Customer service in 2015: opstomen naar de échte transformatie

15 december 2014, 06:00

Hoe hangt de vlag er bij in de customerservice-industrie? Wat mogen we in 2015 verwachten vanuit klantenserviceperspectief? In deze blogpost ga ik in op een vijftal ontwikkelingen die komend jaar hoog op de agenda zullen staan van menige customer service director. Het servicespectrum wordt – zo zal blijken- steeds breder, maar zowel strategisch als organisatorisch en technisch zijn er nog de nodige obstakels te overwinnen.

Megatrends

Als het gaat om customer service hangen er al jaren een aantal specifieke ‘megatrends’ boven dit relatief jonge vakgebied. Denk bijvoorbeeld aan een vaak genoemde ontwikkeling als het groeiende belang van customer experience management en het grote aandeel van service daarin. Of de verschuiving van offline naar online klantenservice. En, uiteraard niet te vergeten, de beweging van ‘customer service als afdeling’ naar ‘customer service als mentaliteit’.

In veel opzichten blijkt de praktijk van 2014 weerbarstig. Vaak is service nog het ‘pakkie an’ van een afdeling. Daarnaast zien veel organisaties het telefoon- en e-mailverkeer in omvang toenemen. En daar waar klanten aangeven hoe belangrijk service voor hen kan zijn, beschouwen veel organisaties customer service nog altijd primair als cost center, een operationele set van activiteiten om op te beknibbelen.

Verandert er dan niets? Zeker wel. Ook het vakgebied customer service is wel degelijk in beweging. Er is echter sprake van een transformatie die tijd kost en organisaties ook voor nieuwe uitdagingen plaatst. De veranderingen in servicegedrag zullen in mijn optiek pas in een stroomversnelling raken als de nieuwe generaties consumenten (en werknemers!) het heft definitief in handen nemen. Dat duurt nog 3 tot 4 jaar. Tot die tijd zal een aantal bewegingen langzaam maar zeker vorm krijgen. Voor komend jaar verwacht ik met name beweging in de 5 onderstaande gebieden. Voor de duidelijkheid, als ik spreek over customer service dan doel ik op het volgende:

Het proces van het on- en offline ondersteunen van de klant, vóór, tijdens en na een (commerciële) transactie. Customer service omvat het geheel aan activiteiten dat is ontwikkeld om klantverwachtingen te waarborgen of te overtreffen.

1. Fragmentatie van servicekanalen

De telefoon en e-mail vormen voor veel organisaties de twee primaire kanalen om customer service te verlenen. Hierin komt steeds meer verandering. Social media hebben in korte tijd een vaste plek ingenomen in de kanalen die consumenten wensen te gebruiken. En er komen steeds meer digitale kanalen bij. Voor het Marketingfacts Jaarboek 2014-2015 identificeerden Berend Sikkenga en ondergetekende al onderstaande kanalen. Voeg daar inmiddels ook maar apparaten als je TV setup box en je slimme energiemeter aan toe.

Overzicht van on- en offline servicechannels – bron: Marketingfacts Jaarboek 2014-2015

Het einde is hier nog lang niet in zicht. Het aantal servicekanalen zal verder toenemen, ook binnen een domein als social. Zijn hier Twitter en Facebook nu nog ‘leading’, daar zullen platforms als Instagram, chatdiensten (WhatsApp) en p2p-communities zich tussen vestigen. Met name van ‘crowdservice’, de selfservicevariant waarbij klanten elkaar helpen, wordt in 2015 behoorlijk wat verwacht.

2. Realisatie: selfservice vereist een strategie

Over selfservice gesproken: dit thema valt niet meer weg te denken uit de klantbedieningsconcepten van organisaties met grootschalig klantcontact. Sterker nog, organisaties baseren reorganisaties van hele serviceafdelingen op de toenemende zelfredzaamheid van consumenten. Steven van Belleghems nieuwe boek gaat in belangrijke mate over selfservice en zal mede daarom in 2015 een verkoophit blijken. Ondanks dat zullen ook komend jaar veel organisaties echter worstelen met het succesvol maken van selfservice. Waarom? Er is (nog) geen integrale visie op dit thema en evenmin een overall verantwoordelijkheid voor het behalen van selfservice succes (lees: klantadoptie en –acceptatie).

Selfservice heeft zowel on- als offline dimensies. Het is niet alleen een virtuele assistent in combinatie met een klantportaal of een spraakherkenningssysteem. Het gaat bovendien om een hele reeks van tools en kanalen (zie een beschrijving in het Customer Servicehoofdstuk in het Marketingfacts Jaarboek) die met elkaar samenhangen. Last but not least gaat het ook om intensieve PR- en communicatie-inspanningen om klanten in dit proces te begeleiden en op te voeden.

