Economisch weerbericht (60): Van stier naar beer of omgekeerd

4 december 2009, 09:45

{title}We volgen het nieuws, vormen ons een opinie en zoeken in het debat met anderen vaak onbewust naar medestanders om ons gelijk te halen. Ieder mens zal zichzelf weldenkend vinden. Voor beleggers zal hetzelfde gelden. Maar op de beurs lopen de meningen ver uiteen. Goed voor de handel, dat wel. Technische analisten verdelen de beurskenners in twee soorten beleggers: beren en stieren. De stier is een optimist, de beer is een pessimist. Beren verwachten een koersdaling en stieren rekenen vooral op stijgende koersen.

Volgens de Rationele Emotieve Therapie bepaalt ons denken hoe we ons uiteindelijk voelen. We denken wat af. Volgens Gijs Jansen, auteur van het boek ‘Denk wat je wilt en doe wat je droomt’, hebben mensen dagelijks gemiddeld 40.000 gedachten, waarvan 28.000 als negatief worden ervaren. Het is bijna ondoenlijk om onze gedachten stil te leggen. Probeert u het maar eens een kwartiertje. Dagelijks worden we geconfronteerd met een stroom van gebeurtenissen die onze hersenen prikkelen. Alle gedachten vormen op een gegeven moment een mening. Uw mening groeit uit tot een overtuiging. Op basis van uw overtuiging voelt u zich op de beurs thuis in het kamp van de beren of in het kamp van de stieren. Vanaf dat moment wacht u vermoedelijk op nieuwe nieuwsfeiten die uw mening versterken en het liefst helemaal in uw straatje passen.

Irreëel

Een overtuiging kan gebaseerd zijn op irreële gedachten. Irreële gedachten herkent u aan overdrijvingen en of aan het moeten. Als u overdrijft, kunt u een gebeurtenis, zoals een plotselinge beurskrach als een complete ramp ervaren. Beleggers die te veel van zichzelf moeten, zullen te hoge eisen stellen aan hun beleggingsrendementen. Als gevolg hiervan kunt u in de verleiding komen om te speculeren. Ook is het overdreven om de beste belegger te willen zijn. Waarom zou u die druk op uw schouders leggen en gunt u het uzelf niet om fouten te maken?

Reëel

Reële gedachten zijn waar. Zij helpen u te voelen zoals u zich wilt voelen. Bovendien helpen ze om ongewenste negatieve gevoelens te vermijden. Ze helpen uw doel te bereiken en u kunt ongewenste conflicten vermijden of oplossen. Kunt u als belegger tevreden zijn met een rendement dat iets hoger ligt dan de rente op een spaarrekening? Reële gedachten beïnvloeden uw gezondheid in positieve zin. Ondanks alle beursrumoer zou het heerlijk zijn als u lekker kunt slapen in plaats van midden in de nacht voor uw toetsenbord te hangen om krampachtig de koersen in Azië te volgen.

Gouden jaren

Op de beurs worden goede perioden afgewisseld door slechte perioden. Vanaf de jaren tachtig tot aan het begin van onze eeuw stegen de koersen enorm, namelijk van circa 40 naar 700. Het waren gouden jaren. Sinds het begin van de eeuw hebben beleggers ongeveer 54 procent koersverlies geleden. De AEX is gedaald van circa 700 naar 319 (03/12/2009). Als beleggers op financieel niveau willen overleven, moeten zij leren om hun visie aan te laten sluiten op de beursrealiteit. Het volstaat niet meer om uzelf blijvend in een berenkamp of een stierenkamp te verschansen terwijl de economische realiteit zich om de zoveel jaar aanpast. Een beleggingsstrategie kan u helpen.

Strategie

Een beleggingsstrategie is gebaseerd op een aan- en verkoopmoment, dat wordt bepaald op basis van één of meerdere beursbeïnvloedende factoren. Macro-economische cijfers, bedrijfseconomische cijfers, koerstechnische veranderingen, het op de voorgrond treden van een sluimerende of een acute crisissituatie en tot slot een perceptieverandering bij het beleggend publiek beïnvloeden de koersen van aandelen. Als u nu vermoedt dat u bent vastgeroest in het berenkamp of stierenkamp, kunt u met het onderstaand schema bij uzelf in vijf stappen een bewustwordingsproces op gang brengen.

