Tien vuistregels voor veilig bloggen

15 april 2008, 04:00

{title}Iedereen wordt geacht de wet te kennen, ook bij het bloggen. Een weblog is zeker geen vrijplaats waar je alles mag doen en zeggen. Ook webloggers vallen onder de Auteurswet en de wetten over smaad of over privacy. Of je nu in de Marcom Top 100 staat of niet, je kunt met deze wetten te maken krijgen. En dat dit niet een theoretische kans is, blijkt wel uit recente controverses.

Zo werden onlangs webloggers CiNNeR en Joffrey Vermeulen beschuldigd van auteursrechteninbreuk door Cozzmoss en kreeg diezelfde CiNNeR een vordering wegens smaad van bureau Swordstone. Met de volgende vuistregels beperk je de kans dat je een dure advocaat nodig hebt.

  1. Neem niet klakkeloos berichten van elders over. Hoewel het natuurlijk snel blogt, zo’n copy&paste actie, is het meestal een schending van het auteursrecht op het bericht dat je overneemt. Ook bij nieuwsberichten. Neem liever een stukje over en plaats een link naar het origineel.
  2. Markeer wat je overneemt als citaat, en vermeld de bron. De auteurswet staat wel toe dat je een kort stukje van een bericht van elders overneemt. Je moet dan wel duidelijk aangeven van wie het stukje afkomstig is. Daarvoor kun je de <BLOCKQUOTE>-tag of de “quote” knop in je editor gebruiken.
  3. Citeer niet meer dan 1 à 2 alinea’s, en alleen als je met minder niet toe kunt. Het citaatrecht is beperkt tot datgene wat noodzakelijk is om je punt te maken. Met de eerste alinea kun je prima aankondigen wat er achter de link te vinden is. En als je reageert op een blogpost van iemand anders, mag je relevante passages aanhalen om per aanhaling aan te geven wat je ervan vindt.
  4. Gebruik plaatjes niet zomaar als versiering. Gewoon een leuk plaatje ergens vandaan halen om je blogpost wat minder saai te maken, is vrijwel altijd een schending van het auteursrecht. Je mag beeldmateriaal alleen als versiering gebruiken als er een geschikte licentie bij zit. Zo biedt Flickr miljoenen foto’s onder Creative Commons-licenties, die hergebruikt mogen worden op blogs.
  5. Inhoudelijk relevant beeld mag je gebruiken, maar knip het bij en vermeld de bron. Ook afbeeldingen kunnen onder het citaatrecht vallen. Zo mag je de cover van een boek laten zien bij een boekbespreking, of een portretfoto van een persoon bij een bericht over die persoon. Wel moet je dan de afbeelding verkleinen of bijknippen, zodat hij niet overheerst in de blogpost. En ook hier moet je de bron vermelden.
  6. Shockeren mag, maar beledigen en belasteren niet. De vrije meningsuiting omvat ook het recht om ideeën en denkbeelden te verspreiden die schokken, kwetsen of verontrusten. Maar er zitten wel degelijk grenzen aan dit recht, in de vorm van belediging, smaad en laster.
  7. Overdrijf gerust, maar houd wel rekening met de feiten. Een blog kun je zien als een column. Columnisten mogen ver gaan, ze mogen overdrijven en verzonnen verhalen over mensen schrijven. Wel moet duidelijk zijn dat sprake is van overdrijving, sarcasme of een vergelijkbare stijlfiguur in plaats van zakelijke berichtgeving. En de column moet “steun hebben in de feiten”, er moet wel een kern van waarheid inzitten.
  8. Lees je reacties en grijp in als je ze te ver vindt gaan. Je bent als blogger aansprakelijk wanneer anderen in reacties dingen zeggen die niet door de beugel kunnen. Je hoeft niet vooraf elke reactie te lezen en goed te keuren (al is dat misschien wel slim vanwege reclamespam), maar lees wel regelmatig wat er wordt gezegd en grijp in als je ze te ver vindt gaan. Het is dan wel zo netjes om dat toe te lichten in de reactie die je bewerkt.
  9. Reageer op klachten van derden over een blogpost of reactie. Wanneer iemand een duidelijke klacht heeft, en jij doet daar niets mee, dan kan dat tegen je gebruikt worden mocht het tot een rechtszaak komen. Geef dus altijd een inhoudelijke reactie, en kijk of je de klager op een of andere manier tegemoet kunt komen. Je hoeft niet altijd toe te geven, maar je kunt hem bijvoorbeeld aanbieden een weerwoord te publiceren in de blogpost.
  10. Wees terughoudend met bloggen onder werktijd. Het gebruik van ICT-faciliteiten van het werk voor privé-activiteiten kan een reden voor ontslag zijn. Hoewel je werkgever niet zomaar mag monitoren wat je op internet doet, kan hij natuurlijk best tegen een blogpost aanlopen en je daarop aanspreken.

