Economisch weerbericht (85): Level Up in Going Down
In de bankencrisis mochten nationale overheden nog 1x stoer doen en zichzelf met miljardensteun opblazen – voor Nederland de 29 miljard die nu in de verkiezingsstrijd op tafel ligt. Daarmee was regionalisering de volgende stap in het globaliseringsfeuilleton: op dat moment kreeg Europa de plichten die bij volwassenheid horen. Een pakket van 750 miljard euro om de munt te redden was nodig om het volgende level te bereiken van het Going Down-spel, dat wereldwijd fervent wordt gespeeld.
De glijvlucht van de euro is slecht nieuws voor het herstel in Amerika, waar Japanse toestanden de volgende uitdaging zijn om te vermijden. Maar onze landgenoot Willem Buiter, het voormalige hoofd van de Bank of England en nu chefeconoom bij Citigroup, zegt dat er zeker 2000 miljard nodig is.
Hartstikke leuk in zo;n context om ons hier ten lande bezig te houden met 29 miljard over twee regeringsperiodes, maar de volgende tsunami van ellende komt er al weer aan met hele andere problemen dan banenmotor en koopkracht. Tenzij we de eurozone opheffen, maar dan zijn de chaos en paniek helemaal niet meer te overzien.
Ineens raakt nu de notie van een W-recessie weer in zwang, maar ik herhaal mijn dubbel-joe: een dubbele U. In deze context mocht Coen Teulings van de week de CPB-doorrekening van de verkiezingsprogramma’s presenteren. Meer dan een omvangrijke VWO-eindexamensom was die analyse niet. Het CPB en onze politieke partijen zijn ermee geslaagd, maar moeten nu na de zomer aan de echte studie beginnen. Die begint met een forse financieel-economische ontgroening en aanpalende ontnuchtering. Ongetwijfeld zijn we dan namelijk weer een level up gegaan in onze mondiale Going Down-game.
Jaap Bloem is in IT since the PC and now a Research Director at Sogeti/VINT. In his days at KPMG Consulting he co-founded the IT Trends Institute. Jaap was a publisher of IT books and editor in chief of IT magazines at Wolters Kluwer. Before coming to VINT, Jaap was the Marketing Executive for the Dutch Chapter of ISOC, the Internet Society. Jaap has co-authored many books and articles, and loves to develop and evangelize ground-breaking thought and insight together with colleagues and partners. Jaap Bloem is in augustus 2018 overleden.
Een pakket van 750 miljard euro om de munt te redden was volgens mij vooral nodig om tijd te winnen zodat er eindelijk in de Eurozone een attitudeverandering op gang gebracht kan worden ten aanzien van een fatsoenlijke handhaving van de drieprocentnorm. Pas als we daartoe in staat zijn, mogen we vaststellen dat we een stap hebben gezet op weg naar volwassenheid. Als we niet gedisciplineerd kunnen omgaan met de begrotingsnormen en deze niet kunnen handhaven, zal de 750 miljard in een bodemloze Zuid-Europese put verdwijnen.
De politiek kletst er maar wat op los. Enkele weken geleden zou Griekenland ons geen cent kosten. Nu klinkt het geluid steeds luider dat Griekenland de schuld nooit kan terugbetalen. Is er sprake van weggegooid Nederlands spaar- en belastinggeld? De redding van Griekenland blijkt ook noodzakelijk te zijn om uitstaande schulden van individuele banken te redden. Daar hoor je maar weinig over. Als we het niet doen, zou er zomaar weer een bankencrisis kunnen ontstaan.
Politici beginnen steeds meer op dreigende schoolmeesters te lijken die geen stouterd de klas uit durft te zetten. Zijn ze machteloos of tandeloos? Ik denk het laatste. Zelfs de VVD toont haar machteloosheid aan door het geld van de spaarloonregeling vrij te willen maken omdat dit de economie zou stimuleren. Typisch, want er is maar één manier om de kredietcrisis te overleven, namelijk door te sparen en de schulden af te lossen. Ook ondernemers zullen de broekriem moeten aanhalen en buffers moeten opbouwen.