Maar met name omdat bovenstaande zaken diverse organisatiesilo’s doorkruisen, is er geen overall coördinatie. Suboptimalisatie is het gevolg. Het ultieme, langhangende fruit? Contentoptimalisatie en gebruiksvriendelijke inrichting van websites. Bij selfservice denken we vaak aan instrumenten om klantvragen te beantwoorden. Veel van die vragen zijn te voorkomen met vraaggestuurde content en gebruiksvriendelijkelijke interfaces. Hier kunnen we ook spreken van servicepreventie: voorkomen dat klanten uberhaupt vragen hoeven te stellen. In veel gevallen gaat nog altijd op: the best service is no service!

3. Online service behoeft óók een personal touch

De bovengenoemde worsteling van organisaties met (online) selfservice leidt er toe dat veel (potentiële) klanten vastlopen op sites van organisaties waarmee ze eigenlijk best zaken willen doen. De risico’s laten zich raden: klanten haken gefrustreerd af, reageren zich af op social media en/of pakken toch wéér de telefoon of – veel erger nog – laten nooit meer iets van zich horen. Dit is alleen te ondervangen door op het juiste moment persoonlijke ondersteuning aan te bieden. Met name pro-active chat vormt het ultieme vangnet en een goede kans om bedreigingen (afhaakgedrag) om te zetten in kansen (conversie). Het aantal succescases op dit gebied groeit snel.

Ook online video is bezig aan een opmars in het klantinteractiedomein. Denk dan niet alleen aan instructievideo’s of de gepersonaliseerde smartvideo’s, maar ook aan live video. Waar organisaties als ABN AMRO en Omoda zich nu nog kunnen onderscheiden met deze dienstverlening, zal het aantal implementaties snel uitbreiden. Meer organisaties zullen in 2015 bijvoorbeeld wearables gaan inzetten om online videoservice te gaan verlenen.

4. Domeinuitbreiding: service treedt buiten de geëffende paden

Bovengenoemde videotoepassingen maken duidelijk wat er óók zit aan te komen: service is steeds minder een afgebakende fase na de aankoop van een product of dienst. Service krijgt tevens plek in andere fasen van de klantcyclus. Denk bijvoorbeeld aan assistentie in de oriëntatiefase van een aankoop (bijvoorbeeld aanschaf van een auto), het afleverproces of de in gebruikname van een product of dienst. Service zal hierdoor ook minder vaak een gecentraliseerde functie zijn (uitgevoerd vanuit een klant contact center), maar ook decentraal en dus locaal kunnen worden ingevuld (vanuit bijvoorbeeld een autoshowroom of winkelfiliaal).

Hiermee is het qua serviceverbreiding nog niet gedaan. Ook is er sprake van uitbreiding van (interne) customerservice-taken. Traditioneel wordt klantenservice bestempeld als kostenpost. Om onder de drukkende status van cost center uit te komen, dienen serviceorganisaties waarde toe te voegen. Een voorbeeld: recente ervaringen met socialmediamonitoring laten zien dat customerservice-organisaties andere afdelingen uitstekend kunnen voeden met relevante rapportages vanuit de social media tooling. Denk hierbij aan allerlei marketinganalyses, maar tevens aan identificeren van leads voor een verkoopafdeling. Service behelst in de nabije toekomst meer dan alleen een stuwmeer van hulpvragen beantwoorden.

5. Meer aandacht voor Oplossingsgericht Werken

Als het gaat om kwaliteit van service, was bereikbaarheid (en met name snelheid) lange tijd een belangrijke graadmeter. Een goed call center nam de telefoon snel op. Ook bij webcare hebben we dit gezien: het team dat al snelst reageert, is ‘baas’. Voor consumenten is dit relatieve bijzaak. Ze gaan er vanuit dat organisaties snel reageren. Bereikbaarheid is derhalve een dissatisfier geworden.

De klantverwachting verschuift dan ook naar de juiste oplossing op het juiste moment. Ogenschijnlijk een dooddoener, maar voor veel serviceorganisaties is dit Oplossingsgericht Werken een grote opgave. Sterker nog: het vereist een ingrijpende verandering met zowel technologische als organisatorische én culturele implicaties…

In technologisch opzicht worstelen veel organisaties bijvoorbeeld met het beschikbaar krijgen van een uniform klantbeeld. Een belangrijke voorwaarde om klanten, kanaalonafhankelijk, te kunnen (h)erkennen. Dat vraagt om beduidend meer informatie dan alleen de standaard klantdata. Data op het gebied van processen, producten en eerdere contacten dienen hieraan te worden toegevoegd om tot een integraal klantbeeld te komen. Echter: al deze data zitten verstopt in tal van bronnen.

