Vijf redenen waarom je publiek afhaakt tijdens je presentatie

30 december 2014, 06:00

Onlangs overkwam het me nog. Ik stond tijdens een training een stukje theorie uit te leggen toen ik zag dat de ogen van mijn deelnemers begonnen te dwalen. Ze zakten steeds iets verder weg in hun stoel en gaven nog maar weinig respons. Ik voelde de energie de grond inzakken en als vanzelf ging ik meer mijn best doen. Net een tikkie meer uitpakken met dat voorbeeld, net wat meer expressie geven, net wat meer interactie zoeken. Maar hoe harder ik ging werken, hoe passiever de groep leek te worden. Herkenbaar? Vast. Iedere spreker maakt het vroeger of later mee. Maar hoe komt het eigenlijk dat je publiek zijn interesse verliest? Ik zet vijf mogelijke oorzaken op een rijtje.

1. Het is niet relevant

Er bestaat een verschil tussen hoog- en laagbetrokken publiek. Laagbetrokken publiek heeft niet zo’n belang bij wat jij komt vertellen. Daardoor ontbreekt de prikkel om te luisteren. Laagbetrokken publiek heeft een aantrekkelijke presentatie nodig: een waarin je laat zien hoe dit onderwerp relevant voor hen is en een waarin je aantrekkelijke vormen kiest: foto’s, anekdotes, publieksparticipatie.

Zoek naar de prikkel waar jouw publiek gevoelig voor is. Zijn ze vooral geïnteresseerd in geld? Ga het hebben over de besparingen die ze met jouw idee kunnen doen. Barsten ze van het geld, maar zijn ze juist statusgevoelig? Laat zien hoe ze met jouw idee een duurzaam imago kunnen creëren. Met andere woorden: draai het verhaal naar je publiek toe.

2. Er is sprake van verborgen weerstanden

Het komt gelukkig niet zo vaak voor, maar soms sta je voor een groep te spreken en voel je dat er iets mis is. Er hangt bij wijze van spreken een grote zwarte wolk boven de tafel. Je verhaal is uitermate relevant, maar toch luistert je publiek stoïcijns, het geeft geen enkele reactie. De sfeer is uitgesproken kil, niet alleen naar jou, maar ook naar elkaar toe.

In dat geval kun je twee dingen doen. Allereerst is het zaak je niet te laten intimideren door de vijandigheid. Realiseer je dat het niet om jou gaat, maar om je verhaal. Zorg dat ze horen wat je te zeggen hebt, maak eerder meer contact dan minder.

Lukt het je niet om op deze manier de aandacht te krijgen, dan kan het handig zijn de sfeer ter sprake te brengen. Ga metacommuniceren, communiceren over het communiceren: “Ik krijg het idee dat er iets aan de hand is. Klopt dat?”

3. Het is te moeilijk (of te makkelijk)

Het is een bekende docentenwijsheid: je moet je publiek niet ondervragen, maar ook niet overvragen. In beide gevallen zullen ze afhaken. Niets is zo demotiverend als luisteren naar een verhaal dat je al kent, of naar een verhaal dat compleet boven je pet gaat. Denk dus goed na over de voorkennis en het niveau van je publiek. Wat weten en kunnen ze al?

Denk ook na over hun leerstijl. Vindt jouw publiek het fijn om eerst de theorie te behandelen en daarna de praktijkvoorbeelden? Of zijn het doeners die liever starten bij het voorbeeld en daarna uitleg willen? Daag je publiek op de juiste manier uit.

4. Je publiek is moe

Heb jij wel eens meegemaakt dat je het verhaal van de spreker oprecht boeiend vond, maar dat je je aandacht er toch niet bij kon houden? Waarschijnlijk had dat niet veel met de spreker te maken.

Ik heb ooit een tamelijk enerverende training gegeven aan een managementteam waarbij een van de deelnemers tijdens mijn uitleg in slaap viel. Ik was verbijsterd. Gelukkig zag ik dat de andere deelnemers er wèl helemaal bij waren. Achteraf hoorde dat deze man in een slopende echtscheiding zat: hij sliep te weinig en dronk teveel.

Maar wat als niet een deelnemer, maar je hele publiek moe is? Allereerst is het belangrijk om vooraf in te schatten hoe fit je publiek tijdens je presentatie zal zijn. Ben je de laatste spreker tijdens een lange dag vol presentaties? Presenteer je tijdens de lunch aan de directie terwijl ze die ochtend gearriveerd zijn op Schiphol? Houd het kort en maak het zo enerverend mogelijk. Liever minder vertellen met meer impact dan alles zonder tastbaar resultaat.