Wie meer wil weten over de juridische kanten van bloggen, kan mijn artikel Juridische valkuilen voor bloggers lezen. Veel vragen over bloggen en recht worden beantwoord in mijn juridische FAQ over bloggen. De Eerlijk en Legaal bloggen community biedt een platform voor mensen die met claims te maken hebben gekregen of hierover willen discussiëren.

Arnoud Engelfriet is ICT-jurist, blogger en partner bij juridisch adviesbureau ICTRecht. Sinds 2001 beheert hij de site Iusmentis.com met meer dan 350 artikelen over internetrecht.

Categorie
Tags

16 Reacties

    Rob

    Als de bron een persbericht is, is het toch niet nodig om de bron te vermelden?


    15 april 2008 om 04:46
    mgvandenbroek

    @Rob: Juist wel, lijkt me. Persberichten worden altijd met een doel verstuurd. Door te melden dat informatie afkomstig is uit een persbericht, geef je de lezers de kans de link te leggen tussen het geschrevene en het (commerciele, maatschappelijke) doel van de organisatie. Probeer het zelf altijd te doen. ‘Jubelt [organisatie X] in het persbericht’ is een van mijn favoriete bijzinnen ;-).


    15 april 2008 om 04:50
    chi666

    Interessante post, top.

    @Rob/Matthijs: ik zet er wel eens onder bron: persbericht (linken is vaak lastig, aangezien het veel gemaild wordt en meteen een bericht op eigen sites zetten voor velen erg lastig blijkt…)

    Ik heb toch wat moeite met punt 4: als ik copy right materiaal op flickr zet, is het ineens legaal? Volgens mij niet? Maar wil je dan zeggen dat die persoon die het op Flickr heeft gezet aansprakelijk is?

    Verder vraag ik me af: als je een plaatje deeplinked (iets waar Marco heel erg op tegen is). Dus gewoon van een andere site pakt, is het dan nog stelen? Of is dat juist juridisch wel mogelijk?

    En hoe zit het met portretrecht? Mag iemand zomaar foto’s gebruiken? Daar moet je toch officieel voor tekenen?


    15 april 2008 om 05:07
    ronald vandenhoff

    Vanuit de door jou genoemde Eerlijk & legaal bloggen community gaan we binnenkort een meldpunt voor gedupeerde bloggers neerztetten en kijken hoe we deze mensen kunnen helpen.

    Voor de goede orde: Het gaat ons er vooral niet om “overtreders te belonen”, maar we hebben de stellige indruk dat er een aantal partijen in Nederland rondlopen die plat “grof geld verdienen” aan het letterlijk bedreigen en onder druk zetten door het neerleggen van torenhoge cliams en een ongehoorde juridische druk, zodat de bange amateur blogger maar gaat schikken.

    Fout is en blijft fout, maar grof geld verdienen over de rug van de goedwillende, niet-commercieele blogger, is iets waar we ons tegen zullen blijven verzetten!


    15 april 2008 om 05:09
    eduardblacquiere

    Goede post met bruikbare vuistregels!


    15 april 2008 om 05:22
    CiNNeR

    Dat is allemaal mooi en goed gezegd Arnoud. Behalve dan dat ik niet ben aangeschreven voor smaad maar wegens ‘beschuldigen van criminele activiteiten’ maar vooral je niet bepaald kan stellen dat ik zomaar iemand heb zitten beledigen. Betreffende posting is zelfs niet shockerend te noemen. Mijn geval lijkt meer een voorbeeld hoe elke nederlander lukraak claims kan rondsturen voor je weet nooit.

    Ik heb dan ook geen dure advocaat nodig maar een goede prullenbak.