IT-legacy begint dus echt te kwellen. Gelukkig lijken Search Based Applications soelaas te kunnen bieden. Vergelijk ze met Google, maar dan (ook) voor al je interne bronnen.

Een schematische weergave van het klantbeeld, onderverdeeld in vier categorieën. In tegenstelling tot andere weergaven van het klantbeeld, waarin kanalen centraal staan, hebben we in deze weergave kanalen juist niet benadrukt. Kanalen zijn immers niet het meest interessant. De onderwerpen in de vier categorieën geven aan welke informatie de medewerker beschikbaar zou moeten hebben bij elk klantcontact.

Waar veel organisaties nog wel de nodige aandacht hebben voor CRM en het ontwikkelen van een integraal klantbeeld, daar is kennismanagement vaak echt een stiefkindje. Echter: het integraal (dus vanuit één bron) aanbieden van kennis in meerdere kanalen en aan zowel medewerkers als klanten is een absolute must om tot oplossingen te komen. Hier ligt nog enorm veel verbeterpotentieel. Werk aan de winkel in 2015!

En dan is er nog een ander, organisatorisch, obstakel dat het oplossende vermogen van menige klantenservice afdeling hindert. Met name social service heeft duidelijk gemaakt hoe zeer traditionele servicemedewerkers ‘gevangen’ zitten in een web van beperkte oplosmogelijkheden en gebrek aan verantwoordelijkheid. Waar een kleine groep webcaremedewerkers wél de autonomie heeft om zelfstandig te handelen, daar is dit in met name contact centers nog altijd niet het geval.

De afhandeling van telefoontjes, e-mail en ook chats wordt nog immer in belangrijke mate gebaseerd op productiestatistieken. De Average Handle Time still rules. Toch ontstaat er nu een kleine voorhoede van organisaties, zoals Ziggo en Achmea Zorg, waar front-officemedewerkers ineens zonder dergelijke beperkingen mogen werken. Initiatieven waaraan het hele customer service een voorbeeld zal nemen zodra duidelijk wordt welk succes hiermee kan worden bereikt.

In combinatie met de juiste data-ondersteuning (CRM, kennismanagement, Next Best Action-technologie en – niet te vergeten – cognitive computing) zullen medewerkers mét regelruimte en de juiste dosis empathie (en dus EQ) in 2015 service van toegevoegde waarde kunnen verlenen. Daarmee zullen ze blijvend van toegevoegde waarde kunnen zijn.

We leven niet in het digitale, maar in het omnichanneltijdperk. Op elk mobiel device zijn diverse contactkanalen slechts één swipe van elkaar verwijderd. Consumenten blijven (mede daardoor) switchen tussen kanalen en maken – afhankelijk van de situatie – hun keuze. Offline contact blijft derhalve op de kaart, ook in 2015.

Ernst-Jan Kruize
Projectleider Hospitality bij Gemeente Utrecht

Ernst-Jan Kruize (1969) is Directie-secretaris bij de Gemeente Utrecht. Hij werkt sinds 1996 in de wereld van interactieve marketing en customer (self)service. Hij was onder andere werkzaam voor SPARQ, DDMA, KSF, de Klanten Contact Academie en Tieto. In opdracht van de Klanten Service Federatie geeft Ernst leiding aan een denktank die een visie op customer service in 2027 ontwikkelt. Als (Marketing)Communicatiewetenschapper en Customer Service Expert houdt Ernst-Jan zich in de dagelijkse praktijk bezig met vraagstukken op het gebied van waardecreatie via klantcontact en customer service. Hij heeft ruime ervaring op het gebied van klantenservice, contact centers en digital customer service. Ernst-Jan presenteert en publiceert ook regelmatig over deze onderwerpen. Sinds 2004 actief als blogger op Marketingfacts

Categorie

12 Reacties

    Jos Mittelmeijer

    Complimenten, goed verhaal!


    15 december 2014 om 12:06
    Mieke van der Vegt

    Mooi stuk Ernst!

    Bij de Digitale Customer Service mis ik alleen de appstore. Klanten geven daar snel feedback op een app waar nog te weinig meegedaan wordt.