5. Je hebt geen contact

Als je onderwerp relevant is, de vorm aantrekkelijk is en je publiek zich kiplekker voelt, is er helaas nog maar een optie over: it’s you. Hoe prachtig je verhaal ook, als je de aandacht tijdens het vertellen niet bij je publiek hebt, is de kans levensgroot dat ze afhaken. Communicatie berust op het principe van identificatie: hoe meer aandacht jij bij de ander hebt, hoe meer aandacht de ander voor jou heeft.

Ooit heb ik een directeur gezien die naast een levensgroot scherm ging staan, achter een plant in de hoek van de ruimte. Vervolgens dimde hij het licht en begon hij in zijn microfoon te murmelen. Hilarisch natuurlijk, maar zorg dat je niet de voice-over bij je diapresentatie wordt. Maak contact met je publiek. Jij bent veruit de belangrijkste factor in het hele proces van overtuigen. Of zoals ik het een investeerder laatst hoorde zeggen over investmentpitches: “Hoe goed het idee ook is, i’m buying the person”.

Inmiddels weet ik waarom mijn deelnemers onlangs afhaakten: mijn collega had de verwarming te hoog gezet. Als kikkers in een pan met kokend water hadden we niet in de gaten dat het steeds ietsjes warmer werd. Zó warm dat de deelnemers heel erg moe werden. Soms is het duidelijk waarom je publiek afhaakt, soms moet je er wat langer op studeren. Maar hoe dan ook berust een boeiende presentaties altijd op twee pijlers: een goede publieksanalyse vooraf en een spreker die contact kan maken met zijn publiek.

Gelukkig zijn dat allemaal dingen die je zelf in de hand hebt. Tenminste, zolang die onhandige collega maar niet aan de thermostaat zit dan.

Natalie Holwerda-Mieras
Presentatie-expert en mede-eigenaar bij Nobbe | Mieras trainingen

Natalie Holwerda - Mieras is presentatie-expert en mede-eigenaar van Nobbe | Mieras trainingen. Ze is co-auteur van ‘Meestersprekers’ (2010) en ‘Speak up dear!’ (2012) . Natalie heeft een fascinatie voor verhalen en beelden die iets teweeg brengen en verdiept zich daarom de retorica, storytelling en slides.

Categorie

6 Reacties

    Michiel Verheij

    Mooie blog Natalie. Kan ik weer meenemen als aanvulling op jouw trainingen. Ik hou mij zelf bij presentaties ook altijd voor dat je het nooit iedereen naar de zin kunt maken. In een grote groep zitten altijd wel 1 of meer mensen die het verhaal niet raakt of dat men te moe is. De eerste keer schiet je in de stress maar als je merkt dat veel anderen wel aandachtgevend gedrag vertonen is dat prima.

    Een andere les die ik geleerd heb is dat je niet te snel een oordeel dient te vormen over wat je ziet. Een keer was iemand in een kleine groep continu met zijn smarthone bezig. Ik vroeg naderhand enigszins gepikeerd wat hij er van vond, denkende dat hij het niets vond, liet hij een volledig transcript van mijn presentatie zien. Had alles opgeschreven en was dolenthousiast.


    1 januari 2015 om 13:19
    natalieholwerda

    Eens Michiel. Het verhaal gaat dat Obama zijn publiek indeelt in plussen, minnen en plusminnen. De plussen heeft ‘ie toch wel, de minnen krijgt ‘ie nooit -hoe briljant zijn presentatie ook- maar de plusminnen: die zijn beïnvloedbaar en dus interessant. Niks mis mee om je presentatie daarop te bouwen natuurlijk.


    4 januari 2015 om 18:33
    Jeroen Mundt

    Leuke blog Nathalie. Als toevoeging het volgende. De grootste fout die de meeste sprekers maken, is dat zij niet in een vroeg stadium die ene vraag beantwoorden, die iedere luisteraar zichzelf stelt. En het grappige is, dat iedereen dezelfde vraag stelt.

    Doordat zij dit verzuimen, moeten de hersenen van de luisteraars veel te lang gissen, welke kant de spreker op wilt gaan. Mensen haken hierdoor simpelweg af.


    6 januari 2015 om 12:57
    Luciën Govaert

    Natalie,

    Ieder publiek vraagt zijn eigen aandacht. Dat maakt het trainen een inspirerend vak. De redenen van afhaken zijn mooi uitgewerkt in deze blog. Een goede en overzichtelijke analyse!


    6 januari 2015 om 16:57
    natalieholwerda

    “Ieder publiek vraagt zijn eigen aandacht”. Hoe waar Lucien, dank.


    6 januari 2015 om 19:51
    natalieholwerda

    Dag Jeroen, helemaal mee eens, een luisteraar die te weinig duiding krijgt haakt uiteindelijk ook af. Mooi om te zien hoe de lijst met alle reacties blijft groeien!


    9 januari 2015 om 16:01

Marketingfacts. Elke dag vers. Mis niks!