    15 april 2008 om 06:50
    ArnoudEngelfriet

    @CiNNeR: mijn excuses, ik was misschien wat te kort door de bocht, maar op je blog schreef je dat er werd gezegd dat je “op smadelijke wijze tal van andere onrechtmatigheden insinueer[de]”. Ik werd getriggerd door dat woord ‘smaad’. Dat de beschuldiging iedere grond mist, is natuurlijk een ander verhaal.


    15 april 2008 om 06:53
    CiNNeR

    @Arnoud: geeft niks. Als ik ene ding geleerd heb van de afgelopen tijd, is dat ik in detail duidelijk dien te zijn 😉

    Ik wil eigenlijk vooral de indruk voorkomen dat ik wellicht gesmaad of gelasterd heb. Voor mij niet geheel onbelangrijk 🙂


    15 april 2008 om 06:56
    chi666

    @Arnoud: hoe zit dat b.v. op events? Stel dat ik (theorie natuurlijk) Frank Jansen van Frankwatching wil aanklagen voor de foto’s die hij heeft gemaakt voor Frankwatching? Ja, hij was daar als verslaglegger, maar heeft op zich nooit gevraagd of hij foto’s mag maken. Grijs gebied natuurlijk, maar toch.

    En als iemand zo’n foto zou gebruiken bij een negatief artikel over mij? (stel je voor dat iemand me niet zou mogen…) mag dat? Of moet Frank dan gaan stijgeren omdat het zijn auteursrecht is? Of ik omdat het mijn portretrecht is?


    15 april 2008 om 18:52
    media

    Dank voor dit overzicht Arnoud, absoluut top!

    Goede vraag van Bas, ben ik eigenlijk ook wel benieuwd naar. Hoever mag je gaan in gebruik van beeld- en presentatiemateriaal bij verslaggeving van events.


    16 april 2008 om 03:18
    CiNNeR

    Moet wel zeggen dat ik een beetje de sfeer begin te proeven alsof de gemiddelde burger alles in het werk moet stellen om te voorkomen aangeschreven te worden, terwijl het tegelijk wel zo is dat elke burger claims kan rondsturen naar wie dan ook. Men blijft zich richten op de gebruiker die niets mag maar alles moet. Enerzijds terecht, men zal zich aan de wet moeten houden. Anderzijds heb ik het idee dat het deels gebaseerd is op angst voor de brutalen die broodwinning willen halen uit auteursrechtschendingen en zich beledigd voelen.

    @Bas: ik denk beiden, jij hebt portretrecht en Franks auteursrecht. Ik weet in elk geval dat het zo kan zijn dat de krant een artikel over je schrijft – je wellicht zelfs hard er aan megewerkt hebt – en jij het dan toch niet zonder toestemming mag doorplaatsen op je blog (wat ik er dan verder ook van denk).


    16 april 2008 om 04:15
    chi666

    @Cinner: dat laatste weet ik alles van, daar heb ik ooit nog veel ruzie over gehad met een freelance journalist (die wilde daar nog een keer geld voor hebben). Heb de dame in kwestie gezegd dat ik ga ook de uren aan research voor het artikel graag in rekening wilde brengen, toen kreeg ik te horen ‘wie had daar nu ooit van gehoord, belachelijk, dat je journalisten geld zou vragen voor informatie’. Idem trouwens voor foto’s, als iemand een foto van mij neemt en ik zou die op mijn site willen zetten, vind ik dat dat moet kunnen, helaas vinden veel fotograven van niet.

    Maar ik ben benieuwd wat Arnoud er van denkt.


    16 april 2008 om 04:53
    chi666

    @Arnoud: interessant, dank je.


    16 april 2008 om 05:28
    evroekel

    @Arnoud: Paar dagen erg druk gehad, maar zie dat je eerste artikel op Marketingfacts er staat. En wat voor artikel! Mooie start, Arnoud meer dan welkom op Marketingfacts! Kan niet kwaad als we als marketeers iets meer de wet leren kennen.


    18 april 2008 om 03:37
    david

    thanks voor de tips ik zal instauto.nl meteen hiermee proberen aan te passen !


    2 juli 2015 om 12:37

Marketingfacts. Elke dag vers. Mis niks!