Ondernemen met zo min mogelijk geleend geld, dat zou de nieuwe stelregel moeten zijn. Bovendien weer gewoon geld apart leggen voor onvoorziene risico’s. In mijn ogen moeten we met z’n allen door de zure appel heen bijten. Het voorstel van de VVD is in economisch opzicht eerder een ziekmakend plan, dan een plan om de financiële gezondheid te bevorderen.
Wat de politiek in ieder geval wel voor elkaar heeft gekregen, is dat de financiële problemen van instellingen en individuen uitgesmeerd worden over alle Nederlanders. We maken ons druk om 29 miljard euro. In de media hoorde ik dat het gaat om een bedrag van circa 1700 euro per Nederlander. Als we daarnaast ook nog eens per Nederlander zo’n 250 à 300 euro aan de Grieken doneren, dan moeten wij de komende jaren zo’n 2000 euro per persoon bezuinigen. De koopkracht gaat hoe dan ook achteruit. Dat gaat banen kosten.
Ik denk dat we ons niet zoveel zorgen hoeven te maken over de banenmotor. De vergrijzing creëert zijn eigen sloopregeling, met dien verstande dat er onvoldoende nieuwe en jongere modellen op de markt gebracht worden. Vrouwen werken steeds meer, maar dat is ten kostte gegaan van het baren van kinderen. Met de demografische ontwikkelingen in het vooruitzicht kunnen de kleuters van nu al in hun handen wrijven. Werk zat.
Behalve de vergrijzing, zou ook de bevolkingsafname een rol moeten spelen in de politieke besluitvorming inzake de schuldsanering van begrotingstekorten. Voorkomen moet worden dat de bevolkingsafname een nadelige herverdeling van onafgeloste schulden op gang brengt, waardoor steeds minder mensen een steeds grotere schuldenlast op de schouders krijgt gedrukt. Met dank aan de huidige en voorafgaande generaties. In Duitsland neemt de bevolking al af. Daarnaast heeft een bevolkingsafname ook een invloed op andere macro-economische factoren. Bijvoorbeeld die van de huizenprijzen. Hoe vertaalt zich dit in de ontwikkeling van de huizenprijzen? Er zou sluipenderwijs een overschot aan woningen kunnen ontstaan. De grens van economische groei lijkt te zijn bereikt.
Zie ook:
http://www.welingelichtekringen.nl/de-duitsers-raken-op.html http://www.hoesnel.nl/demografie_wereld/voorspelling-bevolkingsafname-oost-europa.html
@Jaap,
Tijdens de zomer van 2009 is de beurs (het gedrag van alle beleggers op één hoop gegooid) overgegaan van de dalende naar de bodemfase. Alsof we de bodemfase hebben overgeslagen, zijn we tijdens diezelfde zomer versneld doorgerold naar de stijgende fase.
Tijdens dit proces heeft de koers/winst verhouding een ongekende top bereikt. De top stond begin april 2010 ruim 70 % hoger dan tijdens het moment voor het begin van de crisis. Ten opzichte van het dieptepunt lag de top van de koers/winst verhouding zelfs bijna 3 keer zo hoog.
Het lijkt erop dat we op dit moment bezig zijn met een proces van topvorming en dat daarmee de kans groot lijkt om weer in een dalende fase terecht te komen. Het gesternte van de macro-economische omstandigheden, dat weer van invloed is op bedrijfseconomische ontwikkelingen, ziet er niet goed uit. Ook een aantal koerstechnische factoren lijkt een kanteling te maken en een forse buiteling van de koersen te rechtvaardigen. Hierbij wil ik opmerken dat het dividendrendement een vertekent beeld geeft omdat uit de analyse van het dividendbeleid blijkt dat veel bedrijven dit jaar een hoog Dividend Payout Ratio hebben toegestaan.
