Maurits Kreijveld

Boos en verontwaardigd. Dat waren de reacties in de media op de praktijken van marketingbedrijf Cambridge Analytica. Het bedrijf verzamelde de persoonsgegevens van duizenden Facebook-gebruikers en gebruikte die tijdens de Amerikaanse presidentsverkiezingen om kiezers te beïnvloeden door gerichte boodschappen te sturen en in te spelen op angst en onderbuikgevoelens. Dit leidde uiteindelijk tot felle kritiek op Facebook, dat die praktijken mogelijk had gemaakt. Er kwam zelfs een anti-Facebookbeweging op gang: prominenten als Elon Musk zegden hun account op. De zondebok leek gevonden.

De roep om nepnieuws te bestrijden klinkt steeds luider. Overheden in binnen- en buitenland willen nepnieuws aanpakken, Facebook en Google hebben maatregelen aangekondigd en diverse nieuwsmedia hebben factcheckers ingesteld. We bekeken eerder al wat nepnieuws is en hoe factcheckers en social media proberen dit fenomeen aan te pakken. In dit vierde en laatste deel maken we de balans op: hoe kan nepnieuws bestreden worden en wie is daarvoor verantwoordelijk?

De roep om nepnieuws te bestrijden klinkt steeds luider. Overheden in binnen- en buitenland willen fake news aanpakken, Facebook en Google hebben maatregelen aangekondigd en diverse nieuwsmedia hebben factcheckers ingesteld. Maar wat is nepnieuws eigenlijk en wat kan er bestreden worden op een open internet? Dat verkennen we in een reeks blogs. We keken eerder wat nepnieuws is en wat factcheckers precies doen. In dit derde deel bekijken we de geautomatiseerde vormen om nepnieuws te bestrijden. Hoe pakken Facebook, Google en Twitter grootschalig nepnieuws aan? En hoe goed werkt dat?

De roep om nepnieuws te bestrijden klinkt steeds luider. Overheden in binnen- en buitenland willen nepnieuws aanpakken, Facebook en Google hebben maatregelen aangekondigd en diverse nieuwsmedia hebben factcheckers ingesteld. Maar wat is nepnieuws eigenlijk en wat kan er bestreden worden op een open internet? Dat verkennen we in een reeks blogs. In deel 1 bekeken we wat nepnieuws is. In dit tweede deel kijken we welke rol journalisten en factcheckers kunnen spelen.

De roep om nepnieuws te bestrijden klinkt steeds luider. Overheden in binnen- en buitenland willen nepnieuws aanpakken, Facebook en Google hebben maatregelen aangekondigd en diverse nieuwsmedia hebben factcheckers ingesteld. Maar wat is nepnieuws eigenlijk en wat kan er bestreden worden op een open internet? Dat verkennen we in een reeks blogs. In dit eerste deel de vraag: wat is nepnieuws eigenlijk?

De grote platformen als Thuisbezorgd, Uber, Iens en Booking krijgen steeds meer concurrentie van hun eigen gebruikers zoals restauranthouders en taxichauffeurs, die een eigen platform beginnen.

Restauranthouders uit Hellevoetsluis (Hellefood) en Emmen (Bezorgland) ontwikkelden een eigen bezorgdienst en bijbehorende app als alternatief voor Thuisbezorgd; HorecaNederland begint een alternatief voor Iens, BookDinners. De Amsterdamse taxicentrale liet een eigen app bouwen door Taxi.eu.

2017 was een moeilijk jaar voor uitgeefkiosk Blendle: een van de twee oprichters vertrok en een deel van het personeel werd ontslagen. Hoorden we in 2015 en 2016 nog regelmatig over successen en behaalde mijlpalen - Blendle was er altijd snel bij deze te melden - in 2017 bleef het vrijwel stil. Blijkbaar leverden de medio 2016 gelanceerde dienst Blendle Premium, de avonturen in Duitsland (nog geen substantieel bereik) en Verenigde Staten (nog steeds pilot sinds 2015) geen nieuwe mijlpalen op.