Van stier naar beer of omgekeerd

A: Beschrijf de actuele gebeurtenis

In deze fase beschrijft u de concrete (economische) gebeurtenissen.

B: Hoe beleeft u deze gebeurtenis?

Welke gedachten heeft u? Hoe ziet uw gepieker eruit? Wat gaat er in u om? Waar bent u van overtuigd?

C: Welke consequenties hebben uw gedachten en het eventuele ongewenste gedrag?

Voelt u zich gestrest? Bent u nooit tevreden met uw beleggingsresultaten? Kunt u genieten van een dividenduitkering? Handelt u tegen de markt in?

D: Daag uw gedachten (B) en de consequenties (C) uit

Zijn uw gedachten waar? Welke invloed hebben zij op uw gezondheid? Wat kunt u beter denken?

E: Als u bij nader inzien, ofwel na de discussie met uzelf, anders gaat denken, gaat u dan ook anders reageren bij eenzelfde gebeurtenis?

Leidt dit tot een beter resultaat? Zo ja, dan voelt u zich beter en vertoont u meer gewenst gedrag?

Geen garantie

Het is een illusie om te veronderstellen dat alle koersen tot stand komen op basis van uitsluitend rationele overwegingen. Maar al te vaak, met name als de koersen langdurig stijgen, wordt de volgende waarschuwing genegeerd: ‘Let op, behaalde resultaten uit het verleden bieden geen garantie voor de toekomst’. De oude Keynes zei het al: ‘De beurs is langer irrationeel dan u kunt betalen’.

Arnoud Rademaker
Eerst Verantwoordelijk Begeleider bij Algmeen - Gezondheidszorg -

Arnoud Rademaker, auteur van het boek ‘Beleggen, volgens de principes van de beurscyclus, heeft grote belangstelling voor het menselijk (beleggers)gedrag. Met behulp van eenvoudige psychologische inzichten reflecteert hij ons gedrag op actuele economische ontwikkelingen. Hij is geïnteresseerd in economische- en beurscycli. De geschiedenis leert ons dat politici, toezichthouders, ‘het bedrijfsleven’ en consumenten zich continue laten verrassen door economische schokken. ‘Ken de geschiedenis, ken jezelf’. Hij weet als geen ander dat iedereen vanuit zijn eigen perceptie kijkt naar economische gebeurtenissen en dat hij daarmee ook zijn standpunten zijn inkleurt.

Categorie
Tags

11 Reacties

    JaapBloem

    Beste Arnoud, Dank voor deze fraaie EW60. Nu nog je profiel aanmaken hier. Dan komt zoals het hoort ook je naam boven het stuk 😉


    4 december 2009 om 10:08
    Arnoud Rademaker

    Ha Jaap,

    Bedankt voor alle inspirerende woorden, en bovenal voor het vertrouwen. Laten we ervan uit gaan dat dit weer een volgende stap is op weg naar een verdere intensivering van onze samenwerking om onze kijk op economische gebeurtenissen te ventileren :-).

    Ik heb mijn profiel naar Matthijs gemaild.


    4 december 2009 om 10:17
    mgvandenbroek

    Euh ja, aangepast, stelletje EW-helden! 😉


    4 december 2009 om 10:53
    JaapBloem

    Bedriegen of gewoon jezelf voor de gek houden – laten we het positief bekijken – kan op allerlei manieren, maar financieel is wel zo makkelijk. Als er iets in overvloed is en anoniem, is het namelijk geld. Bovendien weet je wat het waard is en weegt het niets – zeker niet als je het als getalletjes van a naar b kunt swappen. Financiële transacties zijn snel en geluidloos: ideaal om macht en kracht te accumuleren – in je kraakheldere overhemd achter je bureau of drijvend met je laptop in een zwembad.