Realiseer je dat politici, toezichthouders (waaronder de ECB en de FED) tijdens de crisis voortdurend de grenzen hebben verlegd en dat daarmee normale economische- en koerstechnische processen zijn opgevangen maar ook zijn ondervangen door overheidsmaatregelen. Speculanten die van een dalende markt willen profiteren kunnen er niet zonder meer vanuit gaan dat de markt ook daadwerkelijk in elkaar stort. Daar zijn de (pensioen)belangen te groot voor.
Het is grappig om te constateren dat irreële koersstijgingen keer op keer met enthousiast gejuich worden omarmd en dat dezelfde koersdalingen met grote afschuw worden aanschouwd. Blijkbaar zijn we zeer hardleers en leren we niets van de geschiedenis. De beurs zou weer een BROEDPLAATS voor bedrijven moeten zijn, in plaats van een LEGPLAATS voor speculanten.
De goed gesoigneerde kandidaat-premier Mark Rutte oreerde in het programma Buitenhof over immigratie en integratie, want buiten de economie zijn er naar zijn zeggen ook nog heel belangrijke vraagstukken. Volgende week gaan Mark en Neelie een dag van deur tot deur in de korte campagne naar 9 juni toe om met de Nederlander te canvassen. We zullen de aandacht zien verschuiven naar high-profile issues die simpel genoeg zijn om iedereen te motiveren ter stembus te gaan en het idee te geven dat politiek relevant is. Op economisch gebied speelt de locale politiek overal ter wereld namelijk een voor 90% van het electoraat onbegrijpelijk spel, waarin de zetten bovendien doorlopend door de actualiteit worden ingehaald. Dat horen we niemand zeggen, maar zo is het natuurlijk wel. Ten aanzien van immigratie en integratie sprak Rutte over “de normen in Nederland” en daar kwam hij mee weg, helaas. Dom van moderator en opponent, want “de normen in Nederland” bestaan totaal niet.
Leuke site Jaap. De politiek lijkt gevangen te zitten in een systeem dat hen dwingt om de kiezers zo lang mogelijk een zo liefst zo groot mogelijke worst voor te houden, met als doel om de aarde en het kapitalistische systeem zo lang mogelijk te kunnen uitmelken. Uiteindelijk weet de politiek natuurlijk ook wel dat we terecht zijn gekomen in een onhoudbare situatie.
Niet voor niets wordt er geld uit het niets bijgedrukt om het systeem draaiende te houden. Omdat men heel goed weet dat de kiezer ertoe neigt om bij de politicus aan te schuiven die de grootste barbecue organiseert zal men het debat voor zich uit blijven schuiven en waardoor Femke in plaats van haar blote kont, gewoon in haar hemd staat. Niet voor niets maakt het CDA van de hypotheekrenteaftrek een breekpunt. Circa vijftig procent van de Nederlanders heeft een eigen woning. Velen zitten tot over hun oren in de schuld. Iedereen wil de dreiging van kopje onder te gaan van zich afduwen. Maakt het CDA met deze kattensprong een comeback?
Naarmate we steeds machtelozer worden, de politiek haar eigen draagkracht blijft uithollen, voorzie ik voor de langere termijn dat onze democratie afbrokkelt.
Deze maand wordt het vakantiegeld uitbetaald. Je zou bijna zeggen dat je op de beurs goedkoop inkopen kunt doen. Maar ja, met een monetaire wereldoorlog in het vooruitzicht kun je maar beter je handen voor de ogen houden en je kop in het zand duwen!
Ach, Willem zal wel een beetje aan het doordraaien zijn. Hij heeft het ook zo druk gehad met het verkopen van goud. De wereldfinanciën zijn zo met elkaar verweven, dat een monetaire wereldoorlog me bijna onmogelijk lijkt. Natuurlijk, politiek gewin zal ook de Amerikanen niet vreemd zijn. Zij kunnen weer wat extra staatsobligaties in de rest van de wereld slijten.
P.S: je bedoelt toch wel Willem Middelkoop? Je opmerkingen zouden ineens van een heel andere orde zijn als je Eimert van Middelkoop bedoelt.
