische overwinning is in de strijd tegen te veel marktmacht. Overheden hebben een fundamenteel probleem om marktspelers in het digitale tijdperk echt aan te pakken. Ze krijgen het nog moeilijker om een zaak te onderbouwen en effectief te reguleren. Dat blijkt uit het volgende.

Weinig nieuws onder de zon tijdens Apple’s ontwikkelaarsconferentie deze week, of toch wel? Redelijk terloops en onder de motorkap lanceerde Apple zichzelf in het midden van de arena van kunstmatige intelligentie.

Platformen zijn de toekomst van de retail, daar zijn steeds meer retailers en goeroe’s van overtuigd. Bol.com is zo’n bedrijf dat wil uitgroeien tot een handelsplatform. Drie vragen of dat wel een verstandige strategie is.

In haar column van 20 mei jl. in het Financieele Dagblad stelt econome Annet Aris de vraag of we beter worden van platformen. Haar conclusie: platformen zijn alleen aantrekkelijk voor beroepsgroepen als taxichauffeurs, huisjesverhuurders, klussers, et cetera, zo lang ze nog relatief klein zijn. Zodra ze groot worden, neemt de prijsdruk toe en komt de winst van de gebruikers onder druk te staan. Deze beroepsgroepen zijn dan uiteindelijk slechter af in de wereld van digitale platformen dan bij de huidige analoge spelers.

De deeleconomie is volop in ontwikkeling en als samenleving willen we daar de vruchten van plukken. Maar dan liefst zonder de scherpe kantjes en ongewenste effecten. Een zoektocht naar eerlijke platformen is daarom hard nodig.

Eerder schreef ik al hoe diverse platformen proberen een ‘eerlijker’ alternatief te zijn voor Airbnb en Uber. Vandaag het tweede deel over de flexibele arbeidsmarkt. De deeleconomie maakt hervorming van de arbeidsmarkt urgenter dan ooit.