    Maar ook wie op die manier zelf achter de knoppen zit, heeft geen flauw idee van waar die getalletjes en afkortingen, die waarde en economische activiteit uiteindelijk precies voor staan. Dat gokelement maakt het spel op de beurs zo aantrekkelijk, maar ook ondoorzichtig en gevaarlijk. In 2008 werd voor het eerst echt duidelijk dat we met alle herverpakkingen van leningen en voorschotten op de toekomst het financieel-economische systeem aan het opblazen waren.

    Fri Jan 30, 2009: HSBC calls for new financial system transpareny

    “The current financial framework, though well intentioned, has proved inadequate and must be fundamentally revised,” HSBC Chairman Stephen Green said in a statement.

    “Fair value accounting has added considerable volatility to results, only part of which is economic and the capital adequacy regime embodied in Basel 2 has hobbled many banks with spiralling capital requirements just when customers need them to be flexible with lending,” he added.

    HSBC said the concept of the new forum — “Business 20” or “B20” — was backed by the British government and would mirror the G20 group of the most influential economies, and would be focused on companies with international operations.

    “Business needs to co-operate with government and regulators in the creation of a new global marketplace for all industries and consumers,” Green said.

    Source: http://www.reuters.com/article/americasRegulatoryNews/idUSLU57648920090130

    Waar moeten we dan aan denken?

    Systeemtransparantie klinkt goed, maar waar moeten we dan aan denken? Banken zijn te groot – om om te vallen maar eigenlijk ook om te redden – herverpakking van leningen en andere ondoorzichtige financiële producten moet aan banden worden gelegd. De G20 heeft voorstellen gedaan om regels te hervormen. We zouden wereldwijd toekunnen naar “narrow banking” en de “twin-peaks-benadering”, zoals in Australië en Nederland: twee toezichthouders voor banken, De Nederlandse Bank en de Autoriteit Financiële Markten. Onder meer het Britse Centre for the Study in Financial Innovation en het Amerikaanse Financial reform Watch publiceren regelmatig over deze onderwerpen. In mei 2009 heeft de Europese Commissie een nieuwe European Systemic Risk Council en een European System of Financial Supervisors voorgesteld. Beter toezicht, beperking van ondoorzichtige producten, een heldere scope, bijvoorbeeld door verzekeren en bankieren te scheiden, en kleinere ondernemingen moeten het financiële stelsel transparanter maken en minder kwetsbaar. Dit voorstel is begin december 2009 aangenomen. Een belangrijk voorbeeld was het bankstelsel van Canada.

    Een eenduidig antwoord op de vraag naar het beste financiële system is er niet. Het antwoord hangt af van verschillende economische en andere condities. Financiële systemen wisselen per land of region en veranderen door de tijd. De factoren die bepalen wat een optimaal financieel stelsel is zijn het niveau van economische ontwikkeling, de effectiviteit van regulering, de mate waarin een economie open is, de fase waarin de financiële globalisering zich bevindt en niet te vergeten in hoeverre automatisering is voortgeschreden. (Bron: coe21-policy.sfc.keio.ac.jp/ja/wp/WP17.pdf)


    5 december 2009 om 10:44
    Arnoud Rademaker

    Jaap als ik even mag voortborduren op jouw reactie, dan als volgt:

    Het herverpakken van leningen heeft tot een financiële ramp geleid. Een ABC-schema zou er als volgt uit kunnen zien:

    A. Gebeurtenis

    De schuldencrisis (het herverpakken van leningen) heeft tot een kredietcrisis geleid.

    B. Hoe beleefd u deze gebeurtenis

    – Zou het zo kunnen zijn dat consumenten de waarde van hun woning zien afbrokkelen, een toename van het aantal ontslagen en het aantal faillissement en voelen dat er aan de poten van hun zekerheden wordt gezaagd?

    – Zou het zo kunnen zijn dat het bankwezen zich te laat heeft gerealiseerd dat het laten oplopen van alle schuldposities tot een onhoudbare en uitzichtloze situatie heeft geleid, maar dat zij moeite hebben om hun verworven (machts)positie of concurrentiepositie in gevaar te brengen?

    – Zou het zo kunnen zijn dat politici en toezichthouders zich machteloos voelen en uit wanhoop alle opties omarmen, desnoods door gebruik te maken van onconventionele maatregelen?