Hieruit blijkt dat het CDA enorm veel ervaring heeft en dat Wilders ook snapt wat er in de hoofd van de kiezer omgaat. Zie: http://www.nu.nl/nieuws/2253998/kiezers-vinden-hypotheekrente-en-straffen-belangrijk.html . Ze hebben elkaar niet uitgesloten. Kortom, zullen zij elkaar na 9 juni vinden? Zo ja, dan voorspel ik dat de PVV de Minister van Financiën mag leveren ?
En Jaap, ik zet er een grote (verkiezings)worst op 🙂
Vergeet niet, Arnoud, dat bijvoorbeeld onze meneer Obama, na de drill van de Bush-hawks. op de Bijbelse proef zou worden gesteld door een iegelijk die nu zijn kans schoon zou zien. Zo heb ik het altijd voorgesteld, en zo gebeurt het. Luister goed, het is een spel. Dat betekent ongeveer het volgende. Jij en ik zitten voor, tijdens en na onze genoeglijke copieuze maaltijd met een potje Monopolie voor onze neus. We oreren, vertellen moppen en proberen elkaar de das om te doen. Ondanks, en mede ook door de vriendschap gaat onze relatie ter plekke ten gronde. Waarom? Omdat we ineens de scheiding tussen serieus en grapje niet meer weten. Wanneer werd dat kapot gemaakt? Toen we besloten om met geld te spelen en in het kader van vrouwen en voortbestaan onze lopen op gingen poetsen. Twee bebloede koppen was het minste resultaat. Tot 9-6, amigo 😉 Ik denk dus niet, dat Willem Middelkoop aan het doordraaien is.
Jaap, het Westen speelt al heel lang een spelletje Grondstoffenmonopoly met elkaar. Volgens mij bestaat er niet eens een vriendschap tussen landen. Wel een bondgenootschap. Vriendschap is zelfs in eigen land, neem nou het premierdebat als voorbeeld, al een hele opgave. Men is niet eens in staat om rustig naar elkaar te luisteren. Premieronwaardig zou ik zeggen. Behalve Cohen, die doet nog zijn best om zijn zelfbeheersing te bewaren. Arme man!
Zelfs in menig politieke partij gonst het van de geruchten en is een onderlinge oorlog of strijd om de macht eerder regel dan een uitzondering. Zelfs in de PVV. Tja, gesprekstof genoeg op de negende. Maar eerst de achtste leuk doorkomen ? . Laten we het dan nog maar niet eens hebben over al die relaties die te gronde gaan zonder dat er een spelletje Monopoly aan te pas kwam. Dat spel wordt pas van stal gehaald zodra de advocaten in beeld komen.
Eerder lijkt een gebrek aan politiek leiderschap de oorzaak te zijn van de nieuwe op handen zijnde economische W-vormige crisis. De politiek heeft met geldinjecties tijd willen winnen. Maar helaas, de tijd raakt op. Zie: http://www.welingelichtekringen.nl/londense-city-vreest-de-depressie-ii.html .
Het is allemaal niet zo moeilijk. Gewoon accepteren dat de wereld rond is, dat de zon zo nu en dan ondergaat, de mens altijd ontevreden is, dat de economie (evenals de zon) ook een eigen cyclus kent van opkomen en ondergaan en dat wij gewoon van een genoeglijke copieuze maaltijd houden zonder daarbij een spelletje monopoly om geld te spelen.
Nou ja: gat van 1 mrd in PvdA-program na bijstelling:
“Politieke tegenstanders van de PvdA, zoals het CDA en D66, spreken van een nieuwe draai van de partij en eisen een nieuwe doorrekening van het CPB.
Het gat ontstaat doordat de PvdA toch pas in 2020 naar een hogere AOW-leeftijd wil, meldt de NOS. De partij had het Centraal Planbureau (CPB) eerst gezegd dat de verhoging in 2015 zou ingaan.”
Zie: http://www.telegraaf.nl/binnenland/6782125/__Financieel_gat_in_begrotingsplan_PvdA__.html
Gerelateerde artikelen
Marketingfacts. Elke dag vers. Mis niks!
Marketingfacts. Elke dag vers. Mis niks!