    16 december 2014 om 13:50
    Ernst Kruize

    Goede toevoeging Mieke! Hoort er zeker bij en wordt te vaak over het hoofd gezien. Bedankt


    16 december 2014 om 14:09
    Berend Sikkenga

    Uitstekend stuk Ernst. 2 toevoegingen mijnerzijds – benieuwd hoe jij hiernaar kijkt 🙂

    – Trend 3 (Online service behoeft ook personal touch): persoonlijk betekent niet perse bemenst contact. Investeren in het persoonlijk maken van digitaal contact werkt ook. Bv. door de mens achter de Selfservice-applicatie te laten zien, de klant een rol te geven in het creeren van content/kennis of content empathisch te maken

    – Trend 5 (Meer aandacht voor oplossingsgericht werken): in het verlengde op kennismanagement…de rol van de medewerker en klant is aan het verschuiven. In veel gevallen weet een klant meer van specifieke producten dan de organisatie zelf. Hier kan je als organisatie je voordeel mee doen, kijk maar hoe krachtig T-mobile dit inzet

    Tot slot: credits voor Elmer Hiemstra; hij heeft het schema onder trend 1 ontwikkeld.


    19 december 2014 om 06:29
    jobmantz

    Goed stuk Ernst en fijn dat je de trends op een rijtje hebt gezet. Een kleine toevoeging mijnerzijds:

    In 2015 verwacht ik dat de rol van online service optimalisatie een grotere rol zal gaan krijgen. Waar traditioneel de marketing/conversie specialist online ‘sales’ optimaliseren, zie ik het meer en meer ook voor online (self)service terugkomen.

    Met online (self)service optimalisatie ontstaat een nieuwe set aan metrics, service conversie. Het gaat dan niet om de lead conversie maar om ‘hebben wij u geholpen?’.


    19 december 2014 om 07:23
    Ernst Kruize

    @ Berend. Dank! interessante toevoegingen. Inderdaad hoef je – om persoonlijk te zijn- niet persé bemenste service te verlenen. Toch lijkt het er op dat klanten persoonlijk contact als alternatief (als je er echt niet zelf uitkomt) wel sterk waarderen. Denk dan met name aan de kracht van empathie, emotie etc…

    Inzake Oplossingsgericht Werken: dat is een prachtige theorie uit een hele andere wereld (psychotherapie) die langzaam onze kant opkomt. Eén van de fundamenten is ‘samen’. Samen met je collega’s én samen met de klant. Niet bedenken (en scripten!) wat goed is voor de klant maar je verdiepen in een 1:1 conversatie. Erg boeiend. Ik ga er nog op terugkomen via dit platform. Mijn stelling is namelijk dat veel serviceorganisaties niet oplossingsgericht werken, maar probleemgericht: vooral analyseren van problemen, denken voor de klant, sturen op het voorkomen van fouten etcetera…


    19 december 2014 om 08:25
    Ernst Kruize

    @Job: ik hoop dat jij gelijk krijgt! Het zou bijvoorbeeld betekenen dat de Customer Effort Score breder als KPI wordt gemonitored.

    Ik dat er een enorme meerwaarde schuilt in online selfservice optimalisatie. Toch zie ik in de praktijk nog weinig service organisatie actief de online afdeling voeden die verantwoordelijk is voor content(optimalisatie). Tevens zie ik nog te veel organisaties die selfservice zien als automatiseren van processen (en dus als IT ‘ding’). ‘We stoppen de processen een portal en die klanten gaan er wel mee aan de slag!’ Ik hoop van ganser harte dat organisaties hier anders mee om zullen gaan. Anders zal customer selfservice de belofte in mijn optiek niet waarmaken!


    19 december 2014 om 08:30
    Brian Manusama

    Mooi overzicht Ernst. Spijker op de kop. Leuke data punten die ik graag meeneem in mijn eigen onderzoeken.


    20 december 2014 om 13:18
    Berend Sikkenga

    @ernst: in je reactie op mijn reactie suggereer je dat klanten onder persoonlijk contact, bemenst contact verwachten. Dat wil ik juist tegenspreken. Persoonlijk contact is kanaalonafhankelijk en kan zowel via bemenst als selfservice. Via selfservice is inspelen op emotie ed ook goed mogelijk. En af en toe heb ik ook wel eens onpersoonlijk (of niet empathisch) bemenst contact 🙂


    21 december 2014 om 10:58
    Ernst Kruize

    @ Brian, dank je goed om te horen. Misschien aardig om in een aparte blog nog eens in te gaan op jullie (Gartner) Tech trends?


    21 december 2014 om 11:11
    Ernst Kruize

    @ Berend. Nee hoor. Persoonlijk contact hoeft net bemenst te zijn. Evenmin is bemenst contact persé persoonlijk. De voorbeelden kennen we allemaal denk ik. Mijn punt: vooralsnog slagen weinig organisaties er in een volwaardige persoonlijke ervaring te bieden. Mensen zoeken dan logischerwijze menselijk contact, vaak bij gebrek aan betere alternatieven…


    21 december 2014 om 11:15
    Berend Sikkenga

    @ernst. Daarin vinden we elkaar!


    21 december 2014 om 11:17

Marketingfacts. Elke dag vers. Mis niks!