    C. Welke consequenties hebben uw gedachten en eventueel het ongewenste gedrag.

    – Consumenten ervaren dat het maken van al teveel schulden hen in een moeizame financiële positie brengt. Twintig procent van de huishoudens kan op dit moment moeilijk rondkomen.

    – Het bankwezen wordt steeds meer geconfronteerd met een maatschappelijk gevoel van onbehagen. De kritiek op oud-minister Zalm neemt toe. Ook de DSB Bank heeft te hoge hypotheken versterkt, zo blijkt uit het verslag van verschillende consumentenprogramma’s.

    – Politici zien de begrotingstekorten oplopen. Om deze begrotingstekorten weer af te bouwen neemt het kabinet besluiten, wat weer leidt tot een groter gevoel van ontevredenheid bij de burgers.

    – De kritiek op Nout Wellink, toezichthouder, neemt toe omdat hij, al dan niet bevoegd, geen (vroegtijdige) maatregelen heeft genomen bij de Icesave, maar ook niet bij de DSB Bank.

    D. Daag uw gedachten (B) en de consequenties (C) uit.

    – Hebben consumenten op te grote voet geleefd?

    – Heeft het bankwezen onvoldoende rekening gehouden met het feit dat schulden ooit terugbetaald moeten worden? Heeft het bankwezen de belangen van de aandeelhouders voorop gesteld? Heeft het bankwezen de kredietverstrekking opgerekt door slechte leningen te mixen met goede leningen zodat er in werkelijkheid sprake was van een verwatering van het onderliggende bezit. ‘Ging goed geld naar kwaad geld?’

    – Hebben toezichthouders de normen voor kredietverstrekking in de loop van de tijd teveel versoepeld?’

    – Durven politici, ondanks de kans op een electorale afstraffing, het financiële huishoudboekje van de overheid weer op orde te maken?

    E. Als u bij nader inzien, ofwel na de discussie met uzelf, anders gaat denken, gaat u dan ook anders reageren bij eenzelfde gebeurtenis?

    – Deze vraag kunt u voor uzelf invullen. Lees ook de bijdrage van Jaap Bloem, zie hierboven. Dit kan u helpen bij het proces van wikken en wegen :-). Bent u een consument? U hebt meer mogelijkheden dan u denkt. Wat vindt u van de stelling: ‘Meer is minder’?


    5 december 2009 om 12:22
    Arnoud Rademaker

    De beurs is sinds het dieptepunt (maart 2009) met meer dan zestig procent gestegen. Als we dit omrekenen naar een rendement op jaarbasis, dan hebben de beleggers die op het dieptepunt zijn ingestapt een rendement van plus minus vijfentachtig procent te pakken.

    Menig spaarder zal bij zulke rendementen even door de zure appel heen moeten bijten omdat hun spaarrente sinds die tijd alleen maar is gedaald. Beleggers hebben in slechts negen maanden tijd een voorsprong van dertig jaar te pakken op de spaarder. Zo wordt het spaarappeltje voor de dorst wel een hele zure appel.

    Beleggers, is de tijd gekomen om uw winst te verzilveren? Of bent u net zo optimistisch gestemd als de ondervraagden voor de ING BeleggersBarometer? De ING BeleggersBarometer heeft de hoogste stand sinds twee jaar bereikt, en staat daarom niet zo heel ver meer af van het punt, van vlak voor het begin van de kredietcrisis. Zullen de koersen nog veel verder kunnen stijgen, of is het slim om uw aandelen te verkopen en te genieten van uw opgebouwde voorsprong?

    Brullende stieren, zullen lachend en opgewekt verkondigen:

    – Overheidsmaatregelen beginnen een duidelijk effect te krijgen op de economie. De crisis is tot staande gebracht. Veel cijfers zijn aan de beterende hand. Ofwel, de overheid is er in geslaagd om de neerwaartse tendens te doen doorbreken, met dank en ondanks alle kritiek aan het adres aan Wouter Bos en Nout Wellink en alle andere wereldwijde financiële vrienden.