Door de huidige gekte rond de Bitcoin is deze als stabiel betaalmiddel voorlopig mislukt. Is dat erg? Eigenlijk hebben we als samenleving geen behoefte aan nieuwe betaalmiddelen voor het kopen en verkopen van producten en arbeid. We hebben nieuwe systemen nodig die ons helpen in een globale en snelle wereld, lokaal waarde uit te wisselen, elkaar te vertrouwen en duurzamer en socialer samen te leven. De Bitcoin had deze potentie. In dit artikel een zoektocht naar de verloren waarde van de Bitcoin die via nieuwe initiatieven en via de blockchain alsnog in ontwikkeling zijn.

Bedrijven en overheden zijn druk bezig om de nieuwe privacywet te implementeren die in mei 2018 van kracht gaat. Toch zal dit alleen niet voldoende zijn om onze privacy te beschermen in een digitale samenleving. De overheid moet meer doen door burgers nieuwe rechten te geven en door de prijs van privacy zichtbaar te maken.

Nu de deeleconomie in opkomst is, groeit de discussie over de positie van de individuele dienstverleners op deze platformen. Worden de koeriers en schoonmakers van Uber, Deliveroo en Helpling niet uitgebuit door de platformaanbieders die oneerlijk concurreren met bestaande spelers in de markt? Wat gebeurt er als de dienstverleners ziek worden, door een ongeluk hun werk niet meer kunnen doen of op vakantie en met pensioen willen?

Het nieuwe Kabinet wil een minimumloon instellen voor dienstverleners op een platform (zzp’ers). Kijkend naar de toekomst is dit slechts een kleine reparatie, een verdere hervorming van de arbeidsmarkt is noodzakelijk (zoals ik eerder schreef) vanuit een bredere visie hierop. De vraag is hoe kunnen we zoveel mogelijk sociale zekerheid creëren in een wereld die steeds meer flexibiliteit en fluïditeit mogelijk maakt? In dit artikel worden drie opties verkend.

Nederland leverde vorige week opnieuw een overtuigende winnaar in de World Solar Challenge. Deze wedstrijd voor zonneauto’s laat zien dat elektrische auto’s die volledig op zonne-energie rijden steeds meer binnen handbereik komen. Zonneauto’s zouden een flinke impuls kunnen geven aan de energietransitie. Het nieuwe Kabinet wil dat in 2030 alle nieuwe auto’s die in Nederland verkocht worden emissieloos zijn. Of dit uiterst ambitieuze doel gehaald wordt, is afhankelijk van de vraag of de overheid goed gebruik weet te maken van de ‘energie’ van burgers.

We kennen het al jaren van Hollywood-films als Avatar, The Hobbit en King Kong en recenter Game of Thrones: hoofdrolspelers die volledig of deels door de computer gemaakt zijn. Zo zijn geheel nieuwe filmkarakters mogelijk, kunnen oude sterren tot leven worden gewekt en kunnen ingewikkelde stunts worden vervangen door computer-gemodelleerde effecten. Hun acteerprestaties hebben ze nog wel te danken aan menselijke acteurs. Met speciale kostuums en maskers worden de lichaamsbewegingen en gezichtsuitdrukkingen van een acteur geanalyseerd en overgezet naar het 3D-getekende karakter.

Een centraal internetplatform kan het aanpakken van rampen en wederopbouw versnellen door samenwerking van verschillende partijen te coördineren en meer gebruik te maken van de inbreng van burgers. (Tele- en digitale)Communicatie is daarom net zo’n eerste levensbehoefte als voedsel, water, elektriciteit en kleding.

Terwijl de kabinetsformatie de laatste maand lijkt in te gaan wordt de vraag des te relevanter hoe de komende jaren invulling gegeven gaat worden aan de digitale overheid. De ontwikkelingen in de samenleving gaan hard. De overheid kan niet langer afwachten en reactief zijn op wat elders gebeurt maar moet nu de regie gaan nemen en daarbij zichzelf structureel hervormen.

Een paar maanden geleden was het volop in het nieuws: voedingsmiddelenbedrijf Heinz deed een overnamebod op Unilever en een Amerikaanse verffabrikant wilde AkzoNobel overnemen. Het doel van deze (niet gerealiseerde) overnames: nog groter worden in de bestaande markten en door kostenbesparingen een hogere winstmarge. Het lijkt de strategie te zijn voor bedrijven in sectoren die niet of nauwelijks nog echt groeien of weinig innoveren. Het is echter geen toekomstbestendige strategie voor de langere termijn.