    – Vanaf nu zullen ook de bedrijfsresultaten verbeteren.

    – Stieren verdienen met hun posities aan de shortposities van de beren. Zij hebben de FED achter hun staan en houden rekening met het standpunt: ‘Vecht nooit tegen de FED’.

    Chagrijnige beren, zullen tandenknarsend dreigen met de volgende argumenten:

    – Aandelen worden te duur op basis van de historische koers-winstverhouding.

    – De wereldindex stijgt al negen maanden achter elkaar zonder dat er sprake is geweest van een noemenswaardige correctie.

    – De steile stijginghoek is niet vol te houden.

    – De rente moet wel stijgen als de economische groei aantrekt, de inflatie aantrekt of als obligatiebeleggers een hogere rentevergoeding willen ontvangen voor een verdere toename van de financieringstekorten.

    – De stijgende rente zal de economische groei in de kiem smoren.

    – Zodra overheden het overtollige geld gaan opdweilen, is het gedaan met de beurzen omdat het geld dat is gebruikt om te speculeren weer terugvloeit weer naar de Centrale Banken.

    – Europese banken kunnen nog slechts een keer spotgoedkoop geld uit de kassen van de ECB halen.

    – De beurs kan niet meer verder stijgen op het moment dat de koopkracht vanaf 2010 afneemt.

    – Azië zal ons financieel stelsel om zeep helpen en een nieuw financieel stelsel opzetten. De dollar loopt daarom op zijn laatste benen.

    – Beren wachten geduldig en zullen uit hun hol komen om de stieren te slachten op het moment dat de koersen plotsklaps zullen kelderen.

    Wat is wijsheid en wat is waar? Hoe dan ook, één ding lijkt vast te staan, namelijk dat het beleggersvertrouwen parallel loopt met de ontwikkeling van de beurskoersen. Op het moment dat de beurs in 2007 een top bereikte, schommelde het beleggersvertrouwen ook maandenlang rond het hoogtepunt. Het beleggersvertrouwen bereikte, evenals de beurskoersen, een dieptepunt in 2003 en in 2009. Misschien helpt deze kennis u bij uw besluitvorming.

    ING Beleggersbarometer: http://www.ing.nl/particulier/nieuws-en-kennis/economisch-bureau/beleggersbarometer/2009/12/20091204_Beleggersvertrouwen_op_hoogste_niveau_in_meer_dan_twee_jaar.aspx


    5 december 2009 om 20:04
    Arnoud Rademaker

    Op BNR hoorde ik dat China een enorme voorsprong heeft op het gebied van zonne-energie. De productie van zonne-energie schijnt al goedkoper te zijn dan de kosten van fossiele brandstof. Nieuwe technologische ontwikkelingen komen op dit gebied blijkbaar uit China. Deze nieuwe innovatieve ontwikkeling zou voor China de weg vrij kunnen maken om versneld tot een nieuwe economische wereldmacht uit te groeien. Deze ontwikkeling lijkt ook naadloos aan te sluiten op de cyclus van Kondratieff.

    Jaap van Duijn noemt in zijn boek ‘De groei voorbij’ drie redenen die in het voordeel zijn voor de nieuwkomer bij de overgang van de gevestigde orde naar een nieuwe toekomstige (economische) wereldmacht:

    – De voordelen van de overgang van het ene naar het andere technologische systeem zijn voor de gevestigde speler – de oorspronkelijke pionier – minder groot dan voor de nieuwkomer.

    – De kosten van overgang zijn voor de gevestigde speler groter dan voor de nieuwkomer

    – De natuurlijke hulpbronnen van een land sluiten vaak beter aan op het bestaande technologische systeem dan op het nieuwe.

    Nu de wereld zich (noodgedwongen) moet aanpassen op het gebied van energiegebruik, heeft China waarschijnlijk een enorm concurrentievoordeel. Bovendien is China zeer succesvol in het aanhalen van de banden met Afrika. Waar schijnt de zon vaker? Voor ons geldt dat we ons misschien meer en meer moeten richten op windenergie.


    8 december 2009 om 10:53

Marketingfacts. Elke dag vers. Mis niks!